Deska elewacyjna. Jakie są rodzaje i jak zamontować deski elewacyjne?
Elewacje drewniane są coraz bardziej popularne. Deska elewacyjna może być położona na całej elewacji lub na jej fragmencie. Jeżeli odpowiednio zabezpieczysz deski i nie zapomnisz o wentylacji, będziesz się cieszyć piękną elewacją domu przez długie lata. Do wyboru są deski elewacyjne modrzewiowe, sosnowe, a także drewno egzotyczne.
Autor: Andrzej Szandomirski
Deski układa się na elewacji najczęściej poziomo, nieco rzadziej pionowo lub ukośnie
Tradycyjne wiejskie chaty miały w Polsce oblicówki z desek sosnowych, świerkowych lub modrzewiowych. Dziś na deski elewacyjne poleca się gatunki bardziej odporne na warunki atmosferyczne i zniszczenia biologiczne spowodowane grzybami i szkodnikami – modrzew syberyjski, świerk skandynawski, sosnę skandynawską, cedr kanadyjski, meranti oraz wiele gatunków egzotycznych.
Sprawdź też: materiały budowlane - zwrot VAT >>>
Drewno na elewację musi mieć odpowiednią wilgotność – 12-18%. Dzięki temu nie będzie się nadmiernie odkształcać. Przed ułożeniem, deska elewacyjna powinna być przechowywana przez kilka dni w suchym, przewiewnym i zadaszonym miejscu. W ciągu ostatnich paru lat coraz popularniejsze staje też drewno modyfikowane termicznie. Technologia ta pochodzi ze Skandynawii, gdzie elewacje drewniane są z powodzeniem stosowane od setek lat.
Deska elewacyjna: wymiary i kształt desek
W ofercie producentów elewacji drewnianych znajdują się deski elewacyjne o różnych profilach. Grubość profilu zależy od jego kształtu. Najcieńsze są te deski elewacyjne, które zachodzą jedna na drugą lub są ukształtowane z wrębem (około 15 mm). Łączone na pióro i wpust muszą być nieco grubsze, przy czym pióro powinno mieć co najmniej 10 mm długości. Profile są tak ukształtowane, aby tworzyły płaszczyznę, po której z łatwością spływa woda. Należy unikać ostrych kantów – lepiej sprawdzają się krawędzie wyoblone lub sfazowane. Szerokość desek elewacyjnych wynosi zazwyczaj kilkanaście centymetrów (do 15 cm). Nie powinny one być zbyt szerokie ze względu na niebezpieczeństwo ich skręcania.
Sprawdź też: Co to są domy pasywne? >>>
Długość deski elewacyjnej dostosowuje się do potrzeb danej elewacji. Popularne obecnie profile żaluzjowe mają nieco inne proporcje niż tradycyjne deski – są od nich trochę grubsze i znacznie węższe. Długość desek może dochodzić do 6 m, ale zazwyczaj są to odcinki maksymalnie 4-metrowe.
Układ desek na elewacji
Deski elewacyjne mogą być ułożone poziomo, pionowo lub pod kątem 45°. Drewno jest materiałem pracującym, to znaczy, że rozszerza się i kurczy pod wpływem wilgoci. Montując deski elewacyjne, nie należy więc przybijać ich na ścisk, trzeba zostawiać między nimi kilka milimetrów odstępu, aby umożliwić im nieznaczny ruch. Między poziomymi fragmentami elewacji wykonanymi z drewna i innych materiałów można stosować okapniki z blachy, które ułatwiają odprowadzenie wody. Również łączenia pionowe powinno się zaprojektować tak, aby nie narażać ściany na zawilgocenie.
Sprawdź też: Nietypowe deski elewacyjne z włóknocementu >>>
Elewację drewnianą musimy też chronić przed wodą deszczową rozbryzgującą się na gruncie, dlatego zaleca się pozostawianie cokołu o wysokości około 30 cm z mniej nasiąkliwego materiału. Szczególną uwagę należy zwrócić na zabezpieczenia desek w okolicach otworów okiennych i parapetów oraz w narożach. Łączenie desek elewacyjnych z innymi materiałami, okładziną z cegieł, szkłem lub tynkiem jest modne, jednak przy planowaniu elewacji najlepiej skorzystać z rady architekta, aby uniknąć przypadkowości kompozycji i błędów wykonawczych.
