Pasternak – uprawa, zastosowanie i przechowywanie
Pasternak to warzywo korzeniowe mało znane w Polsce, czasem mylone z pietruszką, ponieważ jest do niej bardzo podobne. Wymagania uprawowe pasternaku są jednak inne. Dowiedz się, jak uprawiać pasternak w ogrodzie, kiedy zbierać korzenie pasternaku i jak je przechowywać. Uprawa pasternaku: poradnik.
Autor: www.thinkstockphotos.com
Pasternak to warzywo korzeniowe czasem mylone z pietruszką
Pasternak (łac. Pastinaca sativa) to warzywo korzeniowe podobne do pietruszki. Pasternak jest rośliną dwuletnię, ale uprawiany jest jako warzywo jednoroczne. W pierwszym sezonie tworzy długi (nawet do 40 cm) korzeń spichrzowy o szarobiałej skórce i białym miąższu. W dużym stopniu przypomina korzeć pietruszki (zdarza się, że nieuczciwi handlowcy sprzedają pasternak zamiast pietruszki). W drugim roku pasternak wytwarza długie pędy zakończone baldachowatym kwiatostanem złożonym z żółtych kwiatów. Pasternak to gatunek miododajny.
>>Przeczytaj też: Uprawa pietruszki w ogrodzie. PIETRUSZKA w przydomowym ogrodzie warzywnym
Co zawiera pasternak - właściwości pasternaku
Pasternak to warzywo charakteryzujące się dużą wartość odżywczą. Zawiera znaczne ilości węglowodanów, błonnika i soli mineralnych (K, P, Ca, Mg, Fe) oraz witamin (A, C, B1, B2, PP). Jego spożywanie przyśpiesza trawienie, pobudza apetyt i pozytywnie wpływa na krążenie. Ponadto działa moczopędnie i uspokajająco. Ma duże znaczenie w dietetyce. Warzywo wykorzystuje się jako przyprawę (susz), dodatek do zup, sosów, sałatek, warzywnych pasztetów i pure. Można je stosować jako alternatywę dla ziemniaków. Dobrze nadaje się także na paszę dla zwierząt. Jest słodsze od pietruszki (ma korzenno-słodkawy smak i intensywny aromat).
W Polsce jego największa popularność przypadała na XII-XVI wiek, później został wyparty z podstawowej diety przez marchew i ziemniaki. Gatunek można spotkać również dziko rosnący na łąkach, miedzach i przy drogach.
Wymagania uprawowe pasternaku
Pasternak jest jednym z najbardziej wytrzymałych na mróz warzyw uprawianych w Polsce. Może zimować w gruncie bez przykrycia. Nasiona kiełkują już w temp. 2-5 st. C i wytrzymują przymrozki do -8 st. C. Przez okres wzrostu optymalne są umiarkowane temperatury (16-18 st. C).
>>Przeczytaj też: Ochrona przed mrozem warzyw zimujących w gruncie
Pasternak lubi słoneczne stanowiska. Najlepsze do uprawy są gleby próchnicze, żyzne, z dobrą gruzełkowatą strukturą o odczynie obojętnym. Warzywo źle rośnie w podłożu kwaśnym i podmokłym - wtedy może mieć gorszy smak, np. łykowaty, i rozwidlone lub słabo wykształcone korzenie. Roślina nie znosi suszy, potrzebuje dobrego nawodnienia przez niemal cały okres uprawy (a szczególnie w okresie intensywnego przyrostu korzeni).
Jak uprawiać pasternak w ogrodzie
Pasternak uprawia się z bezpośredniego siewu do gruntu. Zabieg wykonuje się wczesną wiosną (od końca lutego – jeśli pogoda pozwala – do połowy kwietnia) lub późną jesienią (od listopada do grudnia – wtedy kiełkuje wiosną). Nasiona wysiewa się na głębokość 0,5-1,5 cm. Są bardzo drobne i długo kiełkują (2-4 tygodnie) – trzeba uzbroić się w cierpliwość. Odległość pomiędzy rzędami powinna wynosić 30-40 cm. Podłoże przed siewem trzeba przekopać i wyrównać. Najlepiej od razu wysiać całe opakowanie, gdyż nasiona mają krótki okres trwałości (zdolności kiełkowania). Nasiona można siać gęsto w rzędzie lub co 4-5 cm (np. po dwa nasiona w dołek). Przerywki dokonuje się, gdy sadzonki mają po kilka liści. Pozostawia się warzywa co 7-8 cm.
Pasternak nadaje się do łączonej uprawy z rzodkiewką w jednym rzędzie (rzodkiewka jest gotowa do zbioru, gdy pasternak jest jeszcze niewielki). Przez cały okres uprawy warzywo zaleca się nawadniać. Pasternaku nie powinno się siać po innych warzywach korzeniowych (zwłaszcza należących do tej samej rodziny). Dobrym przedplonem są dla niego zboża oraz por.
>>Przeczytaj też: Warzywa na letnie poplony. Jakie warzywa uprawiać jako poplon
W pielęgnacji pasternaka ważne jest regularne spulchnianie podłoża w międzyrzędziach oraz odchwaszczanie. Pod uprawę warto stosować nawozy organiczne, np. kompost, przefermentowany obornik.
Roślinie zagrażają szkodniki glebowe (np. pędraki i drutowce) oraz choroby grzybowe (np. chwościk objawiający się występowaniem żółtych, później brunatniejących plam na liściach).
Zbiór i przechowywanie pasternaku
Pasternak zwykle zbiera się aż mrozów. Można pozostawić go w gruncie i przykryć liśćmi lub innym przepuszczalnym materiałem. Wtedy warzywo pozyskuje się w miarę potrzeby. Zbioru nie powinno się wykonywać w słoneczne, ciepłe dni, bowiem zawarte w pasternaku olejki eteryczne mogą spowodować alergię.
Przy zbiorze dobrze sprawdzają się widły szerokozębne. Korzenie przechowuje się podobnie jak pietruszkę: w kopcach, ziemiankach i chłodnych piwnicach. Najlepiej umieszczać je w skrzyniach z lekko wilgotnym piaskiem. Optymalna temperatura przechowywania wynosi 0-1 st. C. W takich warunkach warzywo można przechowywać nawet przez pół roku.
>>Przeczytaj też: Jak w domowych warunkach przechować warzywa zbierane jesienią
Odmiany pasternaku
Do najczęściej uprawianych odmian pasternaku należą:
- 'Lech' – odmiana na susz i do bezpośredniego spożycia, wykazuje małe skłonności do rozwidleń,
- 'White Gem' – odmiana średnio późna, bardzo plenna,
- 'Okrągły biały' – odmiana o niemal kulistym korzeniu.
