Organizacja przestrzeni poddasza: planujemy jasne i wygodne wnętrza pod dachem

Sposób podziału przestrzeni na poddaszu decyduje o wygodzie i aranżacji pomieszczeń. Wnętrza dopasować musimy nie tylko do własnych potrzeb, ale też do elementów konstrukcyjnych. Podział przestrzeni pod skosami zależy od wielkości poddasza, konstrukcji dachu, układu kominów i miejsca połączenia z niższą kondygnacją.

Zobacz galerię 12 zdjęć

Autor: Murator - Projekty domów

Sypialnia na poddaszu jest jasna i przestronna, to zasługa głównie okien. Wnętrze pochodzi z projektu domu C214 Dom na rozstaju - sprawdź szczegóły projekt

Spis treści

1. Urządzamy poddasze: dobry projekt
2. Podział przestrzeni poddasza krok po kroku
3. Przestrzenna oszczędność miejsca na poddaszu
4. Jak dbać o czystość trudno dostępnego okna połaciowego? Radzi ekspert firmy FAKRO
5. Trudna przestrzeń na poddaszu: sprytne schowki
6. Organizacja przestrzeni na poddaszu: komunikacja
7. Doświetlenie przestrzeni na poddaszu
8. Jakie są zasady zestawiania okien dachowych?

Wnętrza pod spadzistym dachem mają niezaprzeczalny urok. Jednak ze względu na skosy trudno je urządzić. Kluczem jest odpowiedni podział przestrzeni, czyli dobre rozplanowanie pomieszczeń oraz efektywne wykorzystanie trudnych miejsc pod skosami na różnego typu schowki i zabudowy. Wybierając projekt domu, zwracajmy uwagę na to, ile powierzchni poddasza naprawdę da się wykorzystać. Im bardziej płaski dach i wyższa ścianka kolankowa, tym lepsza funkcjonalność wnętrz. Wysokość pomieszczenia w najwyższym punkcie poddasza powinna wynosić przynajmniej 190 cm. Pełną informację o tym, jaka jest rzeczywiście funkcjonalna wielkość przestrzeni poddasza, uzyskamy na podstawie dwóch wielkości: powierzchni obliczanej według pomiarów podłogi oraz powierzchni pod sufitem na wysokości ponad 1,9 m. Na przykład sypialnia ma 24 m² (po podłodze) i 10 m² (h < 1,9 m), łatwo policzyć, ile miejsca można wygospodarować pod skosami. Najmniejsza funkcjonalna wysokość to 75 cm. Taką ma standardowa szafka, stół, blat, przy którym można usiąść - oczywiście w pewnej odległości od krawędzi stykającej się z pochyłym sufitem.

Urządzamy poddasze: dobry projekt

Tradycyjnie na poddaszu projektowane są sypialnie i łazienki. Jednak coraz częściej umieszcza się tam też biblioteki, pracownie, gabinety czy pokoje do zabaw dla dzieci. Przestrzeń poddasza może być standardowo podzielona na pokoje. Można też zdecydować się na otwartą przestrzeń z małą liczbą podziałów, która będzie zorganizowano wokół jednego, wiodącego elementu konstrukcyjnego, np. komina. Urządzenie jednoprzestrzennego pomieszczenia pod skosami jest łatwiejsze, od zorganizowania na poddaszu funkcjonalnego mieszkania dla rodziny. Otwartą przestrzeń poddasza najłatwiej jest uzyskać i zaaranżować pod dachem dwuspadowym. Jeśli ktoś szuka studia, z powodzeniem zmieści się prawie na każdym poddaszu - wystarczy, by na powierzchni kilkudziesięciu metrów kwadratowych wnętrze było na tyle wysokie, by można wygodnie stanąć.

Kłopoty zaczynają się wtedy, gdy poddasze ma pełnić funkcję mieszkania kilkuosobowej rodziny. Przykładowo, na wąskim długim poddaszu o wymiarach podłogi 18 x 10 m, pod prostym dwuspadowym dachem o spadku 45° zaczynającym się tuż nad stropem, powierzchnia przydatna do zamieszkania (wysokość powyżej 1,4 m) wynosi blisko 120 m². Dla osób potrzebujących dużego, otwartego studia taka przestrzeń będzie idealna, i to właściwie niezależnie od miejsca usytuowania wejścia. Jednak jeśli chcielibyśmy urządzić mieszkanie dla kilku osób i podzielić je na wiele pomieszczeń z kuchnią i łazienkami, takie poddasze będzie trudne do adaptacji. Mimo dużej powierzchni podłogi wydzielenie wielu pomieszczeń może się okazać karkołomne – korytarze zabiorą dużo powierzchni, a pokoje będą za wąskie.

