Kotłownia w domu jednorodzinnym: wybieramy miejsce na kocioł
Ogrzewanie domu własnym źródłem ciepła stwarza potrzebę wygospodarowania miejsca na kotłownię. W zależności od tego, czym ogrzewasz dom, warunki jakie musi spełnić kotłownia w domu różnią się od siebie.
Kotłownia w domu powinna spełniać wymagania odpowiednie do rodzaju kotła, jaki będzie w niej zainstalowany. Są one opisane w Warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r.) oraz w Polskich Normach (m.in. PN-B-02431-1). Przepisów tych nie należy lekceważyć, ponieważ są podyktowane głównie względami bezpieczeństwa. Na podstawie interpretacji wspomnianych zapisów prawnych swoje postanowienia i zezwolenia wydaje Państwowa Straż Pożarna.
Miejsce na kotłownię w domu jednorodzinnym
Kotłownię w domach jednorodzinnych projektuje się w piwnicach lub na parterach. Niekiedy jednak przepisy nie pozostawiają nam wyboru, narzucając lokalizację. Zawsze jest to związane z zagwarantowaniem bezpieczeństwa.
Jeśli dom jest nowo budowany według indywidualnego projektu, kotłownia jest zwykle zaprojektowana tak, by spełniała wymagania odpowiednie do rodzaju kotła, jaki będzie w niej zainstalowany. Gdy jest wznoszony na podstawie gotowego projektu, często potrzebne są w nim zmiany uwzględniające wymagania innego paliwa, niż przewidział projektant.
Mniejszych lub większych zmian kotłownia może wymagać przy okazji wymiany kotła w ramach modernizacji instalacji grzewczej. Szczególnie starannie należy zaplanować takie przedsięwzięcie, gdy podczas modernizacji nie tylko wymienia się kocioł na nowy, ale także zmienia jego rodzaj (np. ze zwykłego kotła gazowego na kocioł kondensacyjny) czy paliwo (z gazu na węgiel, pelety lub inną biomasę).
Lokalizacja i kubatura kotłowni zależy od mocy cieplnej kotła. Kotły gazowe i olejowe o małej mocy, czyli do 30 kW, mogą pracować w pomieszczeniach nieprzeznaczonych do stałego pobytu ludzi, np. w kuchni lub łazience. Kotły o mocy od 30 kW – co już znacznie przekracza zapotrzebowanie większości nowych domów jednorodzinnych – do 60 kW należy instalować w pomieszczeniach technicznych lub w kotłowniach będących oddzielnymi budynkami na terenie posesji.
Kotłownia w domu: miejsce na kocioł gazowy
Pomieszczenie dla kotłów gazowych z zamkniętą komorą spalania powinno mieć przynajmniej 6,5 m3, a dla urządzeń pobierających powietrze do spalania z pomieszczenia – 8 m3. Trzeba także pamiętać, że kotłownie w nowo budowanych domach, w których instaluje się urządzenia gazowe, nie powinny być niższe aniżeli 220 cm, a w przypadku domów modernizowanych – min. 1,9 m.
Kotłownia na kocioł na gaz płynny
Miejsce kotłowni z kotłem na gaz płynny nie może się znajdować poniżej poziomu terenu. Jest to uwarunkowane gęstością paliwa, która jest większa od gęstości powietrza. W sytuacji, kiedy doszłoby do rozszczelnienia instalacji, gaz zbierałby się na poziomie posadzki.
W kotłowni z piecem zasilanym gazem płynnym niezbędne są: kanał wentylacji grawitacyjnej wywiewnej zakończony otworem z kratką usytuowaną pod sufitem, nawiew – bezpośredni z zewnątrz przez otwór nawiewny w ścianie nisko nad podłogą lub pośredni z sąsiednich pomieszczeń, oraz odpowiedni do rodzaju kotła przewód kominowy. W podłodze nie mogą się znajdować także żadne wpusty czy studzienki kanalizacyjne, dlatego podłoga w kotłowni z kotłem na gaz płynny musi umożliwiać wypływanie wylanej wody przez otwór wywiewny. Konieczne jest więc, by była wykonana ze spadkiem w jego kierunku.
Kotłownia z kotłem olejowym
Lokalizacja kotłowni olejowej z kotłem o większej mocy niż 30 kW – wyłącznie w wydzielonych kotłowniach w piwnicy albo na parterze. Wysokość pomieszczenia na kocioł na olej opałowy powinna wynosić minimum 220 cm, a kubatura przynajmniej 8 m3. Jeżeli kotłownia, w której zainstalowany jest kocioł na olej opałowy, znajduje się ponad inną kondygnacją użytkową, to podłoga tego pomieszczenia oraz jego ściany do wysokości 10 cm i progi drzwiowe do wysokości 4 cm muszą być wodoszczelne. Warunek wodoszczelności dotyczy także wszystkich przejść przewodów w podłodze oraz ścianach do wysokości 10 cm.
Ściany wewnętrzne i stropy wydzielające kotłownię muszą mieć klasę odporności ogniowej EI60 (E – szczelność ogniowa w minutach, I – izolacja ogniowa w minutach), drzwi i inne zamknięcia – EI30.
