Irys bródkowy (kosaciec bródkowy) urzeka spektakularnym kwitnieniem i ozdobnymi liśćmi. Jak uprawiać irysy bródkowe?
Irys bródkowy, znany też jako kosaciec bródkowy, to efektowny przedstawiciel grupy irysów kłączowych. W sprzedaży dostępne są różnorodne odmiany irysów bródkowych, różniące się wysokością, ubarwieniem i kształtem kwiatów, a także terminem kwitnienia. Jak uprawiać kosaćce bródkowe w ogrodzie? Czy irys bródkowy to roślina wieloletnia?
Autor: GettyImages
Irysy bródkowe to byliny o ozdobnych kwiatach i liściach
Spis treści
- Irysy bródkowe - kiedy kwitną?
- Czy irys bródkowy to roślina wieloletnia?
- Jakie wymagania mają irysy bródkowe?
- Kiedy sadzić irysy bródkowe?
- Jak dbać o irysy bródkowe rosnące w ogrodzie?
- Ciekawe odmiany irysów bródkowych
- Kosaćce bródkowe w galerii zdjęć
- Zastosowanie kosaćców bródkowych w ogrodzie
Irysy bródkowe - kiedy kwitną?
Kosaćce (irysy) bródkowe (Iris barbata, syn. Iris germanica) to mieszańce wyprowadzone m.in. z gatunków europejskich i azjatyckich. Charakteryzują się obfitym, często spektakularnym kwitnieniem oraz ozdobnymi liśćmi. Najczęściej kwitną od połowy maja do końca czerwca. Wysokość roślin zależy od odmiany i wynosi od 10 cm (odmiany miniaturowe) do nawet 100 cm (odmiany wysokie). Dodatkową cechą charakterystyczną łączącą wszystkie grupy irysów bródkowych jest bródka, czyli pasmo drobnych włosków znajdujących się u nasady dolnych płatków. Bródka ma najczęściej barwę żółtą, pomarańczową, fioletową lub białą.
Czy irys bródkowy to roślina wieloletnia?
Irysy bródkowe to wieloletnie byliny kłączowe, bez problemu zimujące w naszym klimacie w gruncie. Rośliny tworzą podziemne kłącza, z których wyrastają kępy szablastych liści.
Jakie wymagania mają irysy bródkowe?
- Stanowisko dla irysów bródkowych
Kosaćce bródkowe powinno się uprawiać w miejscach słonecznych – wtedy najobficiej kwitną. Jednocześnie na stanowiskach jasnych, ale nie bezpośrednio nasłonecznionych kwitnienie jest wciąż dobre, a okres kwitnienia nieco dłuższy. Radzą sobie w półcieniu.
- Podłoże dla irysów bródkowych
Podłoże powinno być żyzne, zasobne w składniki pokarmowe, umiarkowanie wilgotne. Optymalne pH oscyluje w granicach 5,0-7.0. Podłoże przed sadzeniem irysów powinno być oczyszczone, przekopane i wyrównane. Warto wymieszać je z kompostem.
Kiedy sadzić irysy bródkowe?
Optymalnym terminem sadzenia irysów bródkowych jest późne lato (od końca lipca do września). Oczywiście można także umieszczać je w gruncie w tradycyjnych terminach, tj. wiosną i jesienią. Odległość sadzenia wynosi 30-60 cm (zależności od siły wzrostu odmiany). Kłączy nie powinno się sadzić zbyt głęboko, wierzchołki pąków powinny wystawać. Czasem po prostu lekko przysypuje się je ziemią i dociska. Zbyt głębokie sadzenie może powodować gnicie kłączy lub słabe kwitnienie, a nawet jego brak.
Jak dbać o irysy bródkowe rosnące w ogrodzie?
- Podlewanie kosaćców bródkowych
Nowo posadzone irysy bródkowe wymagają podlewania. Starsze egzemplarze podlewa się w czasie długotrwale utrzymującej się suszy. Zwykle nawadnianie nie jest konieczne. Zalewanie kłączy to kolejny często popełniany błąd w uprawie kosaćców.
