Rachunki za prąd 2023 - jakie zmiany w tym roku? Jak czytać rachunek za prąd? Za co dokładnie płacimy?

Jak wyglądają rachunki za prąd w 2023 roku? Jakie zmiany od tego roku zaszły w opłatach za energię elektryczną? Rozbieramy na części pierwsze rachunek za prąd i wyjaśniamy, jakie są na nim uwzględnione opłaty. Rachunek za prąd może zawierać nawet kilkanaście pozycji, z których każda ma wpływ na tę najważniejszą - kwotę do zapłaty. Wyjaśniamy, z czego składa się rachunek za prąd i jak go czytać.

Spis treści

1. Rachunki za prąd 2023 - od czego zależy wysokość?
2. Z czego się składa rachunek za prąd?
3. Prognoza zużycia energii elektrycznej na rachunku za prąd
4. Rachunki za prąd a grupa taryfowa
5. Szczegóły rozliczenia na rachunku za prąd 2023
6. Energia czynna - najważniejsza pozycja na rachunku za prąd
7. Opłata handlowa na rachunku za prąd
8. Rachunek za prąd 2023 a dystrybucja energii elektrycznej
9. Opłaty zmienne na rachunku za prąd
10. Rachunek za prąd - opłaty stałe
11. Co to jest opłata mocowa na rachunku za energię?
12. Co to jest opłata abonamentowa za prąd?

Rachunki za prąd 2023 - od czego zależy wysokość?

Na ostateczny koszt energii elektrycznej składają się:

• koszty Operatora Systemu Dystrybucyjnego (dystrybutor lub inaczej zakład energetyczny),
• koszty sprzedawcy tejże energii.

Na rachunku znajdziemy więc oddzielnie wyszczególnione opłaty sprzedawcy, a oddzielnie dystrybutora. Więcej poniżej.

Z czego się składa rachunek za prąd?

Pozycji na rachunku za prąd jest sporo i dla wielu osób często są niezrozumiałe. Dodatkowo rachunki wystawiane przez poszczególnych sprzedawców różnią się od siebie, wszystkie jednak zawierają wyszczególnienie pozycji kosztowych i informację, ile musimy zapłacić za prąd.

Poza numerem faktury, danymi sprzedawcy i płatnika pierwszym elementem na rachunku za prąd jest rozliczenie sprzedaży i dystrybucji energii elektrycznej. Podana jest tam wartość prognozowana. Wbrew nazwie to nasze dotychczasowe zużycie prądu, które zostało oszacowane (zaprognozowane) na poprzednim rachunku. Jest to więc kwota, którą - jeżeli na bieżąco regulujemy rachunki - już zapłaciliśmy. Od niej odejmowana jest należność za faktyczne zużycie w okresie rozliczeniowym. To kluczowa wartość dla naszego rachunku za prąd, której składowe są dokładnie rozpisane na jego kolejnej stronie.

Jeżeli po odjęciu należności za faktyczne zużycie prądu od wartości prognozowanej wynik jest ujemny, oznacza to, że mamy niedopłatę na rachunku za prąd. Jeżeli dodatni – dopłatę, która zostanie odliczana od kwoty do zapłaty, która widnieje poniżej.

Prognoza zużycia energii elektrycznej na rachunku za prąd

Kluczowym elementem rachunku za prąd jest prognoza zużycia energii elektrycznej. Tym razem to przewidywania sprzedawcy na kolejny okres rozliczeniowy. Na podstawie dotychczasowego zużycia wylicza on, jaka będzie wartość energii, którą pobierzemy. Do tej kwoty dodawana jest niedopłata z poprzedniego rachunku, lub odejmowana jest nasza nadpłata.

Przeczytaj też: Wzór wniosku o zamrożenie cen prądu i większy limit zużycia. Do pobrania

Jeżeli więc oszczędzamy prąd, możemy liczyć na oszczędność pieniędzy, która przełoży się na wysokość rachunku w kolejnym okresie rozliczeniowym.

Rachunki za prąd a grupa taryfowa

Na wysokość rachunku za prąd możemy wpłynąć nie tylko zmniejszając zużycie energii, ale również wybierając odpowiednią grupę taryfową. Grupa taryfowa widoczna jest na rachunku za prąd, zwykle w górnej jego części. To, jaka ona jest, zależy od naszej decyzji. Warto świadomie ją wybrać, analizując swój tryb życia i ilość energii pobieranej o poszczególnych porach. Wybór odpowiedniej taryfy może pozwolić zaoszczędzać nawet kilkanaście procent wysokości rachunku za prąd.

