Ceglane elewacje: dom wykończony cegłą
Bogata kolorystyka cegieł i wielość formatów sprawiają, że ceglana elewacja doskonale wpisze się w każdą architekturę. Jeśli na mur ceglany nie chcemy nanosić żadnej warstwy wykończeniowej, musi być wykonany z elementów, które nadają się do takiej ekspozycji. Ważne są zarówno ich estetyka, jak i parametry.
Autor: RÖBEN
Gładki cieniowany klinkier w kolorze szarym tworzy trwałą powłokę nowoczesnego budynku. Efekt podkreśla dzikie wiązanie cegieł.
Ceglane elewacje robi się je najczęściej w ścianach trójwarstwowych, ale nie ma technicznych przeciwwskazań, by w ten sposób wykończyć choćby fragment muru jednowarstwowego. Jednak decyzję taką trzeba podjąć już na etapie projektu, bo elewację ceglaną trzeba oprzeć na fundamencie.
Budynek wykończony cegłą sprawia wrażenie solidnego, bo mury przez dziesięciolecia mogą być czyste i zadbane. Jeśli cegła będzie wykorzystywana jedynie w niektórych miejscach, najbardziej narażonych na zniszczenie, wówczas proponuje się klinkier. Ma on niską nasiąkliwość, więc jest odporny na wodę, a także wysoką klasę wytrzymałości, dzięki czemu przeniesie znaczne obciążenia. Klinkier sprawdza się na cokołach, nadprożach, parapetach, filarkach międzyokiennych, a także słupach. Jednak gdy szuka się wyrobów ceramicznych na warstwę elewacyjną, to głównym kryterium wyboru jest efekt wizualny. Liczą się zatem kolorystyka, faktura i format cegieł. Nie trzeba się obawiać wyższej nasiąkliwości cegieł ręcznie formowanych, bo te cegły są mrozoodporne i mają odpowiednią wytrzymałość do tego zastosowania, a w razie konieczności elewację można przecież zaimpregnować.
Ceglana elewacja: klinkier czy cegła licowa
Cegły produkowane z mieszanek zawierających tłustą glinę kopalnianą to przede wszystkim klinkier. Odpowiednia mieszanka powstaje z najlepszej gliny z dodatkiem piasku i szamotu, po wyrobieniu jest maszynowo prasowana pod wysokim ciśnieniem i precyzyjnie cięta na elementy, które są wypalane w temperaturze ponad 1100oC. Dzięki temu mają najwyższą wytrzymałość mechaniczną wśród cegieł i charakteryzują się najniższą nasiąkliwością, która nie przekracza 6%. W zależności od pochodzenia złoża gliny cegły mają różne kolory po wypale. Czasem uzyskują też nieco inne parametry wytrzymałościowe lub mają wyższą nasiąkliwość. I choć są produkowane w taki sam sposób i mają nazwę danego modelu cegieł klinkierowych, to według normy nie powinny być już klasyfikowane jako klinkier, lecz cegły licowe.
Autor: RÖBEN
wydłużony format LDF
Cegły ręcznie formowane na elewacje
Osobną kategorię produktów stanowią cegły licowe ręcznie formowane. Produkuje się je z gliny pochodzącej z innych złóż niż na klinkier, a także z innych dodatków. Mieszankę prasuje się pod mniejszym ciśnieniem i odmierzone jej porcje umieszcza w osobnych formach. Elementy po wypaleniu mogą więc mieć niewielkie odchyłki wymiarowe i odkształcenia.
Przeczytaj też:
Elewacja klinkierowa na dwa sposoby: tańszy i droższy >>>
W ten sposób wytwarzane cegły mają większą nasiąkliwość niż klinkier, zazwyczaj wynosi kilkanaście procent. W tej grupie jest największe zróżnicowanie formatów cegieł, kolorów i faktur. Wyroby dostępne na rynku pochodzą zarówno z małych cegielni kultywujących stare tradycje, jak i z dużych firm działających na terenie całej Europy.
Cegła elewacyjna - pełna czy drążona
Czasem producenci oferują wyroby w dwóch wersjach - cegły pełnej i drążonej. Im mniej surowca w cegle, tym jest ona lżejsza, a dzięki temu tańsza. Drążenia stanowią około 30-40%. Cegła drążona może w wielu wypadkach z powodzeniem zastąpić cegły pełne, ale nie ma identycznego zastosowania.
