Jak wykonać solidne fundamenty schodkowe - fundamenty domu na skarpie
Fundamenty schodkowe sprawdzą się, gdy budujemy dom na skarpie. Warto dokładnie zapoznać się z wiadomościami na temat fundamentów schodkowych, by uniknąć poważnych błędów.
Choć o konstrukcji fundamentów decyduje projektant, są pewne zasady ogólne. Ławy muszą być stabilnie posadowione – zabezpieczone przed ewentualnymi osuwiskami czy podmywaniem przez wodę. Podczas prac trzeba zadbać o stateczność wykopu i prawidłową kolejność robót oraz staranność ich wykonania. Przestrzeganie kilku elementarnych zasad pozwoli szybko zamknąć stan zerowy budynku.
Usytuowanie budynku
Budynek ustawia się odpowiednio do kierunku nachylenia ławy, a nie stron świata, ponieważ stabilność posadowienia domu jest bardziej istotna niż kanony jego oświetlenia. Na skarpie albo tam, gdzie występuje słaby grunt, najkorzystniejsze jest ustawienie go szerszą krawędzią prostopadle do stoku – zapewnia to maksymalny opór dla parcia gruntu.
Fundamenty schodkowe - wykop i deskowanie
Prawidłowo wykonany wykop fundamentu to podstawa jego stabilności. Sposób formowania fundamentów schodkowych zależy od rodzaju gruntu. Bezpieczny kąt nachylenia skarp wykopu to taki, który uniemożliwia ich osunięcie. Dla piasków taki kąt to 30-45°, dla gliny 50-60° (dla twardoplastycznej pochodzenia lodowcowego nawet 70°). Wprawdzie wilgotny piasek sprawia wrażenie bardziej statecznego, ale po wyschnięciu bez wątpienia się osypie. W przypadku fundamentów schodkowych nie wykonuje się wykopu szerokoprzestrzennego pod całością budynku – każdy schodek musi przecież opierać się na gruncie rodzimym. Wykopuje się tyle ziemi, aby łatwo było formować schodki w gruncie. Na skarpie ziemię usuwa się wstępnie wzdłuż linii ław, ale powyżej poziomu ich posadowienia i z zachowaniem odpowiedniego kąta nachylenia. Przy częściowym zaleganiu gruntu nienośnego dobrze jest usunąć jego część z miejsca o największej miąższości – wtedy wąski wykop pod fundamenty nie będzie zbyt głęboki. Wykop szerokoprzestrzenny wykonuje się tylko dla domu podpiwniczonego.
Zobacz też:
- Geowłóknina do drenażu, na podjazd i ścieżki, na skarpę i dach zielony >>>
- Piwnica i fundamenty domu bez błędów. Poznaj 13 etapów budowy piwnicy >>>
Ostateczną część wykopu fundamentów schodkowych – pod ławy – zawsze robi się ręcznie. Najłatwiej rozpocząć wykop od najniższego wytyczonego miejsca, odmierzając stopniowo długość i wysokość poszczególnych schodków. Szerokość wykopu musi być większa niż ławy. W miejscach uskoków układa się pełne deskowanie, aby grunt się nie osypał. Część takiego wzmocnienia traktuje się później jako deskowanie tracone ławy (rzadko usuwa się je po ułożeniu betonu, a czasami w ogóle nie jest to możliwe).W prawidłowo przygotowanym i zabezpieczonym wykopie układa się warstwę chudego betonu. Zapobiegnie ona odciąganiu do gruntu mleczka cementowego. Jeżeli podłoże jest równe, chudziak można układać w deskowaniu. Deskowanie fundamentów schodkowych jest dość skomplikowane. Na ogół niezależnie od rodzaju gruntu wykonuje się je jako pełne – dzięki temu łatwo ustawić jego pionowe fragmenty na uskokach. Deskowanie łączy się w całość ze wzmocnieniami ustawionymi podczas wykonywania wykopu.
Polecany artykuł:
Fundamenty schodkowe zbrojenie
Ponieważ ogólne nachylenie ławy powinno być zbliżone do nachylenia terenu lub warstwy nośnej gruntu, to do niego dopasowuje się potrzebną wysokość uskoku ławy. Jeżeli ława projektowana jest jako betonowa, uskok nie może być wyższy niż 30 cm. Zbrojenie ławy wygląda wówczas analogicznie do tradycyjnych fundamentów. Uskok dozbraja się tylko wtedy, kiedy grunt w tym miejscu jest niejednorodny lub słaby. Ławy o wysokości przekraczającej 60 cm, rzadko wykonywane, projektuje się jako żelbetowe i dodatkowo dozbraja poprzecznymi prętami poziomymi.Przy nachyleniu terenu i ławy większym niż 18° wysokość uskoku przekracza 30 cm i dozbraja się go wówczas odgiętymi prętami. Jeżeli ława jest szeroka, w dolnej części stosuje się dodatkowe pręty zbrojące podłużne (rozdzielcze) i poprzeczne. Ich układ wynika ze szczegółowych wyliczeń.
