Cegła elewacyjna: rodzaje. Wybieramy cegły do wznoszenia ścian osłonowych

Przegląd: cegły elewacyjne w dobrej cenie, trwałe i ładne. Wykończenie elewacji ceramiczną cegłą elewacyjną, klinkierem czy cegłą silikatową, czy cegła z betonu najlepiej uwzględnić już na etapie projektowania konstrukcji domu. Przeczytaj, na co zwrócić uwagę planując wykonanie elewacji murowanej, po czym poznać, że elewacja będzie trwała.

Z czego murować elewacje?

Do wyboru mamy ceramiczne cegły elewacyjne zwane cegłami licowymi, cegły klinkierowe, cegły wapienno-piaskowe (silikaty) i cegły elewacyjne betonowe. Wykończenie elewacji tego typu materiałami lepiej uwzględnić już podczas projektowania konstrukcji domu. Najłatwiej bowiem wymurować taką elewację, gdy ściany domu są trójwarstwowe, a warstwa zewnętrzna jest jednocześnie elewacją. Jeśli wykonuje się obmurówkę istniejącego domu, trzeba się liczyć z dodatkowymi pracami i większymi kosztami. Zwykle wymaga to dobudowania fundamentu lub wykonania belki podwalinowej, żeby było na czym oprzeć mur z cegieł.

Cegły na elewację klinkierowe

Cegły klinkierowe mogą być pełne lub drążone. Wyróżnia się najwyższą twardością i wytrzymałością mechaniczną – co najmniej 35 MPa, oraz najniższą nasiąkliwością – do 6%. Dzięki temu mrozoodporność klinkieru określa się na co najmniej sto cykli. Cegły klinkierowe można z powodzeniem stosować tam, gdzie będą one miały kontakt z gruntem, a nawet wodą. Do wyboru są cegły elewacyjne klinkierowe pełne bądź z otworami – szczelinowe i drążone (różniące się kształtem otworów). Mają zwykle format polski 25 x 12 x 6,5 cm lub niemiecki 24 x 11,5 x 7,1 cm.

Przeczytaj też:

• Skąd się biorą wykwity na klinkierze?

Cegły klinkierowe chętnie stosowane są na elewacje, bo nie zmieniają koloru pod wpływem światła i są niepalne. Zawdzięczają to temu, że do ich produkcji używa się wysokiej jakości odmian gliny odpowiednio sezonowanej. Cegły klinkierowe mają wszystkie powierzchnie spieczone. Mogą być szkliwione lub angobowane.

Cegły licowe

Cegły licowe są produkowane podobnie jak cegły klinkierowe i bardzo często właśnie pod taką nazwą są oferowane klientom. Cegły licowe mają jednak nieco słabsze parametry. Wystarczy, że wyrób ma mniejszą wytrzymałość bądź większą nasiąkliwość, niż zakłada norma dla klinkieru, i wtedy jest już cegłą licową. Różnice w wartościach parametrów pojawiają się czasem nawet wśród cegieł tego samego modelu, ale różniących się kolorami.

Cegły na elewację ręcznie formowane

Cegły ręcznie formowane mają większą nasiąkliwość niż klinkier (czasem nawet powyżej 20%) i mniejszą wytrzymałość mechaniczną. Te wyroby często pochodzą z małych cegielni kultywujących stare tradycje i wyrabiających cegły na przykład w formacie polskim stosowanym przed wojną (27 x 13 x 6 cm) albo cegły naśladujące historyczne, np. gotyckie o jeszcze większych wymiarach niż przed wojną, albo cegły postarzane. Wyróżnia je tradycyjne zagłębienie z jednej strony, zwane duszą. W czasie wznoszenia ściany w to zagłębienie nakłada się zaprawę. Wiele cegieł ręcznie formowanych jest importowanych. Dlatego w tej grupie znajdziemy dużo różnych formatów, zwłaszcza mniejszych od tradycyjnego polskiego.

