Słup murowany z cegły. Jak zbudować słup ceglany? Murowanie słupów z cegły bez tajemnic
Aby znajdujący się przy wejściu słup murowany z cegły był ozdobą domu, trzeba go dobrze wymierzyć, wykonać i wykończyć. Wyjaśniamy, jak powinno wyglądać murowanie słupów z cegły oraz jak stworzyć słup ceglany dzięki klinkierowi.
Spis treści
- Słup murowany z cegły – istotny detal domu
- Jak zbudować słup ceglany – podziemna część słupa
- Słup ceglany – rdzeń do obudowania
- Rdzeń słupa wznoszony wraz z obudową
- Słup w formie z cegieł
- Murowanie słupów z cegły
- Jak zbudować słup ceglany – ocieplenie
- Wykończenie murowanego słupa z cegły
- Słup murowany z cegły – rodzaj okładziny
Słup murowany z cegły – istotny detal domu
Słupy przy wejściu lub tarasie najczęściej podtrzymują daszek bądź fragment piętra, pod którym znajduje się podcień. Tak jak dawniej ganek albo kolumny portyku są wizytówką domu. Są też ważnym elementem kompozycji całej elewacji. Urozmaicają tynkowane ściany, mogą nawiązywać do dachówki ceramicznej lub cokołu.
W projektach zarówno gotowych, jak i indywidualnych architekci dbają o to, aby proporcje i kształt słupów przy wejściu pasowały do bryły domu. Określają, czym mają być wykończone i z czego zbudowane. Jeśli chcemy, aby dom po wybudowaniu wyglądał tak jak na wizualizacjach, trzeba podejść do wykonania słupów – wydawałoby się drobnego elementu – z należytą starannością.
Jak zbudować słup ceglany – podziemna część słupa
Słup może być posadowiony na szerokiej stopie lub na ścianie fundamentowej. W przypadku domu niepodpiwniczonego oparciem dla słupa jest zazwyczaj stopa fundamentowa. Musi ona być na tyle szeroka, aby w sposób równomierny przeniosła na grunt skupione obciążenie z góry. W niektórych projektach ma wymiar nawet 100 x 100 cm. Powinna być szersza od słupa z każdej strony przynajmniej o 15 cm. Jej wysokość musi wynosić kilkadziesiąt centymetrów. Kształt oraz zbrojenie stopy zależą od rodzaju gruntu oraz obciążenia działającego na słup. Ich prawidłowe dobranie jest ważne, ponieważ podparty słupem fragment domu powinien osiadać w podobnym tempie jak jego pozostałe części. Stopa fundamentowa musi sięgać na głębokość przemarzania gruntu. Ze stopy wypuszcza się zbrojenie, zwane zbrojeniem kontaktowym, które łączy się (na zakładkę) ze zbrojeniem żelbetowego rdzenia słupa. Ponadto jeżeli słup w części nadziemnej jest przeznaczony do obudowania cegłami klinkierowymi, jego część podziemna musi być odpowiednio szeroka, aby miały one stabilne podparcie. Można to uzyskać dzięki poszerzeniu fragmentu rdzenia znajdującego się pod ziemią lub obmurowaniu żelbetowego rdzenia bloczkami betonowymi.
Również wtedy, gdy słup nie ma rdzenia i jest budowany z cegły, jego fundamentem może być betonowa stopa. Część podziemną słupa wykonuje się w tej sytuacji również z cegły bądź z bloczków betonowych.
- Przeczytaj też: Fundamenty tradycyjne czy płyta fundamentowa?
Fragment słupa znajdujący się w gruncie musi być zaizolowany przeciwwilgociowo. Izolacja pozioma stopy musi łączyć się z izolacją boków słupa i przeciwwilgociową izolacją poziomu zero. Izolacja pozioma słupa znajduje się pod warstwą okładziny z cegieł i odcina je od wilgoci pojawiającej się na skutek jej kapilarnego podciągania. Brak izolacji może spowodować szybką degradację cegieł lub pojawienie się na klinkierze białych wykwitów. Trudno wykonać izolację poziomą samego rdzenia żelbetowego. Można użyć do budowy słupa betonu wodoszczelnego albo podczas przerwy w betonowaniu nanieść na powierzchnię betonu warstwę specjalnej zaprawy wodoszczelnej. Niektórzy nie robią jej w ogóle i poprzestają na dokładnym zaizolowaniu stopy fundamentowej – również od spodu.
