Każda piwnica potrzebuje izolacji termicznej. Czy musimy ocieplać piwnicę?
Zobacz, jak poprawnie zaprojektować i wykonać izolację termiczną piwnicy. Piwnica kojarzy się z miejscem chłodnym i wilgotnym. Rzadko kiedy jest w niej tylko skład opału lub spiżarnia. Nawet jeśli piwnica nie jest ogrzewana, musisz zadbać o jej właściwą izolację termiczną.
Autor: Agnieszka i Marek Sterniccy
Izolacja piwnicy nieogrzewanej
Po co robić izolację termiczną piwnicy?
Można by zapytać, czy musimy ocieplać piwnicę? Teoretycznie wystarczy zaizolować cokół i ściany zewnętrzne piwnicy do 50 cm poniżej gruntu i odgrodzić się od chłodu, ocieplając strop między parterem a piwnicą. Wówczas jednak podziemne pomieszczenia będą się nadawały co najwyżej na skład opału lub spiżarnię. Jeśli zamierzamy intensywniej korzystać z piwnicznych wnętrz, trzeba w nich zainstalować urządzenia grzewcze, a ściany i podłogę na gruncie dokładnie ocieplić. Polega to na obłożeniu ich materiałem, który możliwie jak najmniej przepuszcza ciepło. Nie dojdzie wtedy do niepotrzebnych strat energii, a w piwnicy nie zapanują warunki typowe dla zamkowych lochów.
Ocieplenie ma również na celu zapobieganie szkodliwemu zawilgoceniu piwnic. Brak izolacji termicznej może powodować przemarzanie elementów budynku, co będzie się objawiać wilgocią i pleśnieniem wewnętrznych powierzchni ścian.
Izolacja termiczna ma często jeszcze jedno zadanie. Musi osłaniać izolację wodochronną przed uszkodzeniem w trakcie zasypywania fundamentów oraz przed korzeniami roślin, gryzoniami lub owadami, które mogłyby ją uszkodzić.
Izolacja termiczna piwnicy ogrzewanej
Współczynnik przenikania ciepła przez ściany (U) nie może tu być większy niż 0,3 W/(m2K). Nie da się tego uzyskać bez ocieplenia muru. Grubość warstwy termoizolacyjnej powinien ustalić projektant, a nie robotnik na budowie. Musi ona zostać określona w projekcie budowlanym lub w projekcie termomodernizacji (w przypadku ocieplania budynku istniejącego). Zazwyczaj do ocieplenia ścian piwnicy ogrzewanej wystarczy 10 cm polistyrenu ekstrudowanego lub styropianu. Ściany piwnicy ogrzewanej powinny być ocieplone co najmniej do głębokości 1 m poniżej poziomu terenu, jednak w praktyce wykonuje się ocieplenie na całej ich wysokości do wierzchu ławy fundamentowej. Najlepiej ocieplić je od zewnątrz, ale dopuszczalne jest również w wyjątkowych przypadkach ocieplenie od wewnątrz.
Autor: Agnieszka i Marek Sterniccy
Izolacja piwnicy nieogrzewanej
Izolacja termiczna również w piwnicy nieogrzewanej
Od ścian takich piwnic nie wymaga się spełnienia żadnych warunków odnośnie do przenikania cieplnego. Mogą mieć nawet współczynnik 0,9 W/(m2/K). Powinno się jednak ocieplić przynajmniej cokół (co najmniej 50 cm poniżej stropu nad piwnicą). Należy też ocieplić strop między parterem a piwnicą. Aby zmniejszyć ryzyko przemarzania ścian, nawet gdy piwnica będzie nieogrzewana, lepiej ocieplić całe ściany i podłogę na gruncie. Można wtedy zastosować cieńszą warstwę izolacji termicznej – 4-6 cm.
Autor: archiwum muratordom
Do ocieplania piwnicy najkorzystniej jest użyć polistyrenu ekstrudowanego, który jest twardy i odporny na wilgoć
Docieplanie starej piwnicy
Często gdy kupujemy dom z drugiej ręki, musimy dokonać w nim rożnych napraw i remontów. Jeśli ma on więcej niż 20 lat, przeważnie jego piwnica będzie wymagała ocieplenia lub docieplenia. Najkorzystniej będzie odkopać piwnicę i ułożyć materiał termoizolacyjny od zewnątrz. Będzie to jednocześnie okazja do naprawy lub odbudowy izolacji wodochronnej. Jeżeli jest szczelna, wygodniej będzie ocieplić starą piwnicę od wewnątrz.
Pamiętajmy, że ocieplenie domu można wykonać tylko wówczas, jeśli ściany są suche.
Gdy ocieplamy piwnicę od środka, nie możemy zapomnieć o ociepleniu wieńca stropowego (od strony zewnętrznej) przez doprowadzenie izolacji termicznej ścian parteru co najmniej 50 cm poniżej poziomu stropu.
Z czego izolacja termiczna ściany piwnicy
Ze względu na niekorzystne warunki, w jakich się znajduje termoizolacja podziemnej części budynku, dobór materiałów izolacyjnych podlega nieco innym zasadom niż w pozostałych przypadkach. Równie ważna jak izolacyjność termiczna staje się tu wytrzymałość na uszkodzenia mechaniczne oraz odporność na wilgoć.
A oto najważniejsze cechy produktów ociepleniowych, które mogą stykać się bezpośrednio z gruntem:
- duża wytrzymałość na ściskanie;
- dobra izolacyjność cieplna;
- odporność na nasiąkanie wodą gruntową;
- odporność na korozję biologiczną;
- odporność na cykle zamarzania i odmarzania;
- łatwość montażu.