• G11 - to standardowa taryfa dla gospodarstw domowych; polega na tym, że niezależnie od dnia tygodnia i godziny za każdą zużytą kilowatogodzinę (kWh) płacimy dokładnie tyle samo, według średniej stawki.
• G12 - to taryfa godzinowa; w godzinach nocnych energia elektryczna jest znacznie tańsza (nawet o kilkadziesiąt procent) niż w taryfie G11, a w ciągu dnia znacznie droższa.
• G12w - to taryfa godzinowa i weekendowa - działa jak taryfa godzinowa z tą różnicą, że stawka „nocna” obowiązuje również w sobotę i niedzielę w ciągu dnia.

Przeczytaj też: Jak zmienić dostawcę prądu? To łatwiejsze niż myślisz!

Szczegóły dotyczące wysokości i warunków poszczególnych taryf można naleźć na stronach internetowych sprzedawców energii.

Szczegóły rozliczenia na rachunku za prąd 2023

Druga strona rachunku zawiera szczegóły rozliczenia. Podawane są na niej wskazania licznika, według których obliczane jest nasze zużycie prądu. Poza faktycznym zużyciem prądu widzimy tam informację, czy odczyt został dokonany przez kontrolera, przez nas, czyli przez klienta, odczyt był zdalny, czy tylko szacowany. Podane zużycie jest podstawą do wyliczania poszczególnych opłat. 

Przeczytaj też: Jak się zmieścić w limicie 2000 kWh? Sprawdzaj zużycie prądu! Jak to zrobić?

Na dokładne zestawienie opłat za prąd składa się łącznie kilkanaście pozycji. Łączą się one w dwie podstawowe grupy:

• opłaty za sprzedaż energii elektrycznej
• opłaty za dystrybucję, czyli dostarczenie energii elektrycznej

Suma obu opłat to należność za faktyczne zużycie w okresie rozliczeniowym, która jest podana na pierwszej stronie rachunku za prąd i od której zależy ewentualna dopłata lub niedopłata. 

Energia czynna - najważniejsza pozycja na rachunku za prąd

Główną i najważniejszą pozycją naszego rachunku za prąd jest energia czynna. To opłata za zakup energii, którą zużyliśmy w danym okresie. Przy każdej pozycji widnieje:

• liczba zużytych kWh
• cena netto za kWh (zależy ona od wybranej przez nas taryfy),
• wartość netto (iloczyn zużytej energii i ceny netto),
• stawka VAT,
• wysokość podatku
• wartość brutto, czyli wartość netto plus podatek

W przypadku instalacji prosumenckiej (fotowoltaika) tu także podawane są informacje o ilości energii wprowadzonej do systemu. Jest ona przemnażana przez współczynnik 0,8 (w przypadku instalacji oddanych do użytku przed końcem marca 2022 r.) i ta wartość jest odejmowana od ilości pobranej energii czynnej. Jeżeli wynik jest poniżej zera lub zero, oznacza to, że nie płacimy za pobraną energię czynną i nie musimy pokrywać niektórych zmiennych opłat dystrybucyjnych.

Przeczytaj też: Wniosek o wypłatę dodatku elektrycznego 1000 lub 1500 zł - pobierz wzór! Jak go wypełnić?

Wysokość stawki za energię czynną w przypadku większości gospodarstw domowych musi być zatwierdzona przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Jej wysokość jest związana z niezależnymi od sprzedawców energii czynnikami, takimi jak cena energii na giełdzie, oraz ponoszonymi przez wytwórców coraz wyższymi kosztami związanymi ze wzrostem cen surowców oraz wysokimi cenami uprawnień do emisji dwutlenku węgla.

Przeczytaj też: Faktura za prąd

Opłata handlowa na rachunku za prąd

Drugą pozycją na rachunku jest opłata handlowa. Jest stała i naliczana miesięcznie. Zwykle wynosi kilka złotych i jest kosztem obsługi klienta. W niektórych przypadkach może być nieco wyższa, jeżeli sprzedaż prądu połączona jest np. z dodatkowymi usługami lub gwarantowaną ceną prądu (przy kilkuletnich umowach na czas określony).