Słup ceglany – rdzeń do obudowania
Słupy kwadratowe i prostokątne zbroi się najczęściej prętami podłużnymi ø 12 mm (ze stali żebrowanej) oraz poprzecznymi strzemionami ø 6-8 mm (ze stali gładkiej). Minimalna liczba prętów to cztery, często w projektach zaleca się ich sześć lub osiem. Umieszcza się je w rogach z pozostawieniem miejsca na 2-3-centymetrową otulinę. Żeby pręty podczas betonowania się nie przesunęły, przytrzymuje się je podkładkami dystansowymi. Strzemiona dowiązuje się do prętów głównych. Na odcinku, gdzie zbrojenie podłużne nachodzi na wystające z fundamentu pręty kontaktowe, strzemiona powinny być zagęszczone.
Do wybetonowania słupa jest potrzebne deskowanie robione na budowie z płyt szalunkowych lub OSB. Elementy deskowania muszą być dobrze połączone specjalnymi profilami (obejmami) oraz starannie wypionowane i podparte, aby podczas zalewania i wibrowania mieszanki nie doszło do wyboczenia słupa lub odchylenia go od pionu. Dostępne są też gotowe szalunki rurowe do słupów prostokątnych. Do betonowania słupa używa się betonu klasy C16/20 bądź C20/25 (dawne B20, B25), chyba że w projekcie określono inaczej.
Jeśli słup podtrzymuje znajdującą się nad nim kondygnację, to jego zbrojenie musi łączyć się ze zbrojeniem wieńca. Pręty zbrojeniowe są wówczas dłuższe niż słup. Zdarza się też, że na słupie opiera się tylko wysunięty fragment dachu lub lekkie zadaszenie. Wówczas betonowy rdzeń nie jest mocno obciążony i jest podparciem dla drewnianych albo stalowych belek.
Wymiary rdzenia są ściśle określone w projekcie. W przypadku słupów nieocieplonych przeznaczonych do obłożenia cegłą muszą stanowić wielokrotność jej wymiaru. Jeżeli słup ma być obmurowany dwoma cegłami, rdzeń jest kwadratem o boku mniej więcej 26 cm. Węższy słup obmurowany przy użyciu półtorej cegły może mieć rdzeń o wymiarach 14 x 14 cm. W pierwszym przypadku gotowy słup po obmurowaniu cegłą o tradycyjnym wymiarze ma szerokość 51,5 cm (dwie cegły plus spoina), a w drugim – 38 cm.
Rdzeń słupa wznoszony wraz z obudową
Rdzeń słupa można też wznosić jednocześnie z murowaniem obudowy wokół ustawionego w środku zbrojenia. Muruje się dwie-trzy warstwy cegieł i przestrzeń między cegłami wypełnia zaprawą o konsystencji mokrej ziemi (gęstoplastycznej). Dzięki temu cegły obudowy są związane z rdzeniem. Między poszczególnymi etapami murowania zaprawa odsycha, więc zmniejsza się ryzyko pojawienia się wykwitów.
Słup w formie z cegieł
Innym sposobem wzniesienia słupa jest betonowanie rdzenia w formie utworzonej z cegieł. Ustawia się je wokół zbrojenia i muruje na pełną wysokość słupa. Tworzą jego obudowę i są jednocześnie formą. Przed wypełnieniem słupa mieszanką betonową trzeba je oddzielić od rdzenia przekładką, aby woda z mieszanki nie dostała się w spoiny. Może to być na przykład rulon z papy. W przypadku obudowy z klinkieru ten sposób jest dość ryzykowny, bo woda odparowywująca z betonu może spowodować wysolenia.
- Przeczytaj też: Niestandardowy klinkier na elewację. Wzory i kolory cegieł
Murowanie słupów z cegły
Słupy takie mają wymiar równy wielokrotności cegły. Najczęściej jest to kwadrat o wymiarach 25 x 25, 38 x 38 lub 51,5 x 51,5 cm. Żeby miały wystarczającą wytrzymałość, powinno się używać do ich budowy cegły pełnej albo drążonej o wysokiej klasie wytrzymałości i murować zaprawą o dużej wytrzymałości na ściskanie (klasa M10). Cegły muszą być przewiązane wiązaniem murarskim, tylko wtedy tworzą stabilną konstrukcję. Słupy takie stosuje się do podtrzymania lekkich zadaszeń.
