Klon jawor (Acer pseudoplatanus ) - charakterystyka, uprawa, pielęgnacja, zastosowanie
Zadomowiony w naszym krajobrazie klon jawor, czasem mylony jest z klonem zwyczajnym lub platanem ze względu na podobieństwo liści. Najczęściej spotkamy go w parkach i zieleni miejskiej, ale dzięki ciekawym odmianom, także w ogrodach. Jakie zalety i wymagania ma klon jawor?
Choć najczęściej nazywany jest jaworem, to jego właściwa nazwa brzmi klon jawor (Acer pseudoplatanus) i podobnie, jak klony należy do botanicznej rodziny mydleńcowatych (Sapindaceae). Od klonu zwyczajnego jawor różni się jednak nieco budową liści i fakturą korowiny na pniu i konarach.
Spis treści
- Jak rozpoznać klon jawor?
- Jakich warunków potrzebuje klon jawor?
- Zastosowanie i ciekawe odmiany jawora
Jak rozpoznać klon jawor?
Liście klonu jawora są złożone z pięciu klap, dłoniasto powcinane, podobnie jak u klonu pospolitego, ale klapy są głęboko wycięte oraz nieregularnie i grubo piłkowane, ostro zakończone, a u nasady nieco zwężone. Charakterystyczny jest układ klap - trzy przednie są podobnej wielkości, a obie tylne są mniejsze. Z wierzchu liście są ciemnozielone i matowe, a od spodu szarozielone, delikatnie owłosione na większych nerwach, a jesienią ładnie przebarwiają się na kolor jasnożółty. Korowina jest szara, u młodych drzew gładka, a później charakterystycznie łuszczy się płatami - tafelkowato (podobnie jak u platanów) barwę.
Drzewo (często wielopniowe) tworzy ładne, szerokie, zaokrąglone, kopulaste korony i dorasta nawet do ponad 30 m wysokości. Jasnozielono-żółte kwiaty zakwitają w maju i zebrane są w wiechy (podobnie jak u klonów). Owocem jawora są dojrzewające we wrześniu i październiku kuliste orzeszki, ukryte w skrzydełkach (skrzydlakach), rozwartych pod kątem ostrym.
Autor: www.thinkstockphotos.com
Klon jesionolistny 'Flamingo'
Jakich warunków potrzebuje klon jawor?
- podłoże dla jawora
Zazwyczaj jawory dają sobie radę nawet na słabszych glebach, ale mają wyższe wymagania niż klony zwyczajne. Preferują stanowiska słoneczne lub półcieniste oraz umiarkowanie wilgotne, przepuszczalne i średnio żyzne podłoże. Nie nadają się jednak do uprawy na stale wilgotnych, podmokłych oraz bardzo suchych glebach. Całkiem nieźle znoszą silne wiatry, niskie temperatury zimą oraz warunki miejskie, np. suszę i zanieczyszczenia powietrza.
- sadzenie jawora
Sadzonki młodych drzew z tzw. bryłą ziemi lub z gołym korzeniem najlepiej sadzić jesienią lub wiosną, a sprzedawane w donicach sadzimy przez cały sezon z wyjątkiem okresu letnich upałów.
- podlewanie i nawożenie
Po posadzeniu, należy zapewnić młodym okazom podlewanie (szczególnie latem), a po przyjęciu się warto dokarmiać je nawozami organicznymi (np. kompostem lub obornikiem) lub uniwersalnymi mieszkankami mineralnymi przeznaczonymi do drzew ogrodowych.
- palikowanie i ściółkowanie
Młode drzewka warto palikować oraz ściółkować (np. korą), aby ograniczyć parowanie wilgoci z podłoża.
Przeczytaj też:
Cięcie drzew i krzewów: cięcie pielęgnacyjne, korygujące, formujące, odmładzające >>
Zastosowanie i ciekawe odmiany jawora
W dużych ogrodach (np. wiejskich) oraz w zieleni publicznej i parkach klon jawor wykorzystywany jest do tworzenia wysokich szpalerów i obsadzania szerokich ulic i alei. Drzewo bardzo efektownie wygląda także posadzony pojedynczo (np. na większych powierzchniach trawnika) jako soliter. Drewno jaworów od wieków jest bardzo cenione w przemyśle lutniarskim – głównie do wytwarzania najlepszych skrzypiec.
Do ogrodów (także tych mniejszych) oraz do nasadzeń w zieleni miejskiej można wybrać odmiany klona jawora, które często oferowane są w formach szczepionych na niewysokim pniu. Dzięki temu nie rozrastają się mocno, mają one zaokrąglone korony (można je przycinać) oraz dekoracyjne barwy liści. Warte polecanie są między innymi:
- 'Atropurpureum' – odmiana pokrojem zbliżona do gatunku; ozdobą są oryginalne i dekoracyjne liście - z wierzchu ciemnopurpurowe, a od spodu szaroróżowe.
- 'Brilantissimum' – jedna z najatrakcyjniejszych odmian jawora polecana do mniejszych ogrodów; korona jest kulista i osiąga 2-4 m średnicy; rośnie wolno; walorem ozdobnym są liście - młode są jasnoróżowe, a później stają się żółte, marmurkowe, by latem przybrać barwę żółtozieloną (dolna strona liścia pozostaje jasnozielona).
- 'Leopoldii' - odmiana o niewielkich wymaganiach glebowych; może dorastać do kilkunastu metrów wysokości, ale zwykle szczepiona na pniu; młode liście są początkowo żółtawo różowe, a starsze pokryte kremowo-białymi plamkami.
