Jak prawidłowo odpowietrzyć grzejnik - instrukcja. Jak odpowietrzyć kaloryfer krok po kroku?

Jak odpowietrzyć grzejnik? Na dworze zrobiło się zimno, a w domu... też zimno, bo kaloryfer nie grzeje? Wszystkiemu winne znajdujące się w instalacji powietrze. Odpowietrzanie grzejnika nie jest trudne. Oto instrukcja krok po kroku, jak usunąć powietrze z instalacji c.o. i skutecznie odpowietrzyć kaloryfer.

Spis treści

1. Dlaczego trzeba odpowietrzać grzejniki?
2. WIDEO: odpowietrzanie grzejnika instrukcja krok po kroku
3. O czym pamiętać przed odpowietrzaniem grzejników?
4. Jak odpowietrzyć grzejnik ręcznie
5. Jak odpowietrzyć grzejnik automatycznie
6. Po odpowietrzaniu instalacji koniecznie sprawdź...
7. Odpowietrzanie kaloryfera żeliwnego
8. Jak odpowietrzyć grzejnik aluminiowy
9. Odpowietrzanie grzejnika kanałowego
10. Odpowietrzanie grzejnika łazienkowego

Gdy, mimo działania instalacji grzewczej, góra któregoś grzejnika pozostaje zimna, to najprawdopodobniej jest on zapowietrzony. Może o tym świadczyć również jego głośna praca - szum lub gwizd nawet przy w pełni otwartym zaworze. W takiej sytuacji powietrza z grzejnika należy się pozbyć. Ponieważ zapowietrzenie nie jest niczym nadzwyczajnym i zdarza się stosunkowo często, współczesne grzejniki są wyposażone w odpowietrznik, dzięki któremu usunięcie z nich powietrza jest dość proste.

Dlaczego trzeba odpowietrzać grzejniki?

Można powiedzieć, że powietrze w instalacji centralnego ogrzewania było pierwsze. Dopiero wtedy, gdy zaczyna być napełniana, powietrze zostaje przez nią wypchnięte. Jeżeli instalację c.o. napełniono nieprawidłowo, wówczas trochę powietrza może w niej pozostać. Niestety, na tym nie koniec. Powietrze może przenikać do instalacji grzewczej na zasadzie dyfuzji i jest to całkowicie naturalne zjawisko. Rury z tworzyw sztucznych nie są doskonale szczelne i mogą przepuszczać tlen, o ile nie mają bariery antydyfuzyjnej, która to uniemożliwia.

Powietrze może się też przedostawać przez najmniejsze nieszczelności w połączeniach poszczególnych elementów, przez które nie przesącza się woda. Najbardziej narażone na zapowietrzanie są instalacje otwarte (np. zasilane kotłem na paliwo stałe), które w najwyższym punkcie mają kontakt z powietrzem. Woda w takich instalacjach szybciej miesza się z powietrzem.

Przeczytaj też: Ogrzewanie mieszkania i zatrzymywanie ciepła. Jak mieć ciepło w mieszkaniu? Proste sposoby na oszczędzanie ciepła

Do zapowietrzania układu prowadzi także częste spuszczanie i uzupełnianie wody w instalacji.

WIDEO: odpowietrzanie grzejnika instrukcja krok po kroku

1. Aby zabrać się do odpowietrzania najpierw musisz zakręcić zawór termostatyczny.
2. Na wszelki wypadek podłóż pod grzejnik spory kawałek folii.
3. Sprawdź też położenie otworu wylotowego odpowietrznika.
4. Przekręć go w dół, żeby wylatująca woda nie pobrudziła ściany.
5. Zanim przystąpisz do dzieła przyszykuj naczynie na wodę, na przykład wiaderko plastikowe.
6. Najpierw poluzuj delikatnie śrubę zaworu, następnie śrubokrętem odkręcaj ją z wyczuciem, trzymając naczynie w pogotowiu - od dołu. Wraz z powietrzem z grzejnika wydostanie się bowiem trochę wody.
7. Gdy wypływająca woda nie zawiera już powietrza zakręć śrubkę odpowietrznika.
8. Ścierką lub ręcznikiem papierowym osusz odpowietrznik. Odkręć zawór i ustaw głowicę termostatyczną w poprzednim położeniu, aby grzejnik stał się ciepły.