Izolacja fundamentów schodkowych
Poziomą i pionową izolację przeciwwodną układa się na ławach i ścianach analogicznie do płaskich fundamentów. Jeżeli wykorzystuje się arkusze papy, trzeba zachować odpowiednie zakłady – wyżej leżący arkusz izolacji musi zachodzić na położony niżej z 10-centymetrowym zakładem (również na uskoku).
Hydroizolacja fundamentów schodkowych
Każdy budynek musi posiadać izolacje poziome na ławach fundamentowych, pionowe na ścianach fundamentowych lub piwnicznych oraz poziome podposadzkowe. Wszystkie te powłoki trzeba szczelnie ze sobą połączyć. W budynku z ławami schodkowymi ze względu na ich specyficzny kształt jest dużo miejsc trudnych do uszczelnienia. Izolacja pionowa ściany fundamentowej, która ma skokowo zmieniającą się wysokość, musi być szczelnie połączona z izolacją poziomą na ławach, które mają kształt schodów i dużo narożników. Ogranicza to dobór materiałów hydroizolacyjnych, wymaga starannego wykonania oraz zastosowania dodatkowych materiałów uszczelniających, co generuje większe koszty. Tam, gdzie nie ma podpiwniczenia, a fundament jest z obu stron obsypany gruntem, izolacja pionowa powinna być ułożona z obu stron ścian fundamentowych. W części podpiwniczonej izolację pionową ścian układa się tylko po zewnętrznej stronie. W przypadku budynków częściowo podpiwniczonych największy problem stanowi prawidłowa izolacja ściany pomiędzy piwnicą a częścią niepodpiwniczoną, bo izolacje poziome na ławach i na ścianach fundamentowych trzeba połączyć z izolacją podposadzkową odpowiednio piwnicy i parteru w części niepodpiwniczonej.
tekst Maciej Rokiel
Ściany fundamentowe na ławach schodkowych
Ustawiane na ławach schodkowych ściany fundamentowe niczym się nie różnią od tradycyjnych – mogą być monolityczne betonowe lub murowane, na przykład z bloczków betonowych. Ponieważ jednak wysokość uskoku ławy nie zawsze zgadza się z wielokrotnością ich wysokości, przycina się je lub przemurowuje drobniejszymi elementami – cegłami ceramicznymi lub silikatowymi. Niekiedy ściana może być zaprojektowana jako zbrojony mur oporowy, na przykład przy dużym parciu gruntu.
Polecany artykuł:
Drenaż fundamentów schodkowych
Fundamenty schodkowe, wiążące się z częściowym głębokim posadowieniem (np. podpiwniczenie), są bardziej narażone na okresowy kontakt z wodą gruntową. Dlatego zalecane jest układanie wokół nich drenażu opaskowego. Wykonuje się go według osobnego projektu, a po zakończeniu prac podlega on odbiorowi. Jeżeli buduje się dom na zboczu (lub w jego pobliżu), to zmieniają się panujące tam warunki wodne i zrobienie drenażu jest koniecznością. Spływająca woda zatrzymuje się na ścianach fundamentowych, zawilgacając je. Może nawet spowodować powstanie pod budynkiem cieku wodnego wypłukującego grunt i doprowadzającego do tąpnięcia. Rury drenarskie zbierają wodę, odprowadzając ją poza otoczenie budynku. Elementy drenażu najczęściej układa się jeszcze przed zasypaniem fundamentów schodkowych.Pewne problemy można napotkać przy dużych powierzchniach zabudowy, bo niektóre fragmenty rur muszą być ułożone pod budynkiem, co ogranicza liczbę studzienek, utrudniając czyszczenie, i osłabia nośność gruntu. Ewentualne przejścia rur drenarskich pod ławą lub na wylot przez ławę schodkową wykonuje się w specjalnych rurach osłonowych. Nie można zapomnieć o spływającej z dachu wodzie deszczowej – nie powinna się ona przedostawać do gruntu przy ścianach budynku, ale nie można odprowadzać jej do rur drenarskich. Najlepiej wykonać dla niej osobny system odwadniający.
Zobacz też:
UWAGA! Drenaż bywa konieczny, ale nie zawsze wystarcza, czasami trzeba projektować dodatkowe zabezpieczenia przed wodą. Ich dobór zależy od warunków terenowych i gruntowo-wodnych.
Polecany artykuł:
Autor: Agnieszka i Marek Sterniccy
Ława schodkowa murowana
Można ją wykonywać na nośnych gruntach jednorodnych, powyżej poziomu wód gruntowych. Jako materiał wykorzystuje się cegłę lub kamień, a jako zbrojenie – dwuteownik stalowy. Ten rodzaj ław jest dość powszechnie stosowany na przykład w górach, gdzie łatwo o odpowiednie kamienie. Ściany fundamentowe wykonuje się na ogół z tego samego materiału i takiej samej grubości jak ławy. Można przedłużyć je ponad poziom terenu, uzyskując od razu wykończony cokół.