- Nawożenie kosaćców bródkowych
Raz na kilka lat można zastosować nawóz organiczny. Wybierając nawozy trzeba pamiętać, że irysy nie lubią dużych ilości azotu. Optymalny jest nawóz wieloskładnikowy - zrównoważony lub potasowo-fosforowy.
- Ściółkowanie i odchwaszczanie irysów bródkowych
Uprawy można ściółkować, aby ograniczyć wyparowywanie wody z gleby i zachwaszczenie. Regularnie należy usuwać chwasty.
- Odmładzanie i rozmnażanie irysów bródkowych
Co kilka lat kosaćce bródkowe powinno się odmłodzić, dzieląc na fragmenty. Najlepiej posadzić je w nowym miejscu. To jednocześnie sprawdzony sposób rozmnażania irysów bródkowych.
- Usuwanie przekwitłych kwiatów
Kwiaty po przekwitnięciu wycina się pojedynczo, natomiast po całkowitym zakończeniu kwitnienia usuwa się pęd kwiatostanowy przy ziemi.
- Ochrona kosaćców bródkowych przed mrozem
Przez pierwsze 1-2 lata irysy przed nadejściem zimy zaleca się okrywać grubą, kilkucentymetrową warstwą ściółki. Zabieg zaleca się wykonywać po nastaniu pierwszych przymrozków.
Ciekawe odmiany irysów bródkowych
W sprzedaży dostępne są liczne odmiany irysa bródkowego, różniące się m.in. wysokością roślin, wyglądem oraz terminem kwitnienia. Najniższe odmiany dorastają zaledwie do 20 cm, najwyższe – do 120 cm wysokości.
- 'Black Mercury' – odmiana o dużych, ciemnopurpurowych kwiatach, których dolne płatki są nieco ciemniejsze od górnych, a bródka jest złota. Dorasta do 100 cm wysokości.
- 'Tulip Festival' – odmiana o dwubarwnych kwiatach, których płatki górne są białe (z lekkimi żółtymi przebarwieniami), a dolne złote (podobnie jak bródka). Na jednym pędzie tworzy do 7 kwiatów. Osiąga 70-75 cm wysokości.
- 'Broadway Star' – odmiana dwubarwna: górne płatki są kremowożółte, dolne bordowo-brązowe. Zwykle roślina osiąga 70-90 cm wysokości.
- 'Winter's Tail' – cały kwiat, łącznie z bródką, jest biały. Roślina dorasta do 70 cm wysokości.
- 'World Premier' – kwiaty mają kontrastową barwę: górne płatki są bladobłękitne, dolne są granatowe. Bródka jest niebiesko-żółta. Osiąga do 95 cm wysokości.
Przeczytaj też:
Kosaćce bródkowe w galerii zdjęć
Autor: GettyImages
Irysy bródkowe to byliny o ozdobnych kwiatach i liściach
Zastosowanie kosaćców bródkowych w ogrodzie
Kosaćce bródkowe mają szerokie zastosowanie w ogrodzie. Pasują do wielu stylów urządzania ogrodów: naturalistycznego, wiejskiego czy angielskiego. Dokładne zastosowanie zależy od ich wielkości i barwy kwiatów. Odmiany miniaturowe sadzi się na obrzeżach, np. rabat i wzdłuż nawierzchni. Odmiany średnie stanowią na rabatach pierwszy plan, wysokie zaś są tłem dla niższych gatunków. Te ostatnie efektownie prezentują się posadzone przy ogrodzeniu, murze czy elementach małej architektury.
Odmiany kosaćca bródkowego o białych kwiatach posadzone w dużych grupach powodują optyczny efekt oddalenia. Odmiany o wyrazistych barwach nadają ogrodowi kolorytu.
Kosaćce często uprawia się w pobliżu oczek wodnych. Ze względu na łatwość uprawy nadają się na działki letniskowe i ROD.
Przeczytaj też:
Autor: GettyImages
Kosaćce bródkowe to byliny kłączowe o bardzo dużych, barwnych kwiatach, rozwijających się wiosną