Powietrze w grzejniku zakłóca nie tylko pracę samego grzejnika, ale jest niepożądane w całej instalacji c.o. Może bowiem powodować korozję. Powstałe produkty korozji mogą krążyć w instalacji i osadzać się np. w zaworach regulacyjnych, utrudniając przepływ wody. Długotrwałe procesy korozyjne mogą prowadzić do niedrożności lub nawet perforacji elementów instalacji. Dlatego jeśli tylko jest taka możliwość, powietrze z grzejników należy jak najszybciej usunąć.

Samodzielnie możemy odpowietrzyć grzejniki wyposażone w odpowietrzniki. W nowych grzejnikach jest to prosta czynność. Jeżeli mamy stare kaloryfery (po kilkuletniej eksploatacji), możemy napotkać trudności.

O czym pamiętać przed odpowietrzaniem grzejników?

Najpierw warto sprawdzić ciśnienie w instalacji c.o. W domu jednorodzinnym powinno ono wynosić od 0,9 do 1,2 atmosfery. Możemy je zwiększyć do 1,4, delikatnie dopuszczając wody do instalacji. W tym celu trzeba wyłączyć kocioł i pompę obiegową instalacji c.o. Wyłączenie pompy zatrzymuje obieg wody w instalacji. Jeżeli grzejniki są zapowietrzone, powietrze będzie się zbierało w najwyższych partiach grzejników, skąd łatwo je usuniemy. Przy włączonej pompie (tak jak się dzieje w blokach wielorodzinnych) woda i powietrze będą krążyły w instalacji. Wtedy odpowietrzenie grzejników może być mniej skuteczne i będzie trzeba je powtórzyć.

Warto jeszcze sprawdzić, czy grzejnik z odpowietrznikiem jest prawidłowo zawieszony. Powinien wisieć w taki sposób, aby koniec grzejnika, w którym zamontowany jest odpowietrznik, był trochę wyżej niż koniec z zaworem grzejnikowym. Wówczas najwyższy punkt grzejnika, w którym będzie zbierało się powietrze, wypadnie w pobliżu odpowietrznika. Jeżeli grzejnik zamontowany jest odwrotnie (mógł być źle powieszony lub ktoś się o niego oparł albo na nim stanął), należy najpierw poprawić jego mocowanie.

Na wszystkich elementach instalacji powinno się instalować odpowietrzniki automatyczne ze względu na to, że dostęp do nich jest zwykle utrudniony. Aby sprawdzić, czy taki odpowietrznik jest sprawny, wystarczy delikatnie wcisnąć grzybek, który znajduje się pod odkręcaną osłoną. Jeżeli odpowietrznik jest sprawny – od razu pojawi się woda. Grzejniki mogą mieć odpowietrzniki automatyczne lub ręczne, ponieważ w tym przypadku łatwo ustalić zapowietrzone miejsce, a obsługa odpowietrznika jest bardzo prosta. Oprócz poprawnie zamontowanych i działających odpowietrzników przed napływem powietrza do instalacji może dodatkowo chronić właściwie dobrany system stabilizacji ciśnienia w postaci zaworu bezpieczeństwa i zamkniętego naczynia wzbiorczego. Obniżenie ciśnienia w instalacji powoduje wytrącanie się pęcherzyków powietrza z wody, podwyższenie ciśnienia zaś – ich wchłanianie.

Podobnie podwyższenie temperatury wody instalacyjnej potęguje wytrącanie powietrza z wody, a obniżenie jej wywołuje odwrotny efekt. Stosowanie zaworu odpowietrzającego na kotle – jako elemencie o temperaturze najwyższej w całej instalacji – jest obligatoryjne.

Jak odpowietrzyć grzejnik ręcznie

Odpowietrzniki ręczne są niewielkie i łatwe w obsłudze – reguluje się je pokrętłem, śrubokrętem lub kluczem. Mają małą wydajność, dlatego służą głównie do miejscowego odpowietrzania poszczególnych grzejników. Do odpowietrzenia grzejnika z fabrycznie zamontowanym zaworem odpowietrzającym używa się specjalnych kluczyków. Można też użyć wkrętaka płaskiego. Głowicę termostatyczną grzejnika ustawiamy w pozycji zamkniętej (zamykamy zawór grzejnikowy), a po skończonym odpowietrzaniu wracamy do poprzedniego położenia.