Podział przestrzeni poddasza krok po kroku

Plan adaptacji poddasza trzeba zacząć od ustalenia liczby kominów, optymalnych miejsc dostępu do kanalizacji i rozważenia możliwości umiejscowienia schodów. Piony kanalizacyjne wyznaczają dogodne położenie łazienek, a usytuowanie wejścia na poddasze determinuje układ komunikacyjny. Najpierw planujemy rozmieszczenie pomieszczeń względem ścian zewnętrznych i usytuowanie drzwi do nich. Między kominami i spadkami poszukujemy miejsc na największe i najpotrzebniejsze zamykane pomieszczenia na poddaszu - zwykle są to sypialnie domowników. Dążymy do tego, aby korytarze były jak najkrótsze, co najczęściej jest możliwe przy centralnym położeniu schodów i wejścia na poddasze. Wtedy górny podest schodów może być po prostu prostokątem podłogi otoczonym ścianami z drzwiami do kilku pokoi przylegających do niego narożnikami.

W najekonomiczniejszym rozwiązaniu zagospodarowania przestrzeni poddasza z podestu jest wejście do czterech-pięciu pomieszczeń i ma on nie więcej niż 2 m². Dopiero po wyznaczeniu usytuowania na poddaszu najważniejszych pomieszczeń sprawdzamy, gdzie zmieszczą się te małe: łazienki, WC, garderoby, schowki. Możemy nimi oddzielić najważniejsze pomieszczenia i wykorzystać na nie ciemne nieforemne miejsca. Bądźmy otwarci na różne możliwości. Zwykle - jeśli chcemy mieć kilka zamkniętych sypialni na poddaszu - pokój dzienny lub jadalnia z kuchnią wypadną nam w centrum planu przy schodach. Ale sprawdźmy także inne rozwiązania, bo duże pomieszczenia udaje się czasem z powodzeniem usytuować przy ścianach zewnętrznych na końcach dostępnej przestrzeni poddasza. Efekt może być nawet lepszy niż przy układzie tradycyjnym.Spośród instalacji poddaszowych tylko kanalizacja jest naprawdę istotnym ograniczeniem aranżacji i podziale przestrzeni, bo wymaga spadków i nieprzekraczalnych odległości miski ustępowej czy zlewu od pionu prowadzącego przez urządzone pomieszczenia poniżej. Przewody doprowadzające wodę i wentylacyjne na poddaszu możemy przenieść w stosunku do układu z niższych kondygnacji. Te pierwsze prowadzimy dowolnie - w posadzce lub na ścianach. Zawsze możliwe jest też dorobienie wywiewu w dowolnym miejscu, bo przecież jesteśmy pod dachem i ogranicza nas tylko wpływ dodatkowego komina na wygląd budynku. Oczywiście nie przestawimy ściany kominowej, w której znajdują się przewody wentylacyjne z dolnej kondygnacji.

Sprawdź też:

• Jak urządzić kuchnię na poddaszu - porady i galeria zdjęć >>>
• Łazienka z oknem na poddaszu - 5 zasad dobrego projektu >>>
• Salon na poddaszu - materiały i kolory >>>

Przestrzenna oszczędność miejsca na poddaszu

Czasem problemem jest rozplanowanie pomieszczeń na poddaszu niewielkim lub takim, którego wnętrze w miejscu najwyższym i najatrakcyjniejszym do zamieszkania dzielą kominy i bloki przewodów z niższych kondygnacji. Adaptując poddasze potraktujmy istniejące przegrody jako jedyne elementy ograniczające i dzielące przestrzeń. Będą przydatne, bo mogą za nimi zniknąć sprzęty: lodówka za słupem, zlew za kominem, łóżko za ścianą. Rozplanowując przestrzeń poddasza warto połączyć salon z jadalnią i kuchnią. Szukajmy niestandardowych rozwiązań, starając się nie zamykać przestrzeni i tak już ograniczonej ścianami. Możemy uciec się do kilku prostych sposobów oszczędzania miejsca. Przykładowo zamiast jednej dużej garderoby, robimy kilka schowków. Mogą się one zmieścić w nietypowych kącikach za kominami bądź pod narożnikami połaci przy zewnętrznej ściance kolankowej. Jest to zgodne z podstawową zasadą zapewnienia większej przestrzeni we wnętrzach na poddaszu, w których spędzamy więcej czasu. Poza tym jeśli umieścimy łazienkę lub garderobę w niższych partiach poddasza - przy krawędzi dachu, pod połaciami - i będzie miała wejście z pokoju, to nie musi ona mieć dodatkowych drzwi w korytarzu, a wtedy może on być mniejszy. Wykorzystujemy dwukrotnie tę samą powierzchnię na poddaszu - powiększa ona pokój, a zarazem jest drogą dojścia do łazienki lub garderoby. Innym sposobem oszczędnego wykorzystania miejsca w najwyższych partiach poddaszy jest powiększanie pomieszczeń wspólnych i ograniczanie tych, które wymagają zamknięcia, na przykład sypialni.

