Jodła balsamiczna - wymagania, uprawa, pielęgnacja, zastosowanie
Jodła balsamiczna (Abies balsamea) to atrakcyjne drzewo iglaste, które można uprawiać m.in. jako wyeksponowany soliter. W sprzedaży dostępne są także karłowe odmiany o bardziej wszechstronnym zastosowaniu. Jak uprawiać jodłę balsamiczną? Jakie ma wymagania i walory dekoracyjne? Czy olejek z jodły balsamicznej zwalcza kleszcze?
Jodła balsamiczna (Abies balsamea) to średnio wysokie drzewo, w Polsce osiągające około 20 m wysokości. Ma wąsko stożkowaty pokrój i zajmuje względnie niedużo miejsca. Ma gęste, grube igły o ciemnozielonej barwie, z dwoma białymi, cienkimi paskami. Wydziela balsamiczny, intensywny zapach (stąd nazwa). Długie, wzniesione, ciemnopurpurowe (a później brązowe) szyszki pokryte są półprzezroczystą wydzieliną żywiczną. W szkółkach dostępne są różne odmiany jodły balsamicznej, różniące się wysokością i pokrojem.
Spis treści
- Wartościowe odmiany jodły balsamicznej
- Jodła balsamiczna - galeria zdjęć
- Jak uprawiać jodłę balsamiczną? - wymagania i pielęgnacja
- Zastosowanie jodły balsamicznej w ogrodzie
- Olejek z jodły balsamicznej skuteczny na kleszcze
Wartościowe odmiany jodły balsamicznej
- jodła balsamiczna 'Nana' – to niska odmiana osiągająca do 60 cm wysokości. Rośnie bardzo wolno. Zwykle przybiera kulisty pokrój. Jest łatwa do formowania. Można ją uprawiać nawet w rabatach z bylinami.
- jodła balsamiczna 'Piccolo' – jest nieco wyższa od 'Nana'. Finalnie dorasta do ok. 1 m wysokości. Rośnie wolno. Przez pierwszych dziesięć lat uprawy zwykle nie przekracza 50 cm wysokości. Ma półkulisty kształt. Igły są krótkie, tępo zakończone.
- jodła balsamiczna 'Larry's Weeping' – odmiana ma wąsko stożkowy, zwarty pokrój. Pędy opadają ku dołowi. W ciągu pierwszych dziesięciu lat dorasta do 1,8 m wysokości. Osiąga średnio do 3 m wysokości.
- jodła balsamiczna 'Globosa' – osiąga do 2 m wysokości i 3 m szerokości. Tworzy dość regularną kulę. Rocznie przyrosty wynoszą ok. 8 cm.
Jodła balsamiczna - galeria zdjęć
Autor: GettyImages
W szkółkach dostępne są różne odmiany jodły balsamicznej, różniące się wysokością i pokrojem
Poznaj też inne ciekawe gatunki jodły:
Jak uprawiać jodłę balsamiczną? - wymagania i pielęgnacja
Jodła balsamiczna powinna rosnąć w miejscu ciepłym, zacisznym i półcienistym. To gatunek kapryśny. Jest wystarczająco mrozoodporna w polskim klimacie, przeszkadzają jej nie tyle ujemne temperatury, co bezśnieżne zimy i wiosenne przymrozki uszkadzające młode pędy.
Jodła balsamiczna nie nadaje się do uprawy w dużych aglomeracjach miejskich, gdyż źle znosi zanieczyszczenia powietrza i zasolenia podłoża. Poza tym źle reaguje na suszę. Preferuje żyzne, gliniaste, umiarkowanie wilgotne podłoże o odczynie lekko kwaśnym lub kwaśnym.
- Sadzenie jodły balsamicznej
Drzewka powinno się sadzić do gruntu wiosną lub pod koniec lata/na początku jesieni. Przez pierwsze lata zaleca się po nastaniu przymrozków usypywać warstwę ściółki okrywającej.
- Podlewanie jodły balsamicznej
Podstawowy zabieg pielęgnacyjny to podlewanie. Powinno się je wykonywać w czasie suszy, a także zimą – sporadycznie w umiarkowanie ciepłe (temperatura dodatnia), bezśnieżne dni.