Jak odpowietrzyć grzejnik automatycznie

Odpowietrzniki automatyczne działają samoczynnie. Mają większą wydajność niż ręczne, ale są wrażliwe na zanieczyszczenia. W zależności od typu montuje się je pionowo lub poziomo. Do małych instalacji odpowietrzników się nie dobiera – zwykle stosuje się półcalowe. W większych instalacjach lub do odpowietrzania długich odcinków poziomych trzeba używać odpowietrzników o odpowiednio dobranej wydajności.

Zamknięcie zaworu powoduje odcięcie grzejnika od instalacji. Powietrze znajdujące się wewnątrz nie ma innej drogi wyjścia jak tylko przez odpowietrznik. Przy odpowietrzaniu grzejnika przy otwartym zaworze grzejnikowym istnieje możliwość, że część powietrza przedostanie się do instalacji.

Najskuteczniejszym sposobem usuwania powietrza z instalacji grzewczej jest wielostopniowy system odpowietrzania. Każda grupa urządzeń jest wtedy odpowietrzana indywidualnie. W nowoczesnych instalacjach obowiązkowo stosuje się odpowietrzniki miejscowe i separatory powietrza. Należy w nie wyposażyć: źródło ciepła (często kocioł ma odpowietrznik zabudowany fabrycznie), rozdzielacze lub sprzęgło hydrauliczne, najwyższe punkty instalacji i jej załamania, piony oraz grzejniki. W przypadku rozdzielaczy ogrzewania podłogowego dodatkowo odpowietrzniki powinny być zamontowane na belce zasilającej i powrotnej. Odpowietrzniki służą do usuwania powietrza z instalacji w czasie jej napełniania i podczas eksploatacji oraz doprowadzenia powietrza do instalacji w czasie opróżniania jej z wody.

Po odpowietrzaniu instalacji koniecznie sprawdź...

Po zakończeniu prac sprawdzamy ciśnienie w instalacji i w razie konieczności regulujemy je na poziomie 0,9-1,2 atmosfery. Każde odpowietrzenie grzejnika będzie powodowało spadek ciśnienia w instalacji. Nawet jeśli było ono prawidłowe, a grzejniki nie były zapowietrzone, to i tak z każdego grzejnika zostało spuszczone trochę wody. W efekcie takiego działania ciśnienie w instalacji obniży się i będzie wymagało uzupełnienia.

Po odpowietrzeniu grzejnika należy starannie wytrzeć odpowietrznik i sprawdzić, czy nie ma śladów przeciekania. W razie  pojawienia się kropel wody śrubkę odpowietrznika trzeba delikatnie odkręcić i dokręcić ponownie. Jeżeli w dalszym ciągu będzie pojawiała się woda, odpowietrznik trzeba będzie wymienić na nowy.

Dopiero po tych wszystkich czynnościach możemy włączyć kocioł i pompę c.o. Sprawdzamy skuteczność odpowietrzania. Jeżeli objawy nie ustąpiły, wszystkie czynności powtarzamy. Przy dużych instalacjach odpowietrzanie trzeba powtarzać czasem kilka razy.

• Regulacja zawiasów drzwi balkonowych na zimę

Odpowietrzanie kaloryfera żeliwnego

Grzejniki żeliwne i aluminiowe bez odpowietrznika są z reguły zamontowane w taki sposób, aby odpowietrzały się samoczynnie (np. przez automatyczne zawory odpowietrzające znajdujące się na pionach instalacji c.o.). Jeżeli trzeba taki grzejnik odpowietrzyć, to tylko poprzez poluzowanie śrubunku przy zaworze grzejnikowym. Jest to dość ryzykowne i wymaga pewnej wprawy. Lepiej nie zabierać się do tego, jeśli nie ma się doświadczenia. Istnieje bardzo duże ryzyko uszkodzenia śrubunku, które może spowodować jego nieszczelność i zalanie pomieszczenia. Jeżeli za bardzo poluzujemy śrubunek, wówczas ciśnienie wody może rozerwać połączenie i również nastąpi zalanie.