Najodpowiedniejszy do ocieplania piwnicy okazuje się więc polistyren – twardy i mocny ekstrudowany XPS lub tańszy, lecz mniej wytrzymały ekspandowany EPS, zwany popularnie styropianem (najlepiej odmiany EPS 100). Oba produkty spełniają powyższe wymagania. Do ocieplania ścian piwnicznych można też użyć wełny mineralnej. Na naszych budowach najchętniej są stosowane twarde płyty polistyrenowe z frezowanymi krawędziami, które można układać bezpośrednio na izolacji wodochronnej bez konieczności wykonywania ścianki dociskowej (osłonowej). Frezowane krawędzie umożliwiają dokładne łączenie i uniknięcie mostków termicznych na styku płyt. Natomiast jeżeli chodzi o wełnę mineralną, do izolacji piwnic i fundamentów wybierana jest dość rzadko. Do bezpośredniego kontaktu z gruntem nadają się bowiem wyłącznie twarde płyty z wełny skalnej o podwyższonych właściwościach hydrofobowych.
Zwykłe płyty z wełny szklanej lub skalnej można stosować jedynie jako ocieplenie piwnicznych ścian trójwarstwowych. Od gruntu odgrodzi je wtedy ściana osłonowa.
Jak to robić w nowym domu
W nowych budynkach izolację termiczną montuje się od zewnętrznej strony ścian piwnicznych. Tak jest najwygodniej i najkorzystniej. Pozwala to wyeliminować mostki termiczne wokół otworów okiennych, w rejonie stropów czy schodów. Do powierzchni muru lub do warstwy hydroizolacyjnej przykleja się płyty termoizolacyjne ze styropianu lub poliestru bezrozpuszczalnikowym klejem do styropianu lub masą zastosowaną do hydroizolacji (pod warunkiem że nie zawiera ona rozpuszczalników organicznych). Masy i kleje z rozpuszczalnikami organicznymi powodują rozpuszczanie się polistyrenu. Płyty przykleja się na placki, podobnie jak w metodzie lekkiej mokrej. Klej lub masa izolująco-klejąca powinny pokrywać przynajmniej 60% tej powierzchni płyty, która styka się ze ścianą. Po ułożeniu płyt spoiny między nimi warto wypełnić bezrozpuszczalnikową masą bitumiczną lub klejem.
Do mocowania płyt polistyrenowych lub wełnianych można używać specjalnych zapraw klejących. W przypadku styropianu trzeba je nanosić na całą powierzchnię płyt stykającą się z murem. Jeśli nałożymy ją punktowo (placki), w przyszłości może popękać pod naporem gruntu, co spowoduje odspojenie się ocieplenia od ścian. Montaż płyt rozpoczyna się od ław fundamentowych. Ściany ocieplamy do wysokości co najmniej 30 cm ponad poziomem gruntu.
Przy izolacji piwnicy pamiętaj o detalach
Szczególną uwagę należy zwrócić na dokładne dopasowanie płyt w narożnikach budynku. Układa się je tam na mijankę, to znaczy, że krawędzie płyt ułożonych na jednej ścianie powinny się zazębiać z krawędziami płyt ze ściany przyległej. Podziemną część ocieplenia ochrania się tynkiem, obmurowuje ścianką dociskową z cegły lub w przypadku twardych płyt z polistyrenu ekstrudowanego XPS pozostawia nieosłoniętą.
Gdy ocieplamy piwnicę styropianem, powierzchnię płyt zabezpiecza się przed uszkodzeniem jednym z dwóch sposobów:
- przy dużych głębokościach – wykonuje się na styropianie warstwę tynku cementowego na siatce stalowej;
- w przypadku mniejszych głębokości posadowienia domu i gdy grunt wokół jest piaszczysty – wykonuje się warstwę ochronną z zaprawy klejowej zbrojonej siatką z włókna szklanego podobnie jak w systemach dociepleń metodą lekką mokrą.
Dopiero na tak przygotowanej warstwie robi się izolację wodochronną.
Mostkom termicznym powiedz: Nie!
Przed zasypaniem wykopu warto jeszcze ułożyć ochronną folię wytłaczaną (kubełkową), która skutecznie zabezpieczy izolację wodochronną przed kamieniami oraz korzeniami. Pamiętajmy też, że należy zapewnić ciągłość termoizolacji w miejscu oparcia stropu nad piwnicą. Eliminujemy w ten sposób możliwość powstania tu mostka termicznego oraz zjawiska przemarzania w okolicy oparcia płyty stropowej na ścianach zewnętrznych budynku. Termoizolacja części podziemnych budynku musi stanowić przedłużenie termoizolacji ścian parteru. Nie należy montować płyt termoizolacji mechanicznie (kołkami lub kotwami), gdyż dochodzi wtedy do uszkodzenia powłoki hydroizolacyjnej, chyba że izolacja znajdzie się na warstwie ocieplenia lub ściana piwniczna ma budowę trójwarstwową i materiał termoizolacyjny mieści się między dwoma warstwami ściany.
Ponad gruntem, w cokołowej części ścian, izolacja termiczna musi być zabezpieczona przed działaniem opadów atmosferycznych, wody gruntowej (podciąganie kapilarne), zalegającego śniegu, wahań temperatury, promieniowaniem UV oraz uszkodzeniami mechanicznymi. Można ją okleić płytkami klinkierowymi lub osłonić tynkiem cokołowym (na przykład cienkowarstwowym tynkiem mozaikowym) ułożonym na podkładzie z zaprawy wzmocnionej siatką zbrojącą z włókna szklanego.
