Cokół budynku nie musi być widoczny. Jak go ukryć w elewacji? Z czego wykonać?
Cokół chroni dolną część budynku. Okłada się go materiałami znacznie bardziej trwałymi niż te, które są na pozostałej części elewacji domu jednorodzinnego. Aby cokół się nie wyróżniał i tworzył wraz ze ścianą jednolitą fasadę, można całość wykonać z tych samych materiałów. Jak i z czego wykonać taki cokół.
Spis treści
- Czym jest cokół?
- Kiedy można wykonać elewację bez cokołu?
- Jak prawidłowo zaizolować cokół budynku?
- Jak uzyskać efekt domu bez cokołu?
- Czy można zlikwidować cokół w starych domach?
- Jak wykonać opaskę biegnącą wzdłuż elewacji?
Czym jest cokół?
Cokół to element każdego budynku wynikający z jego konstrukcji. To fragment ściany fundamentowej lub piwnicznej wystający ponad poziom terenu. Jego wysokość zależy od wielu czynników, między innymi od ukształtowania terenu oraz kompozycji elewacji. Cokół ma też zastosowanie praktyczne, chroni bowiem ścianę budynku przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz wilgocią. Dlatego cokoły są zwykle wykańczane trwalszym materiałem niż wyższa część elewacji, na przykład płytkami klinkierowymi, kamieniem lub tynkiem żywicznym. Cokół może wystawać ze ściany lub być cofnięty – stanowić fragment podcięty w stosunku do ściany wyżej.
W obecnie budowanych domach stosuje się niemal wyłącznie cokoły cofnięte, co w naturalny sposób tworzy podcięcie stanowiące rodzaj kapinosa zapobiegającego spływaniu wody deszczowej ze ściany na cokół. Dzięki temu krople wody spadną kilka centymetrów od ściany – na opaskę, a nie na styk ściany z gruntem.
Kiedy można wykonać elewację bez cokołu?
Cokołu nie muszą mieć domy, których elewację wykonano z materiałów trwałych, nienasiąkliwych, o dużej wytrzymałości, takich jak klinkier lub kamień naturalny. W przypadku elewacji tynkowanej cokół można obniżyć tak, aby był prawie niewidoczny. Wtedy należy wybrać tynk o właściwościach hydrofobowych – niewchłaniający wody, zmywalny, odporny na warunki atmosferyczne oraz znoszący wielokrotne czyszczenie. Takie są tynki silikonowe lub silikatowe oraz ich mieszanki.
Cokół może być także ukryty, czyli zasłonięty dolnym fragmentem okładziny elewacyjnej z płyt lub desek. Gdy zdecydujemy się na drewno, warto wybrać gotowe deski elewacyjne, które są już fabrycznie zabezpieczone – utwardzone i pokryte kilkoma warstwami lakieru odpornego na czynniki atmosferyczne.
Jak prawidłowo zaizolować cokół budynku?
Podczas ocieplania budynku, w którym nie będzie cokołu, dolny odcinek termoizolacji ścian do styku z gruntem (około 30 cm) dobrze jest wykonać z materiału odpornego na wilgoć, czyli na przykład z pianki poliuretanowej lub polistyrenu ekstrudowanego XPS, nawet jeżeli wyżej będą układane styropian lub wełna mineralna.
Przeczytaj także: Czym najlepiej wykończyć cokół?
Jeżeli dom ma być wykończony tynkiem, ściana nie powinna dochodzić bezpośrednio do podłoża. Należy pozostawić niziutki cokół i wykończyć go w sposób tradycyjny, na przykład płytkami klinkierowymi. Na dolnej krawędzi ściany trzeba zastosować listwę startową z wyprofilowanym kapinosem. Styk płytki z listwą należy uszczelnić.
Jak uzyskać efekt domu bez cokołu?
Żeby uzyskać efekt domu bez cokołu z warstwą elewacyjną z cegły klinkierowej, część nadziemną ściany fundamentowej wykonuje się z tego samego materiału co okładzinę ścian parteru. Jednak przy najniższych cegłach (w kilku warstwach na mijankę) nie wolno wypełniać pionowej fugi, żeby powstały wloty powietrza do szczeliny wentylacyjnej, oraz trzeba szczególnie zadbać o odpowiedni drenaż opaski wokół domu. W nowoczesnych domach jako okładzinę ścian zewnętrznych często stosuje się płyty kamienne lub ceramiczne, deski elewacyjne albo wielkoformatowe płyty laminowane HPL, które montuje się na ruszcie mocowanym do ściany konstrukcyjnej. Można je ułożyć w taki sposób, aby najniższy element kończył się 2-3 cm nad ziemią. Nad opaską czy utwardzonym podjazdem zostawia się jedynie szczelinę dylatacyjną.