Rachunek za prąd 2023 a dystrybucja energii elektrycznej

Najwięcej pozycji składa się na opłatę za dystrybucję energii elektrycznej. Ich suma zwykle stanowiła około połowy wysokości całego rachunku. Ostatnio jednak, w związku ze wzrostem kosztów ponoszonych przez producentów energii, a co za tym idzie wzrostem wysokości taryf za sprzedaż energii, dystrybucja stała się mniejszą częścią rachunku. Wysokość opłat nie jest jednak stała i zależy od ilości zużytej energii, ale też miejsca jej dostarczenia, czyli adresu, pod którym pobierana jest energia elektryczna. 

Przeczytaj też: Maksymalna cena prądu dla gospodarstw domowych

Opłaty za dystrybucję możemy podzielić na dwie grupy: opłaty zmienne to te, których wysokość zależna jest od ilości zużytej energii. Podobnie jak w przypadku opłaty za energię czynną mamy tu podaną cenę, ilość zużytej energii, wartość netto i brutto opłaty. Opłaty stałe są z kolei naliczane bez względu na ilość pobieranej energii.

Opłaty zmienne na rachunku za prąd

• Opłata jakościowa to koszt, jaki płacimy po to, by do naszego domu trafiał prąd określonej jakości. Jej wysokość ustala operator systemu dystrybucyjnego, a pozyskane środki przeznaczane są na modernizacje i rozbudowę sieci elektroenergetycznej. 

• Opłata sieciowa zmienna pokrywa z kolei straty, jakie ponosi operator sieci na przesyle energii. Niestety część sieci w Polsce jest przestarzałych i energia jest marnowana zanim dotrze do odbiorcy. Wysokość stawki jest więc uzależniona od miejsca odbioru energii i tego, jaką drogę musi ona pokonać zanim dotrze do odbiorcy.

• Wysokość opłaty OZE ustala prezes Urzędu Regulacji Energetyki. Opłata ta jest przeznaczana na rozwój odnawialnych źródeł energii, co z kolei korzystnie w dłuższej perspektywie wpływa na ceny energii.

Podobną rolę odgrywa opłata kogeneracyjna. Jej celem jest wspieranie kogeneracji, czyli jednoczesnej produkcji energii cieplnej i elektrycznej. Elektrociepłownie to najefektywniejszy sposób produkcji energii w jednostkach konwencjonalnych.

Rachunek za prąd - opłaty stałe

• Opłata sieciowa stała to koszt dostępu do sieci, utrzymanie urządzeń, przyłącza i licznika. Jej wysokość uzależniona jest m.in. od rodzaju przyłącza – jedno lub trójfazowego.

• Opłata przejściowa jest ustalana przez prezesa URE i stanowi rekompensatę dla elektrowni za wcześniejsze rozwiązania kontraktów terminowych. To kilkadziesiąt groszy miesięcznie.

Co to jest opłata mocowa na rachunku za energię?

Z kolei opłata mocowa jest kluczowa z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego. Nie płacimy w niej za zużytą energię, ale za moc, czyli energię, którą moglibyśmy zużyć. To rekompensata dla elektrowni, które w danym momencie nie dostarczają energii do systemu, ale utrzymują gotowość na wypadek większego popytu lub zmniejszonej produkcji z OZE. Do naszych rachunków doliczane jest w ten sposób kilka złotych miesięcznie.

Co to jest opłata abonamentowa za prąd?

Opłatę abonamentową ustala dystrybutor. Płacimy za wystawienie rachunku, odczyt i kontrolę licznika, czynności administracyjne. Zwykle to kilkadziesiąt groszy miesięcznie. 

Opłaty stałe, ponoszone niezależnie od poziomu zużycia energii, stanowią tylko część rachunku za prąd. Na wysokość wszystkich pozostałych, zmiennych opłat możemy wpłynąć racjonalnie korzystając z energii elektrycznej i obniżając jej zużycie. O tym, jak to zrobić, można się przekonać wchodząc na stronę LiczySieEnergia.pl, na której eksperci Polskiego Komitetu Energii Elektrycznej przedstawiają sposoby na racjonalne korzystanie z energii elektrycznej oraz mechanizmy rządzące rynkiem energii. 

Źródło informacji: PKEE

Marzena Sarniewicz