Deski elewacyjne - montaż
Elewację drewnianą można mocować do ściany konstrukcyjnej każdego rodzaju. Robi się to za pośrednictwem rusztu drewnianego, metalowego lub systemowego aluminiowo-drewnianego. Najczęściej stosuje się ruszt drewniany wykonany z tego samego gatunku drewna co elewacja, dokładnie zaimpregnowanego. Jeżeli wymaga tego układ desek elewacyjnych, wykorzystuje się ruszt krzyżowy, czyli na łaty nabija się kontrłaty. Elementy, do których przybijamy deski, powinny być prostopadłe do kierunku ich ułożenia.
Wentylacja elewacji drewnianej
Między izolacją a elewacją z desek musi się znaleźć szczelina wentylacyjna. Cyrkulacja powietrza w tej przestrzeni zapobiegnie zaleganiu wilgoci i rozwojowi pleśni na deskach. Szerokość szczeliny wynosi zwykle około 20 mm. Wentylować trzeba wszystkie deski na elewacji. Miejsca wlotów i wylotów powietrza do szczeliny muszą być osłaniane siatkami chroniącymi przed owadami i myszami. Jeżeli montujemy deski na już wykończonej ścianie, również trzeba je zwentylować, a całość ochronić od góry (i z boku) okapnikiem lub ściętą pod kątem deską parapetową uniemożliwiającą dostanie się do szczeliny wody opadowej.
Czym mocujemy deski elewacyjne do ściany
Przybijamy je do drewnianego, dokładnie zaimpregnowanego rusztu wkrętami lub gwoździami o długości dwa razy większej niż grubość deski. Deski twarde, egzotyczne mocujemy zawsze na wkręty. Aby uniknąć rdzawych zacieków na elewacji, używajmy wkrętów ocynkowanych. Dobrze jest wstępnie nawiercić pod nie otwory. Aby nie dopuścić do rozwarstwienia desek, nie należy ich przybijać zbyt blisko krawędzi. Bezpieczną odległością jest 20 mm od krótszej krawędzi deski i 15 mm od dłuższej. Wkręty powinny przechodzić tylko przez jedną deskę. Zazwyczaj do przybicia deski elewacyjnej do łaty używamy dwóch równomiernie rozmieszczonych wkrętów. Niektóre profile desek, na przykład w kształcie zetki, pozwalają na ukrycie wkrętów pod deskami.
Sprawdź też: malowanie elewacji z desek >>>
Układ oraz wymiary rusztu dopasowuje się nie tylko do desek na elewacji, ale także do grubości zastosowanej izolacji. Rozstaw łat wynosi od 40-60 cm. Jeżeli układa się między nimi izolację, rozstaw trzeba też dobrać do szerokości ocieplenia, aby zminimalizować docinanie płyt izolacyjnych.
By uniknąć mostków cieplnych, najlepiej stosować ruszt podwójny – łaty i kontrłaty muszą mieć wówczas sumaryczny wymiar równy grubości izolacji oraz szczeliny wentylacyjnej. Jeśli fragment elewacji drewnianej styka się z elewacją z innego materiału, grubość rusztu musi być tak dobrana, aby osiągnąć zamierzony efekt – licowania się lub różnicy płaszczyzn na elewacji. W konstrukcjach szkieletowych ruszt jest mocowany do słupów nośnych, w ścianie warstwowej – do warstwy konstrukcyjnej. Jeżeli ocieplenie jest wyjątkowo grube, ruszt można mocować do ściany konstrukcyjnej na kotwach lub konsolach wsporczych.
Izolacja pod elewację drewnianą może być zrobiona z każdego dostępnego materiału izolacyjnego. Osłania się go od zewnątrz wiatroizolacją z materiału paroprzepuszczalnego, która ochroni go przed wilgocią z zewnątrz, ale jednocześnie umożliwi odparowanie pary wodnej, która znalazła się wewnątrz. Dopilnujmy, aby deski elewacyjne nie dotykały do folii wiatroizolacyjnej, szybko bowiem zaczną niszczeć. Ich montaż rozpoczyna się zawsze od dołu elewacji. Układamy je piórem do góry, tak aby umożliwić swobodne spływanie wody.
Zainspiruj się:
Deska elewacyjna: konserwacja drewna
Większość desek elewacyjnych jest impregnowana ciśnieniowo i malowana przez producentów, inne trzeba zaimpregnować przed montażem. Zabieg ten należy co parę lat powtarzać, chyba że zdecydowaliśmy się na cedr czerwony (zawierający naturalne oleje chroniące go przed mikroorganizmami) lub termodrewno, a także akceptujemy szary kolor, na jaki po pewnym czasie przebarwi się elewacja.
Wideo: zniszczone deski elewacyjne
Zobacz wideo - co zrobić w przypadku zniszczonych deske elwacyjnych. Zniszczone deski elewacyjne - wymienić czy ratować?