Cegły elewacyjne silikatowe

Cegły silikatowe są produkowane z wapna i piasku związanych trwale pod wpływem pary wodnej pod wysokim ciśnieniem. Silikaty charakteryzuje wysoka twardość i wytrzymałość mechaniczna i – co ciekawe – z biegiem lat jeszcze bardziej twardnieją i stają się mocniejsze. Nasiąkliwość cegieł wapienno-piaskowych wynosi do 16%. Mimo że jest ona wyższa niż niektórych cegieł ceramicznych, murom z silikatów nie grozi korozja biologiczna, ponieważ ze względu na zawartość wapna mają odczyn zasadowy i właściwości bakteriobójcze. Na elewacje są oferowane cegły pełne – gładkie i o łupanej powierzchni licowej. Najpopularniejsze są wyroby w kolorze białym i wbrew pozorom nie są one bardzo podatne na zabrudzenia. W ofercie można znaleźć jeszcze cegły w jasnych kolorach, na przykład żółtym, beżowym, różowym, niebieskim.

Cegły elewacyjne z betonu

Na elewacje wykorzystuje się elementy produkowane z betonu kruszywowego, czyli z mieszanki cementowej z kruszywem i wodą wzbogaconej modyfikatorami i pigmentami. To materiał twardy i trwały, ma dużą wytrzymałość mechaniczną i odporność na czynniki atmosferyczne. Cegły powstają przez prasowanie zagęszczonej mieszanki. Mają proste kształty, powierzchnię łupaną lub gładką, choć ze względu na charakter materiału nie jest to gładkość klinkieru. Niektóre modele cegieł z betonu są dostępne w wersji polerowanej. Są też wyroby stylizowane na ręcznie formowane albo stare, zniszczone, z obłupanymi krawędziami. Cegły elewacyjne z betonu są produkowane przez wytwórców prefabrykatów betonowych lub kostki brukowej. Większość z nich ma kolory w tonacji szarej – od jasnoszarego po antracytowy i czarny. Można też zna-leźć elementy w tonacji beżowej oraz kolorze czerwonym naśladujące pierwowzór z ceramiki.

Jak murować, jak spoinować elewacje z cegieł?

Przy wykonywaniu elewacji z cegieł popularne jest murowanie jednoetapowe – stosuje się wtedy zaprawy „dwa w jednym” umożliwiające jednoczesne murowanie i spoinowanie. Spoiny między cegłami wypełnia się zaprawą, a następnie od strony zewnętrznej nadaje się im odpowiedni kształt. Stosując ten sposób murowania, oszczędza się czas.

Przeczytaj też:

• Murowanie ścian trójwarstwowych >>>

Lepsze efekty – czystą i estetyczną elewację – uzyskuje się, spoinując mur już po jego wzniesieniu. Ze względów oszczędnościowych wiele osób decyduje się na samodzielne przygotowanie zaprawy. Wtedy trzeba szczególnie zwrócić uwagę na rodzaj użytego cementu – nie może to być cement z dużą zawartością popiołów hutniczych, gdyż zawierają one sole, które uwalniają się pod wpływem wody i często powodują trudne do usunięcia wykwity. Trzeba również zwrócić uwagę na rodzaj użytego wapna. Najbezpieczniej jest stosować gotowe mieszanki, w których jest wapno hydratyzowane lub trasowe.

Ponieważ odcień cegieł z różnych palet może się nieznacznie różnić, podczas murowania elewacji zaleca się branie materiałów co najmniej z kilku palet jednocześnie. Tylko wtedy elewacja będzie miała jednorodną kolorystykę.