Do rozwiązania podczas projektowania kotłowni w domu jest jeszcze skład na zbiorniki z zapasem oleju opałowego. Olej opałowy przechowuje się w pojemnikach z polietylenu PE-HD lub blachy stalowej, jedno- lub dwupłaszczowych. Można je łączyć po kilka w tak zwane baterie. Pojemniki powinny być odpowiednio zabezpieczone przed przenikaniem zapachu oleju, a magazyn – dobrze wentylowany. Inaczej zapach oleju opałowego będzie się roznosił po całym domu. Przepisy wymagają, aby skład oleju opałowego o temperaturze zapłonu powyżej 55°C był zlokalizowany w piwnicy lub na najniższej kondygnacji nadziemnej oraz by jego ściany wewnętrzne i stropy miały klasę przeciwpożarową EI120, a drzwi – EI60.
W całości lub części magazynu oleju powinna być zrobiona wanna z izolacji szczelnej na przenikanie oleju o pojemności jednego zbiornika. Można jej nie robić, jeśli zbiornik jest dwupłaszczowy. Mały zbiornik o pojemności do 1 m3 można ustawić w tym samym pomieszczeniu co kocioł. Kotłownia na olej powinna mieć zapewniony nawiew i wywiew powietrza. Z kolei magazyn oleju musi mieć wentylację nawiewno-wywiewną zapewniającą dwie do czterech wymian powietrza na godzinę, aby usunąć zapach oleju z pomieszczenia.
Projekt kotłowni: miejsce na kocioł na paliwo stałe
Jeżeli wybierzesz kocioł na paliwo stałe, kotłownia będzie musiała być większa. Taki kocioł powinien być umieszczony w wydzielonym pomieszczeniu, możliwie centralnie w stosunku do ogrzewanych pomieszczeń. Kocioł o mocy do 10 kW można zainstalować w kotłowni niebędącym pomieszczeniem mieszkalnym, którego kubatura jest nie mniejsza niż 30 m3 i jednocześnie wynosi co najmniej 4 m3 na 1 kW nominalnej mocy cieplnej kotła. Najczęściej montowane w domach jednorodzinnych kotły mają moc do 25 kW. Wymagana wysokość pomieszczenia to minimum 2,2 m. W kotłowni należy też zapewnić skuteczną wentylację grawitacyjną. Idealnym rozwiązaniem jest, gdy kotłownia z kotłem na paliwo stałe ma dwa wejścia – z domu i z zewnątrz – ułatwia to wynoszenie popiołu. Wygodnie jest także, gdy z kotłowni można przejść bezpośrednio do składu opału. Oczywiście, o ile opał nie jest magazynowany w samej kotłowni. Powierzchnia składu powinna być taka, by pomieściła paliwo na cały sezon grzewczy.
Polecany artykuł:
Wykończenie kotłowni
Ściany i podłogi w kotłowni należy wykończyć materiałami niepalnymi i łatwymi do utrzymania w czystości. Można też wyznaczyć miejsce na kocioł stalową blachą o szerokości minimum 0,5 m od krawędzi kotła. W podłodze powinien się znajdować wpust podłogowy. W podłodze niezbędne będzie wykonanie studzienki kanalizacyjnej, która umożliwi schłodzenie wody. Pomieszczenie kotłowni należy wykończyć przed zamontowaniem kotła i innych urządzeń.
w kotłowni konieczne będzie także oświetlenie sztuczne oraz co najmniej jedno gniazdo elektryczne o napięciu maksymalnym 24 V. Ze względów bezpieczeństwa trzeba zadbać, by pomieszczenia znajdujące się nad kotłownią miały wodoszczelne podłogi oraz ściany do wysokości 10 cm i progi drzwiowe o wysokości 4 cm.
Wodoszczelnością muszą też się wykazywać wszystkie przejścia przewodów w ścianach i podłodze do wysokości 10 cm. Co bardziej zapobiegawczy projektują kotłownię tak, by przy zmianie kotła na inny rodzaj (np. ze zwykłego kotła gazowego na kondensacyjny) czy paliwa (z gazu na węgiel, biomasę, brykiety) nadal spełniała wymagania.
Drzwi do kotłowni
Drzwi wejściowe do kotłowni powinny mieć minimum 0,8 m szerokości, a przede wszystkim otwierać się na zewnątrz i być niepalne klasy 0,5 odporności ogniowej. Co ważne, drzwi mają się otwierać na skutek popchnięcia, więc od wewnątrz powinny mieć bezklamkowe zamknięcie. Natomiast drzwi prowadzące z kotłowni do składu materiału opałowego powinny być ze stali bądź z drewna obitego blachą i otwierać się do kotłowni.
W kotłowni z kotłem na paliwo stałe niezbędne jest także okno/okna (od przodu kotła) o powierzchni nie mniejszej niż 1/15 powierzchni podłogi w pomieszczeniu, z czego przynajmniej połowa skrzydeł okiennych musi się otwierać.