- Nawożenie jodły balsamicznej
Do nawożenia najlepsze są nawozy organiczne. Odmiany karłowe warto dokarmiać nawozami z większą zawartością fosforu i potasu. W czasie suszy można zraszać pędy, najlepiej robić to rano lub wieczorem.
- Cięcie jodły balsamicznej
Drzewa mają atrakcyjny pokrój i z reguły nie wymagają cięcia. Usuwa się tylko pędy zaschnięte, uszkodzone lub porażone przez choroby (cięcie sanitarne).
- Choroby i szkodniki jodły balsamicznej
U jodły występują podobne problemy co u innych iglaków. Ze szkodników są to mszyce i przędziorki, z chorób m.in. osutka i rdza. Częściej iglak brązowieje przez wystąpienie suszy fizjologicznej (przyczyną jest głównie zimowy niedobór wody). Kondycję jodły można poprawić aplikując szczepionkę mikoryzową.
Zastosowanie jodły balsamicznej w ogrodzie
Jodłę balsamiczną najczęściej spotyka się w parkach i ogrodach botanicznych. W przydomowych ogrodach jest mniej znana i przegrywa rywalizację m.in. z jodłą pospolitą. Tymczasem typowy gatunek można posadzić w centralnej części ogrodu, na wydzielonym miejscu w trawniku, na przykład jako soliter. Najlepiej, jeśli nie jest narażona na mroźne, wysuszające wiatry.
Poza tym warto jodłę balsamiczną uprawiać w pobliżu oczek wodnych. Stanowi zarazem dobre tło dla mniejszych roślin. Niskie odmiany nadają się do tworzenia kompozycji drzewiasto-krzewiastych, a nawet do ozdoby rabat. Warto z nich tworzyć figury geometryczne. Faktycznie samoistnie tworzą pożądany stożkowaty lub kulisty pokrój. Pasują do wrzosowisk i ogrodów skalnych (o ile będą podlewane). Zdobią ogród przez cały rok. Nadają się do różnych stylów urządzania, z naciskiem na ogrody orientalne.
Przeczytaj też:
Najpopularniejsze iglaki o ozdobnych szyszkach >>>
Z rejonie pochodzenia (Ameryka Północna) z drzewa pozyskuje się żywicę. Służy do leczenia różnych chorób (m.in. przeziębienia). Jest wykorzystywana w przemyśle optycznym. To jednocześnie popularne drzewko bożonarodzeniowe. W Polsce pod tym względem jest wciąż mało znana i moda na nią dopiero nastaje.
Jodła balsamiczna to piękny, chociaż wymagający gatunek. Warto go uprawiać pod warunkiem, że uda się spełnić jego podstawowe wymagania. Jednocześnie jest to propozycja dla osób cierpliwych. Drzewo rośnie wolno, a jego walory podziwia się dopiero po wielu latach.
Olejek z jodły balsamicznej skuteczny na kleszcze
Naukowcy z Dalhousie University odkryli, że igły z jodły balsamicznej mogą zabijać kleszcze w okresie zimowym, uniemożliwiając im przetrwanie do wiosny. Ustalili oni, że zarówno igły z jodły balsamicznej, jak i olejek eteryczny z igieł jodły balsamicznej mogą działać jako naturalny akarycyd lub substancja, która może zabijać kleszcze i roztocza. Całe igły z jodły balsamicznej potrzebowały kilku tygodni na zabicie zimujących kleszczy, podczas gdy olejek eteryczny był zabójczy w ciągu kilku dni w niskich temperaturach.W temperaturze pokojowej (20 st. C) skuteczność olejku eterycznego z jodły balsamicznej do zwalczania kleszczy była o połowę mniejsza. Fakt, że niskie temperatury mogą sprzyjać skuteczności produktu naturalnego, sugeruje, że w miesiącach zimowych można by zrobić więcej, aby kontrolować populację i narażenie ludzi na owady w miesiącach cieplejszych. „Zima jest pomijanym okresem w zwalczaniu kleszczy i należy ją zbadać jako możliwy czas na zastosowanie produktów o niskiej toksyczności w celu skutecznego zarządzania kleszczami”, stwierdza artykuł opublikowany w Scientific Reports.
Źródło: Scientific Reports / Dalhousie University
Polecany artykuł:
Autor: www.thinkstockphotos.com
Jodła koreańska
