Oznaczenia przewodów elektrycznych. Co oznaczają kolory żył i oznaczenia literowo-cyfrowe?

2023-05-24 13:28
Przewody elektryczne
Autor: GettyImages

Dom mieszkalny wymaga skomplikowanej instalacji elektrycznej wykonanej z przewodów dostosowanych do miejsca i rodzaju odbiornika. Mamy coraz więcej różnorodnych urządzeń elektrycznych, które wymagają podłączenia za pomocą odpowiednich przewodów zasilających je w prąd elektryczny. Jak poprawnie odczytywać oznaczenia przewodów elektrycznych?

W sklepach znajdziemy wiele przewodów elektrycznych jedno- lub wielożyłowych, które mają różne przeznaczenie. Żyły są otulone kolorowymi powłokami, a na przewodach z różnymi powłokami ochronnymi są dodatkowe ciągli liter i cyfr. Żeby ułatwić poruszanie się w tym gąszczu, wprowadzono normy, zgodnie z którymi trzeba oznaczać przewody elektryczne. Na przewodach jest wydrukowany ciąg liter (dużych i małych) i cyfr, które charakteryzują ich parametry. Oznaczenia są także powtórzone na etykiecie wyrobu. Przykładowe symbole to DY 450/750 albo YDYp żo 300/500, albo OMY 300/300. Wyjaśniamy, co się kryje za tymi szyframi. 

Oznaczenia przewodów elektrycznych
Autor: AKS Zielonka Żeby uniknąć pomyłek, oznaczenia przewodu są na nim nadrukowane. Są także powtórzone na etykiecie wyrobu

Podstawowe oznaczenia kolorowe żył

Podstawową instalację do zasilania większości urządzeń, np. lodówki, lamp czy telewizora, wykonuje się z jedno-lub wielożyłowych przewodów wykonanych z miedzi przeznaczonych na napięcie przemienne. Każda żyła ma właściwą kolorową izolację, zależnie od przeznaczenia. Przewody wielożyłowe są na zewnątrz otulone białą izolacją z tworzywa sztucznego, najczęściej polwinitu.

Przewód fazowy, którym płynie prąd (oznaczany literą L), jest umieszczany w izolacji różnego koloru zależnie od producenta. Może mieć ona kolor brązowy, szary albo czarny.

W instalacji elektrycznej powinny być również osobne przewody ochronne oznaczone literami PE, które są umieszczane w żółto-zielonej izolacji. Przewody ochronne przyłącza się np. do styków ochronnych (bolców) w gniazdach wtykowych (w domu powinno się stosować wyłącznie gniazda wtykowe z bolcem). Główny przewód ochronny wychodzący z domu jest połączony z ziemią (bednarka wkopana w ziemię) albo z przewodem neutralnym w rozdzielnicy.

Drugim rodzajem zabezpieczenia są przewody neutralne oznaczane literą N i umieszczane w izolacji niebieskiej. Przewód neutralny jest połączony z punktem neutralnym transformatora i uziemiony. Jego napięcie powinno wynosić 0 V.

Pogadane. Zbudowane. 1. Fotowoltaika
Oznaczenia przewodów elektrycznych
Autor: Piotr Mastalerz Każda żyła w przewodzie elekrycznym ma swoje zadanie i jest oznaczona odpowiednim kolorem izolacji

Konstrukcja przewodu

Oznaczenia literowe i cyfrowe dotyczą całego przewodu (jedno- lub wielożyłowego). Najpierw oznacza się materiał żył i konstrukcję przewodu. W przewodach elektrycznych stosuje się przede wszystkim miedź, więc nie ma ona dodatkowego oznaczania. Jeśli w przewodzie byłyby wykorzystane aluminium lub stal, na początku symbolu pojawiłyby się litery (odpowiednio) A lub F. Przewód elektryczny może mieć postać drutu – oznaczenie D, wielodrutowej linki – znak L lub wielodrutowej linki giętkiej – oznaczanej symbolem Lg. Druty stosujemy tam, gdzie przewody elektryczne nie muszą być giętkie, np. w instalacjach podtynkowych. Linki są używane do zasilania odbiorników ruchomych.

Przed tymi oznaczeniami może pojawić się jeszcze symbol wskazujący powłokę ochronną żył. Najczęściej jest ona wykonana z polwinitu oznaczanego literą Y.