Polecany artykuł:
Okładziny tego typu tworzą elewację wentylowaną umożliwiającą swobodny przepływ powietrza między murem i warstwą okładziny zewnętrznej. Ściana oddycha, a wilgoć nagromadzona w trakcie budowy może swobodnie odparować, co jest bardzo ważne przy dzisiejszym tempie budowania. Tylko w przypadku konstrukcji wentylowanych możemy sobie pozwolić na ścianę, która schodzi do gruntu, zakrywając cokół. Wówczas woda zgromadzona przy ścianie fundamentowej może swobodnie odparować, nie niszcząc struktury innych warstw. W przypadku elewacji z płyt należy ściśle przestrzegać zasad dotyczących montażu elewacji wentylowanej.
Czy można zlikwidować cokół w starych domach?
W starych domach często jest wysoki parter wyniesiony kilkadziesiąt centymetrów ponad poziom terenu. Podczas termorenowacji budynku można zlikwidować cokół zarówno przy zastosowaniu okładziny elewacyjnej, jak i tynku. Uskok na cokole wyrównuje się takim samym materiałem izolacyjnym, jaki został użyty do zrobieniu termoizolacji domu. Jeżeli cokół był wysunięty, ocieplenie na jego wysokości będzie cieńsze, więc warto tu zastosować lepszy materiał termoizolacyjny. Jeśli cokół był podcięty, w tym miejscu będzie grubsza warstwa materiału izolacyjnego wypełniająca różnicę grubości murów i dla stabilności konstrukcji trzeba zastosować tam dłuższe kotwy. Dłuższe kołki montażowe muszą być użyte także do mocowania w tej części muru rusztu do zbudowania elewacji wentylowanej. Gdy chcemy mieć ściany tynkowane, przykrywamy termoizolację kolejnymi warstwami koniecznymi do wykonania tynku, czyli przyklejamy siatkę i gruntujemy.
Płyty należy układać tak, żeby ich płaszczyzna zakryła górną granicę zabudowywanego cokołu. Na miejscu starego uskoku nie może wypadać krawędź płyt, bo może to grozić pojawieniem się tam pęknięć. Ważne jest, aby siatka i tynk były położone w tym miejscu szczególnie starannie. Zapobiegnie to pęknięciom nowej elewacji.
Jak wykonać opaskę biegnącą wzdłuż elewacji?
Wzdłuż ścian budynku powinna być wykonana utwardzona opaska zapobiegająca zabrudzeniom ścian oraz ograniczająca przenikanie wody deszczowej bezpośrednio przy ścianach domu. Opaska musi być dobrana odpowiednio do rodzaju gruntu. Jeśli grunt jest przepuszczalny, stosujemy żwir, keramzyt, kruszywa łamane. Jeżeli nieprzepuszczalny – kostkę betonową lub kamienną albo płyty betonowe.
Opaska wokół domu nie powinna zatrzymywać wody. Musi być przepuszczalna, bo to ułatwia parowanie wody z gruntu. Bez względu na to, z jakiego materiału będzie wykonana, powinna mieć spadek około 2%, co powoduje samoczynny spływ wody. Ponadto skapująca na nią woda będzie się rozpryskiwać w kierunku ogrodu, a nie na elewację domu. Rury spustowe odprowadzające wodę deszczową z dachu powinny być wprowadzone przez osadnik rynnowy do studni chłonnej lub kanalizacji deszczowej, aby w maksymalny sposób chronić fundamenty przed wilgocią. Na działkach o wysokim poziomie wód gruntowych, warto jest wykonać wokół domu drenaż.
Zobacz, jak pięknie wyglądają elewacje z cegieł. Poza tym są praktyczne i wyjątkowo trwałe.
Autor: RÖBEN
Gładki cieniowany klinkier w kolorze szarym tworzy trwałą powłokę nowoczesnego budynku. Efekt podkreśla dzikie wiązanie cegieł.