Cegły elewacyjne: oznaczenia producentów

Cegły elewacyjne są oznaczane literą U – jako elementy murowe niewymagające zabezpieczenia, w odróżnieniu od elementów murowych P – przeznaczonych do budowy murów zabezpieczonych tynkiem lub okładziną. Kiedyś te kategorie materiałów murowych były oznaczane odpowiednio literami HD i LD. Te oznaczenia stosują producenci cegieł ceramicznych i silikatowych. Nie stosuje się ich do elementów z betonu. Wielcy światowi producenci ceramiki działający na naszym rynku oferują 100-200, a nawet więcej rodzajów cegieł elewacyjnych. W ofercie ma je także prawie każda lokalna cegielnia prywatna. Wyspecjalizowane hurtownie sprzedają także cegły importowane. Natomiast producentów cegieł silikatowych i betonowych jest niewielu.

3 tajniki trwałej elewacji

1. Kotwy Można kupić gotowe albo zrobić je na budowie z okrągłych drutów średnicy 4-6 mm, które zagłębia się w murze na przynajmniej 5 cm. Końcówki prętów zagina się na 3 cm. Na kotwy nakłada się talerzyki z tworzywa sztucznego, które dociskają materiał ociepleniowy do ściany nośnej. Dobrze jest używać talerzyków z kapinosami, wtedy można odgiąć kotwy do góry, a woda skraplająca się na zimnym metalu nie spłynie wzdłuż kotew w głąb izolacji, tylko ścieknie w dół szczeliny wentylacyjnej.
2. DylatacjeUmożliwiają redukcję naprężeń, które powstają gdy elewacja się nagrzewa i zapobiegają jej pękaniu. Rozmieszcza się je co 12 m, ale na nasłonecznionych ciemnych elewacjach odległość tę dobrze jest zmniejszyć do 9 m, a na północnych można ją zwiększyć do 15 m. Pozostawienie dylatacji zgodnej z układem spoin sprawia, że nie jest ona widoczna. Trzeba tylko wypełnić ją elastyczną taśmą rozprężną albo w trakcie budowy osłonić od środka siatką, żeby w szczelinie wentylacyjnej nie gromadziły się owady.
3. Otwory wentylacyjneZapewniają cyrkulację powietrza w szczelinie między warstwą elewacyjną a wełną. Wykonuje się je w górnej i dolnej części ściany, przy czym rozstaw otworów zależy od wysokości elewacji. Zazwyczaj wystarczy na tych fragmentach zostawić bez wypełnienia jedną lub dwie pionowe spoiny na każdy metr kwadratowy. Otwory w elewacji zawsze zostawia się też nad nadprożami i cokołami, tam, gdzie się kończy pozioma izolacja przeciwwilgociowa. Powinny być w co drugiej lub co trzeciej pionowej spoinie. Warto korzystać z gotowych puszek, które oprócz wentylacji umożliwiają odprowadzenie skroplin. Są dostępne w różnych kolorach: białym, jasnoszarym, ciemnoszarym, grafitowym, brązowym i żółtym.

Nie zapomnij o wentylacji i dylatacji ściany zewnętrznej

Jeśli ściana trójwarstwowa będzie wykonywana ze szczeliną wentylacyjną i ocieplona wełną mineralną, w warstwie elewacyjnej muszą być pozostawione otwory wentylacyjne. Umożliwią one wymianę powietrza i ewentualne osuszenie izolacji i ściany osłonowej od wewnątrz. W tym celu w spoinach pionowych na dole ściany nad izolacją poziomą i pod okapem umieszcza się kratki wentylacyjne w rozstawie co mniej więcej 1 m. Powinno się je też zostawiać pod i nad otworami okiennymi (w ścianach trójwarstwowych z warstwą osłonową tynkowaną należy zamontować specjalne kratki wentylacyjne, które zapobiegają przedostawaniu się gryzoni i owadów do wnętrza muru).

Dylatacja ściany zewnętrznej konieczna jest w bardzo długich ścianach. Zapobiega odkształceniom i pęknięciom warstwy osłonowej spowodowanym znacznymi różnicami temperatury w ciągu roku. Odstępy między dylatacjami (w pionie i poziomie) powinny być mniejsze niż 12 m dla ścian z cegieł ceramicznych licowych i maksymalnie 8 m dla pozostałych, ale jeśli ściana jest południowa, powinno się zmniejszyć wartości o 1/4. Szczeliny dylatacyjne można wypełnić elastycznym materiałem uszczelniającym, na przykład taśmą rozprężną lub uszczelką gumową.