Jednak są wyroby perforowane, które znajdują podobne zastosowanie jak cegły pełne. Są to cegły szczelinowe - mają 5 bądź 7 otworów w kształcie długiej wąskiej szczeliny (dlatego są często nazywane 5-szczelinowymi lub 7-szczelinowymi), w których udział drążeń jest znacznie mniejszy, najczęściej do 15%. Jeśli nie przekracza on 10%, cegłę szczelinową można traktować jako pełną.
Przeczytaj też:
Grubość ściany trójwarstwowej z elewacją klinkierową - 4 przekroje ścian >>>
O liczbie i kształcie otworów w cegle decyduje tak zwany ustnik, przez który przeciska się uformowane cegły. Dlatego różnego rodzaju perforacje są robione w cegłach klinkierowych i licowych, a nie w ręcznie formowanych.
Kolory i faktury ceglanej elewacji
To one decydują o estetyce ceglanej elewacji. Bogaty wybór kolorów cegieł wynika z rodzaju zastosowanego surowca i metod wypału uformowanych elementów. Nawet naturalnie wypalająca się cegła (bez dodatkowych barwników) różni się kolorami, zależnie od złoża. W wielu przypadkach są to różne odcienie czerwieni, im więcej tlenków żelaza w glinie, tym cegła ma ciemniejszy odcień, prawie do brązowego. Ale naturalnie można otrzymać też cegłę szarą, żółtą, a nawet białą. Mieszając gliny o różnym składzie, można uzyskać kolory pośrednie. Barwę wyrobów reguluje się także podczas wypału, np. ilością tlenu w piecu - im mniej tlenu, tym powierzchnia wyrobu jest ciemniejsza. Ale na rynku są również cegły angobowane i szkliwione. Różnorodne efekty dekoracyjne są uzyskiwane także przez poddawanie cegieł obróbce mechanicznej i nadawanie im faktury. Wyroby mogą być gładkie, piaskowane, ryflowane, a nawet z odciśniętymi na nich wzorami figur geometrycznych, płynnych linii. Faktura cegły możne nawet naśladować korę drzewa.
Najwięcej wzorów mają cegły ręcznie formowane, bo każda z nich ma unikalny wzór. Są także strukturyzowane, postarzane, z efektem ożużlenia.
Spoiny w ceglanej elewacji
Mur tworzą cegły i zaprawa, która je łączy i zapewnia współpracę w przenoszeniu obciążeń. Im mniejsze elementy, tym większe znaczenie techniczne i wizualne ma zaprawa. Nie w każdym murze nanosi się ją tak samo. Na przykład cegły ręcznie formowane wyróżnia tradycyjne zagłębienie z jednej strony - dusza - które podczas murowania ściany wypełnia się zaprawą. Daje to pewność solidnego połączenia cegieł o nierównych krawędziach, przy zachowaniu tradycyjnej szerokości spoiny. Ale są też cegły, które można murować na wąskie spoiny, a nawet tak zwane bezspoinowe. Na wąskie, niemal niewidoczne spoiny można murować na przykład cegły w nowych formatach - długich i wąskich belek. Decydując się na zmianę grubości spoiny z tradycyjnej 12-milimetrowej na 5-milimetrową, trzeba pamiętać, że na metr kwadratowy elewacji będzie potrzebnych więcej cegieł, na przykład zamiast 33 - 38.
W cegłach bezspoinowych nie ogranicza się ilości zaprawy murarskiej, lecz nakłada się ją w zagłębienie uformowane za ścianką licową cegły, dzięki czemu od strony elewacji mur wygląda tak, jakby nie miał spoin.
W zależności od koncepcji projektanta i/lub inwestora spoiny mogą stanowić harmonijne tło cegieł lub być wyraźnym elementem elewacji. Wtedy bardzo istotny jest układ spoin, a więc rodzaj wiązania cegieł. Najbardziej neutralnym kolorem fugi, więc powszechnie stosowanym, jest szary. Popularność zdobywają fugi czarne, które uwydatniają cegły, nadając im trójwymiarowość. Biała fuga podkreśla kontury cegieł i jednocześnie wzmacnia ich kolor. Aby ujednolicić powierzchnię muru i zminimalizować kontrast między cegłą a spoiną, stosuje się fugi w kolorze cegły.