Kaloryfer żeliwny odpowietrza się przy użyciu dwóch nastawnych kluczy płaskich, którymi delikatnie odkręca się śrubunek, poluzowując go o niepełny obrót. Jak tylko będzie słychać wydobywające się powietrze i zobaczymy wodę, natychmiast trzeba przerwać odkręcanie. Ponieważ powietrze i woda będą się wydobywały na całym obwodzie śrubunku, trudno będzie je opanować (w tym wypadku dobrze mieć drugą osobę do pomocy ze szmatką). Gdy z nieszczelności będzie się wydobywać już tylko woda, śrubunek dokręca się z powrotem.

Zobacz galerię 2 zdjęcia

Autor: Jarosław Kamiński|Konrad Kalbarczyk

Odpowietrzenie grzejnika żeliwnego

Jak odpowietrzyć grzejnik aluminiowy

Jeśli mamy grzejnik aluminiowy bez odpowietrznika, postępuje się tak jak przy odpowietrzaniu grzejnika żeliwnego, w którym odpowietrznik nie został zamontowany. Po dokręceniu śrubunku cały zawór należy starannie wytrzeć do sucha i sprawdzić, czy połączenie jest szczelne. Niestety, często się zdarza, że poruszony śrubunek nie jest szczelny. W takim przypadku trzeba go poluzować ponownie i dokręcić jeszcze raz. Jeżeli mimo to będą przecieki, śrubunek (zawór grzejnikowy) trzeba wymienić. Im starszy jest zawór i grzejnik c.o., tym prawdopodobieństwo jego uszkodzenia jest większe.

Jeżeli grzejnik aluminiowy ma odpowietrznik - najpierw ustawiamy głowicę termostatyczną w pozycji zamkniętej. Następnie sprawdzamy ustawienie otworu spustowego odpowietrznika i podstawiamy naczynko. Kolejnym etapem jest odkręcenie delikatnie śrubki odpowietrznika kluczykiem lub wkrętakiem płaskim. Po usunięciu powietrza zakręcamy śrubkę odpowietrznika. Na koniec ustawiamy głowicę termostatyczną w poprzednim położeniu. Jeżeli dostęp do grzejnika jest dobry, możemy zamiast kluczyka użyć małego wkrętaka płaskiego.

Jeżeli dostęp do grzejnika jest dobry, możemy zamiast kluczyka użyć małego wkrętaka płaskiego. Jeśli mamy grzejnik aluminiowy bez odpowietrznika, postępuje się tak jak przy odpowietrzaniu grzejnika żeliwnego.

Odpowietrzanie grzejnika kanałowego

Aby mieć dostęp do grzejnika kanałowego, trzeba najpierw zdjąć górną kratkę (ruszt). Następnie ustawiamy głowicę termostatyczną w pozycji zamkniętej i sprawdzamy ustawienie otworu wylotowego odpowietrznika.

Pod otwór odpowietrznika podkładamy szmatkę. Kluczykiem odkręcamy śrubkę odpowietrznika i rozpoczynamy odpowietrzanie. Po zakończeniu zakręcamy ją, ustawiamy głowicę termostatyczną w poprzednim położeniu, wycieramy ewentualne ślady i zakładamy górną kratkę.

Gdy grzejnik kanałowy jest bardzo długi, można sobie ułatwić pracę, unosząc lekko do góry koniec grzejnika, w którym zamontowany jest odpowietrznik.

Odpowietrzanie grzejnika łazienkowego

Głowicę termostatyczną ustawiamy w pozycji zamkniętej. Następnie sprawdzamy ustawienie otworu wylotowego odpowietrznika i jeżeli trzeba, przekręcamy odpowietrznik tak, aby otwór był skierowany w naszą stronę.

Ponieważ grzejnik łazienkowy drabinkowy ma zamontowany odpowietrznik na górze, nie uda się podstawić naczynka, pod otwór wylotowy podkładamy więc szmatkę. Delikatnie odkręcamy śrubkę odpowietrznika i szmatką wyłapujemy wyciekającą wodę. Po zakończeniu odpowietrzania zakręcamy śrubkę odpowietrznika, wycieramy grzejnik i ustawiamy głowicę termostatyczną w poprzednim położeniu.