Oznaczenia przewodów elektrycznych
Autor: AKS Zielonka Przewód elektryczny OMY, czyli mieszkaniowy do podłączenia urządzeń ruchomych w osłonie z polwinitu

Izolacja przewodu

Po wymienionych wcześniej symbolach umieszcza się oznaczenie zewnętrznej powłoki ochronnej całego przewodu. Zwykle jest ona wykonana z polwinitu, czyli znów pojawi się symbol Y. Do tego celu używa się także gumy (znak G) lub polietylenu (oznaczenie X). Zatem przewód oznaczony literami ADY to drut aluminiowy w powłoce z polwinitu, a LX to linka miedziana w izolacji polietylenowej.

Oznaczenie cech budowy i przeznaczenia przewodu

Stosuje się wiele dodatkowych oznaczeń przewodów elektrycznych. Na przykład litera "p" oznacza przewód płaski, a "o" - okrągły. Drut do wykonywania instalacji wtynkowych będzie miał oznaczenie "t" (np. DYt)  .

Oznaczenia przewodów elektrycznych
Autor: AKS Zielonka Wielożyłowy przewód instalacyjny z żyłami z miedzi YDY żo, okrągły, żyła ochronna w izolacji żółto-zielonej

Oznaczenie napięcia znamionowego prądu

Po ciągu liter są wymienione dwie liczby, które wskazują, jaki maksymalny poziom napięcia dany przewód jest w stanie wytrzymać. Podawana jest tam wartość skutecznego napięcia między żyłą przewodu a jego żyłą ochronną (U0) i wartość skutecznego napięcia między dwoma żyłami fazowymi przewodu (U). Przyjmuje to następujący schemat: U0/U (np. 450/750 V).

Oznaczenia przewodów elektrycznych
Autor: Piotr Mastalerz Oznaczenia przewodów elektrycznych mają na celu uniknięcie błędów instalacyjnych

Oznaczenia przewodów do odbiorników

W przypadku zasilania powszechnie stosowanych w domach urządzeń ruchomych i przenośnych stosuje sie przewody oznaczone literą O. Mogą mieć one przeznaczenie mieszkaniowe (OM) lub warsztatowe (OW). Mieszkaniowe stosuje się do instalacji ruchomych sprzętów gospodarstwa domowego: lamp stojących i stołowych, radioodbiorników. Są one przeznaczone na mniejsze napięcie znamionowe, zwykle 300/300 V. Przewody warsztatowe mają większe napięcie znamionowe, np. 300/500 V. Można nimi zasilać urządzenia domowe typu kuchenki, pralki, lodówki, także w pomieszczeniach wilgotnych.

Przykładowe przewody i kable oraz ich oznaczenia

W tabeli przedstawiamy zestawienie kilku przykładów przewodów elektrycznych wraz z ich oznaczeniem oraz sposobem wykorzystania.

Wybrane przewody i kable
Miejsce i sposób układania/Przeznaczenie Typ przewodu Oznaczenie Napięcie izolacji [V]
Na stałe pod tynkiem lub na tynku w rurkach przewód jednożyłowy z żyłą miedzianą z drutu DY 450/750
Na stałe na tynku(nie wymaga układania w rurkach) przewód wielożyłowy (płaski)z trzema żyłami miedzianymiz linki (żyła ochronna w izolacjiżółto-zielonej) YDYp żo 300/500
Na stałe w tynku (nie wymagaukładania w rurkach);tylko obwody jednofazowe przewód wielożyłowy z trzemażyłami miedzianymi z linki (żyłaochronna w izolacji żółto-zielonej YDYt żo 300/500
Do zasilania odbiornikówprzenośnych przewód wielożyłowy z żyłamiz linki miedzianej, giętki w izolacji z polwinitu OMY 300
Na stałe przedewszystkim w ziemi wielożyłowy kabel elektroenergetycznyz żyłami miedzianymio izolacji z polwinitu YKY 600/1000
Na stałe w instalacjach alarmowych,domofonowychi wideofonowych przewód wielodrutowy z żyłamimiedzianymi w izolacji i oponie z polwinitu YTDY
Oznaczenia przewodów elektrycznych
Autor: Piotr Mastalerz Do wykonania domowej instalacji elektrycznej są potrzebne różne przewody

Instalacja elektryczna - sprawdź swoją wiedzę

Pytanie 1 z 8
Przewód neutralny służy do:
Czy artykuł był przydatny?
Przykro nam, że artykuł nie spełnił twoich oczekiwań.
Nasi Partnerzy polecają