Modne cegły na elewację ceramiczne

• Cegła: Jantar Melanż

Producent: ZCB JAROSTY

Wymiary: 25 x 12 x 6,5 cm. Waga: 2,45 kg

Kategoria: cegła licowa

Rodzaj: perforowana

Kolor: żółty melanż

Wykończenie powierzchni licowej:gładkie z fazą lub bez fazy

Wytrzymałość na ściskanie: 20 MPa

Nasiąkliwość: 7-8%Cena 1 szt.: 1,60 zł

Liczba sztuk na 1 m2: 52

Cena za 10 m2: 832 zł

• Cegła: Winterswijk Bont

Producent: KMK-KLINKIER.PL

Wymiary: 21 x 10 x 6 cm

Waga: 2,1 kg

Kategoria: cegła ręcznie formowana

Rodzaj: pełna

Kolor: różnorodny

Wykończenie powierzchni licowej:umiarkowanie ryflowana

Wytrzymałość na ściskanie: 10 MPa

Nasiąkliwość: <10 %Cena 1 szt.: 3,85 zł

Liczba sztuk na 1 m2: 60

Cena za 10 m2: 2310 zł

Cegły na elewację ceramiczne w dobrej cenie

• Cegła: Tradycyjna Mix

Producent: CEGIELNIA HOFFMANOWSKA

Wymiary: 25 x 12 x 6,5 cm

Waga: 3 kg

Kategoria: cegła ręcznie formowana

Rodzaj: pełna

Kolor: ceglasty z przebarwieniami

Wykończenie powierzchni licowej:z pęknięciami i nierównościami

Nasiąkliwość: nie większa niż 18%

Cena 1 szt.: 1,99 zł

Liczba sztuk na 1 m2: 52 (spoina około 1 cm)

Cena za 10 m2: około 1000 zł

• Cegła: Valentina

Producent: DAAS BAKSTEEN

Dystrybutor: KMK-KLINKIER.PL

Wymiary: 19 x 7,5 x 6,5 cm.

Waga: 1,6 kg

Kategoria: cegła ręcznie formowana

Rodzaj: pełna

Kolor: czerwienie

Wykończenie powierzchni licowej: umiarkowanie ryflowane

Wytrzymałość na ściskanie: 10 MPa

Nasiąkliwość: <10%

Cena 1 szt.: 1,99 zł

Liczba sztuk na 1 m2: 70

Cena za 10 m2: 1393 zł

• Cegła elewacyjna: Old Town

Producent: KMK-KLINKIER.PL

Wymiary: 24,5 x 10 x 6,5 cm.

Waga: 3 kg

Kategoria: cegła ręcznie formowana

Rodzaj: pełna

Kolor: ceglasty

Wykończenie powierzchni licowej: delikatnie ryflowane

Wytrzymałość na ściskanie: 10 MPa

Nasiąkliwość: <10%

Cena 1 szt.: 2,8 zł

Liczba sztuk na 1 m2: 52

Cena za 10 m2: 1502,80 zł

• Cegła elewacyjna: Neo Magnolia

Producent: VANDERSANDEN

Wymiary: 21 x 10 x 6,5 cm.

Waga: 2,1 kg

Kategoria: cegła ręcznie formowana

Rodzaj: pełna

Kolor: czerwono-różowy

Wykończenie powierzchni licowej:ręcznie formowana

Wytrzymałość na ściskanie: 20 MPa

Nasiąkliwość: nie więcej niż 15%

Cena 1 szt.: 4,15 zł

Liczba sztuk na 1 m2: 58

Cena za 10 m2: 2407 zł

Anna Kazimierowicz

Monika Rosochacka