Sprawdź też:

• Markizy do okien dachowych - skuteczna ochrona przed nagrzewaniem poddasza >>>
• Okno w dachu płaskim – dlaczego warto? >>>
• Koszty montażu okien dachowych >>>
• Mniejsze straty ciepła i niższe koszty ogrzewania?
• Instrukcja: jak wykończyć wnękę okienną >>>

Jeśli na poddaszu nie mieszczą się wszystkie pokoje i korytarze do nich, trzeba szukać niestandardowych rozwiązań. Część funkcji prywatnych sypialni z powodzeniem przejmą umieszczone w centrum duża bawialnia, otwarta przestrzeń do pracy czy nauki, biblioteka albo pokój telewizyjny. Możemy wtedy zrezygnować z biurek, miejsc do zabawy, osobnych szafek i półek w pokojach, ograniczając je do tego, co niezbędne do odpoczynku i snu. Na małe indywidualne sypialnie można przeznaczyć ciaśniejsze przestrzenie na zewnątrz rzutu, z dala od schodów i krótkiego korytarzyka prowadzącego tylko do niezbędnych drzwi, bo pomieszczenie wspólne pełni też funkcję komunikacyjną. Także schody można usytuować bezpośrednio tam.

Dzięki zrezygnowaniu z korytarza zyskamy nie tylko więcej otwartej przestrzeni. Taki podział pozwoli także domownikom na wspólne spędzanie czasu oraz da więcej okazji do rozmowy i kontaktu budującego rodzinną więź. Te pokoje prywatne w niektórych skrajnych koncepcjach zagospodarowania przestrzeni poddasza bywają wręcz ograniczone do niszy na łóżko i malutkiej przestrzeni na niezbędne rzeczy osobiste. Mogą się też otwierać przesuwnymi ścianami do wspólnej przestrzeni. Takie rozwiązanie okaże się przydatne zwłaszcza wtedy, gdy jest nią bawialnia dla dzieci w podobnym wieku. Zyskujemy przestrzenne wrażenie wielkiego poddasza, a nie musimy stawiać wielu ścianek i unikamy ciemnych korytarzy w miejscu najatrakcyjniejszym przestrzennie.

Zobacz galerię 12 zdjęć

Autor: Murator - Projekty domów

Sypialnia na poddaszu jest jasna i przestronna, to zasługa głównie okien. Wnętrze pochodzi z projektu domu C214 Dom na rozstaju - sprawdź szczegóły projekt

Dom z widokiem

Autor: FAKRO

Okno balkonowe FGH-V Galeria

W akcji Dom z widokiem prezentujemy nowoczesną stolarkę: okna dachowe i pionowe FAKRO. Przeczytaj nasz poradnik - 6 rzeczy, które warto wiedzieć przed zakupem okien! Dowiedz się, jakie produkty wybrać, aby poddasze było jasne, ciepłe i ciche. Na co zwrócić uwagę, kupując duże modne przeszklenia.

sprawdź szczegóły

Trudna przestrzeń na poddaszu: sprytne schowki

Zaletą poddaszy jest duża ilość miejsc na składowanie uzyskanych pod obniżeniami dachu. Na ogół nie warto takich przestrzeni (gdzie możemy chodzić tylko na czworakach) wykańczać. Należy się wówczas zastanowić, jak można najbardziej ekonomicznie wykorzystać te miejsca na schowki, szafki i inne zabudowy meblowe. W dużych otwartych pomieszczeniach lepszym rozwiązaniem jest zwykle włączenie tych przestrzeni do wnętrza. Trudno dostępne zakamarki zabudowujemy regałami czy szafkami. Dobrze, jeśli dopasujemy je stylistycznie do innych mebli. Zagospodarowując przestrzeń wnętrza na poddaszu pamiętajmy, że im niższe regały, sofy czy stoliki wybierzemy, tym wyższe będzie wydawało się pomieszczenie. Najczęściej do zrobienia schowków pod skosami wykorzystuje się płyty meblowe: płyty gipsowo-kartonowe lub sklejkę. Gdy połać dachowa jest nisko, wygodnym rozwiązaniem są płytkie, lecz obszerne szuflady zamontowane np. w podeście lub zabudowane na wymiar, a także szafki typu cargo. Niezastąpione do zagospodarowania trudno dostępnej przestrzeni na poddaszu są też skrzynie na kółkach, bo łatwo je spod skosu wysunąć. Pomysłowym rozwiązaniem może być też na przykład ulokowanie pojemnika na pościel (otwieranego od góry) pomiędzy ścianą a łóżkiem. Pozwoli to odsunąć łóżko od najniższego miejsca pokoju na poddaszu przy jednoczesnym wykorzystaniu przestrzeni. Warto pamiętać, że na poddaszu duże możliwości magazynowania daje również przestrzeń pod zabudowanymi schodami.