Jak zbudować słup ceglany – ocieplenie
Jeżeli nad podcieniem znajduje się pomieszczenie ogrzewane, to połączenie żelbetowego słupa ze stropem może stanowić potężny mostek cieplny. Sam strop ociepla się od spodu, jednak żeby ciepło nie uciekało przez żelbetowy rdzeń, należy ocieplić również słup lub przynajmniej jego fragment pod stropem. Różnie rozwiązuje się ten problem. Można np. na górze słupa wykonać przewężenie (nie wymurować dwóch ostatnich warstw cegieł, co daje wcięcie o wysokości 12 cm) i w tym miejscu zastosować cienką warstwę bardzo dobrze izolującego materiału. Zmniejsza to mostek cieplny, a jednocześnie dodaje słupowi lekkości. Inną metodą jest ocieplenie smukłego rdzenia na całej wysokości i dopiero wtedy przyklejenie do niego płytek lub obmurowanie go węższymi niż tradycyjne cegłami licowymi.
- Przeczytaj też: Uwaga na mostki termiczne! Jak uniknąć mostków cieplnych
Wykończenie murowanego słupa z cegły
Słupy murowane najczęściej zawdzięczają swój wygląd obudowie z cegieł klinkierowych bądź licowych albo płytek okładzinowych imitujących cegły. Takie wykończenie sprawia, że element ten nie brudzi się i długo wygląda estetycznie. Zazwyczaj jest to ten sam materiał, którym wykończony jest cokół lub inne fragmenty domu.
Ponieważ wilgoć sprawia, że na klinkierze pojawiają się wykwity, można zacząć obudowywać słup dopiero po całkowitym wyschnięciu betonu. Jeśli wybraliśmy cegłę klinkierową, musimy stosować się do zasad budowania z tego materiału. Klinkier muruje się z użyciem specjalnych zapraw. Nie może być to typowa zaprawa murarska z dodatkiem wapna, ponieważ na powierzchni klinkieru szybko pojawiłyby się białe wykwity z soli pozostałej po odparowaniu wilgoci. Zwykle wykorzystuje się zaprawy z dodatkiem trasu.
Cegły obudowy słupa należy murować tak jak w murze, czyli z przesunięciem spoin. W przypadku słupa o szerokości 38 x 38 cm cegły związane na jego krawędziach tworzą wystarczające przewiązanie. Jeśli słup jest szerszy (51,5 x 51,5 cm), trzeba je mocować do żelbetowego rdzenia podobnie jak w ścianie trójwarstwowej – za pomocą kotew. Nad ostatnią warstwą cegieł (lub płytek) dobrze jest pozostawić niewypełnioną (albo wypełnioną materiałem elastycznym) szczelinę. Tworzy ona dylatację między obudową słupa a tym, co znajduje się ponad nim. Ceramika użyta do wykończenia pracuje nieco inaczej niż żelbet, dlatego jeżeli nie pozostawi się wolnej przestrzeni na ruchy materiału, na warstwie mogą pojawić się pęknięcia.
Słup murowany z cegły – rodzaj okładziny
Powierzchnia cegieł lub płytek może być zlicowana z fragmentami muru przy słupie bądź nieco wycofana. Ma to wpływ na wygląd elewacji. W projektach gotowych grubości poszczególnych warstw i słupa są tak dobrane, żeby po wykonaniu płaszczyzny wyglądały jak na wizualizacjach. Jeśli jednak zastosujemy inny materiał na ściany lub ocieplenie o innej grubości, może się okazać, że po obmurowaniu słup jest cofnięty albo wystaje przed lico ściany. Trzeba wziąć to wcześniej pod uwagę i dostosować przekrój rdzenia do nowych warunków.
Słup może też nie wyglądać w założony pierwotnie sposób, jeżeli wybierzemy inny rodzaj cegły niż w projekcie. Cegły klinkierowe i licowe mają różne wymiary. Te pochodzące od zagranicznych producentów zamiast tradycyjnego rozmiaru RF (25 x 12 x 6,5 cm) mogą mieć rozmiar niemiecki NF (24 x 11,5 x 7,1 cm) lub holenderski WDF (21,5 x 9,8 x 6,5 cm). Na rynku są także dostępne cegły połówkowe oraz licowe o wymiarach 20,7 x 9,9 x 5 cm, a także ręcznie formowane 23,8 x 8,8 x 4,8 cm.
W wielu projektach gotowych cegłę imitują cienkie płytki z klinkieru. W przypadku gdy cały dom jest wykonany w technologii ściany dwuwarstwowej, jest to często rozwiązanie prostsze i tańsze niż murowanie z klinkieru. Na żelbetowym rdzeniu układa się wówczas twarde ocieplenie. Wykańcza się je zaprawą klejową z zatopioną w nim siatką zbrojącą, a następnie wzmacnia kołkami z metalowym trzpieniem. Dopiero na tak przygotowane podłoże nakleja się płytki. Trzeba przy tym pamiętać, aby pod płytkami nie pozostawiać pustych przestrzeni oraz nie wykańczać ich wklęsłymi fugami, w które może dostawać się wilgoć.