Organizacja przestrzeni na poddaszu: komunikacja

Usytuowanie schodów wewnętrznych ma kluczowe znaczenie dla adaptacji i podziału przestrzeni poddasza. Oczywiście inaczej jest, gdy zamieniamy na niezależne mieszkanie stary strych w kamienicy, a inaczej – gdy jest to poddasze własnego domu. W przypadku strychu kamienicy zwykle mamy ustalone miejsce dostępu z klatki schodowej doprowadzonej na ostatni poziom budynku i możemy jedynie zdecydować, po której stronie na podeście strychowym umieścimy drzwi wejściowe do mieszkania. To, wbrew pozorom, ważna decyzja. Usytuowanie wejścia na poddasze – w środku adaptowanego strychu czy też w miejscu peryferyjnym - ma duży wpływ na podział przestrzeni. W tym drugim przypadku trudniej będzie wydzielić więcej pomieszczeń, bo wydłuża się część komunikacyjna łącząca je z wejściem do mieszkania. Jednak przewrotnie efekt zręcznego rozwiązania takiej trudnej sytuacji z reguły bywa atrakcyjny. Taki jest urok poddaszy. W domu jednorodzinnym najprościej jest powtórzyć układ komunikacyjny z niższych kondygnacji lub go przedłużyć, czyli na przykład schody prowadzące z parteru na piętro poprowadzić dalej na poddasze. Jeśli zagospodarowujemy przestrzeń poddasza domu parterowego – i na dole nie było schodów – to wybór miejsca, w którym będą się zaczynać, wpłynie na to, gdzie będą usytuowane na poddaszu. Wprawdzie układ komunikacyjny poddasza może powtarzać ten z parteru, ale zwykle w domu jednorodzinnym lepszym rozwiązaniem jest właśnie jego zmiana. Z reguły na obu poziomach są pomieszczenia pełniące inne funkcje. Poza tym na poddaszu schody nie muszą się kończyć w punkcie analogicznym do punktu wyznaczającego ich bieg na dole. Mają bowiem tę szczególną cechę, że łącząc miejsca w pionie, mogą je też łączyć w poziomie - są takim wyjątkowym pochyłym korytarzem przenoszącym mieszkańców pomiędzy różnymi punktami w planie domu. Warto ten efekt wykorzystać, dążąc do wygodnego usytuowania podestu górnego, na przykład centralnie względem wydzielonych pomieszczeń.

Doświetlenie przestrzeni na poddaszu

Bardzo ważnym elementem w aranżowaniu przestrzeni na poddaszu jest również oświetlenie światłem dziennym. Podczas planowania rozmieszczenia okien na poddaszu nie jesteśmy ograniczeni jedynie do pionowych ścian, mamy też do dyspozycji skosy, które dają wiele możliwości. Warto pamiętać, że dwa, nawet mniejsze okna lepiej oświetlą pokój niż jedno duże. Najlepsze nasłonecznienie osiągniemy, jeśli umieścimy po dwa okna w przeciwległych połaciach dachu. Oprócz wstawienia pojedynczego okna, możemy łączyć je w dowolne zestawy. Efektownie wyglądają zestawy pionowe, w których łączy się dwa lub trzy okna. Muszą mieć one tylko jedną wspólną cechę - taką samą szerokość. Mogą się różnić długością i sposobem otwierania. Nisko pod oknem otwieralnym warto zamontować stały element doświetlający zapewniający niczym nieograniczony widok z poddasza. Zestawiając kilka okien, zarówno w pionie, jak i w poziomie, zyskamy naprawdę duże przeszklenie. To rozwiązanie jest odpowiednie zwłaszcza w przypadku dużej, otwartej przestrzeni poddasza, gdzie takie rozjaśnienie wybranego fragmentu pozwala zróżnicować i wzbogacić oświetlenie.

Pamiętajmy, że zwiększenie przeszklenia południowej połaci dachu pozwoli znacznie zwiększyć zyski energii słonecznej zimą, ale latem będzie wymagało zastosowania skutecznych osłon słonecznych. Duże zestawy okien umieszczone od północy zapewniają przez większą część roku równomierne chłodne światło. Aranżując przestrzeń na poddaszu pamiętajmy, że dobrego oświetlenia wymaga przede wszystkim miejsce do pracy czy nauki, dlatego biurko powinno być postaione bezpośrednio pod oknem lub w bliskim jego sąsiedztwie. Również o dość dużą ilość światła dziennego trzeba zadbać w pokoju dziecka.

Dowiedz się więcej o stanie surowym otwartym. Wejdź do naszego poradnika i zadaj pytania naszym ekspertom! Kliknij w przycisk "PLAY" poniżej i rusz z budową swojego wymarzonego domu.