Budowa szamba - przepisy 2023. Czy można wybudować szambo na zgłoszenie? Jakie formalności przy budowie szamba?
Gdy nie ma kanalizacji, trzeba znaleźć inny sposób odprowadzania ścieków. Budowa szamba jest pierwszym wyborem, bo jest zdecydowanie tańsza od budowy przydomowej oczyszczalni ścieków. Nie wszędzie jednak można wybudować szambo.
Spis treści
- Czy budowa szamba wymaga ustalenia warunków zabudowy?
- Budowa szamba a wyłączenie gruntów z produkcji rolnej
- Czy budowa szamba wymaga zgłoszenia albo pozwolenia?
- Jak zgłosić budowę szamba?
- Gdzie można wybudować szambo, a gdzie jest to zabronione
Zanim zdecydujemy się na budowę szamba, powinniśmy poznać przepisy, które regulują kwestie związane z rozpoczęciem takiej inwestycji, oraz obowiązki dotyczące jego eksploatacji.
Czy budowa szamba wymaga ustalenia warunków zabudowy?
Przepisy w tej kwestii nie są jasne, ale zazwyczaj uznaje się, że budowa szamba nie wymaga wydania decyzji o warunkach zabudowy (gdy nie ma planu miejscowego). Wynika to z niżej omówionych przepisów.
W art. 59 ust. 1 Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym stwierdzono, że:
- zmiana zagospodarowania terenu w przypadku braku planu miejscowego, polegająca na budowie obiektu budowlanego lub wykonaniu innych robót budowlanych, a także zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części, z zastrzeżeniem art. 50 ust. 1 i art. 86 ustawy, wymaga ustalenia, w drodze decyzji, warunków zabudowy;
- przepis art. 50 ust. 2 ustawy stosuje się odpowiednio.
Zgodnie natomiast z art. 59 ust. 2 przepis ust. 1 stosuje się również do zmiany zagospodarowania terenu, która nie wymaga pozwolenia na budowę, z wyjątkiem tymczasowej, jednorazowej zmiany zagospodarowania terenu, trwającej do roku.
Zestawienie przywołanych wyżej przepisów przy zastosowaniu ich wykładni gramatycznej mogłoby wskazywać, że decyzja o warunkach zabudowy wymagana jest dla wszystkich robót budowlanych – w tym również niewymagających uzyskania pozwolenia na budowę i objętych zgłoszeniem (jeśli prowadzą one do zmiany zagospodarowania terenu).
Taka interpretacja pomija jednak zupełnie odesłanie zawarte w art. 59 ust. 1 i nakazujące stosować odpowiednio przepis art. 50 ust. 2, w którym wymieniono inwestycje (roboty budowlane) niewymagające wydania decyzji o lokalizacji celu publicznego. Pominięcie tego nakazu odpowiedniego stosowania czyni zaś przedmiotowy przepis „pustym” (zobacz na przykład wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 4 kwietnia 2017 r., sygn. II SA/Wr 15/17 i powołane tam orzecznictwo).
Odpowiednie stosowanie art. 50 ust. 2 Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oznacza w istocie zawężenie ogólnej reguły wyrażonej w art. 59 ust. 1. Generalnie nie wymagają zatem wydania decyzji o warunkach zabudowy roboty budowlane:
- polegające na remoncie, montażu lub przebudowie, jeżeli nie powodują zmiany sposobu zagospodarowania terenu i użytkowania obiektu budowlanego oraz nie zmieniają jego formy architektonicznej, a także nie są zaliczone do przedsięwzięć wymagających przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, w rozumieniu przepisów o ochronie środowiska (pkt 1) albo
- niewymagające pozwolenia na budowę (pkt 2).
Z powyższego wynika, że poza wyjątkami wskazanymi w art. 59 ust. 2a Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (wśród nich znajdują się domy jednorodzinne, które można budować na podstawie zgłoszenia) budowa pozostałych obiektów budowlanych wymienionych w art. 29 ust. 1 Prawa budowlanego nie wymaga uzyskania decyzji o warunkach zabudowy.
Budowa szamba a wyłączenie gruntów z produkcji rolnej
Samo istnienie podziemnego zbiornika na nieczystości ciekłe, co do zasady, nie będzie oznaczało rozpoczęcia innego niż rolnicze użytkowania gruntów (ze względu na głębokość jego posadowienia). Jednak jego wykonywanie (wykop itd.) może się wiązać z koniecznością czasowego wyłączenia gruntów rolnych z produkcji. Z kolei trwałe wyłączenie może dotyczyć miejsc, w których usytuowane będą pokrywa lub wylot szamba wyprowadzony nad powierzchnię ziemi.
Wynika to z art. 11 ust. 1 Ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Nakazuje on uzyskanie decyzji zezwalającej na wyłączenie z produkcji użytków rolnych wytworzonych z gleb pochodzenia mineralnego i organicznego, zaliczonych do klas I, II, III, IIIa, IIIb, oraz użytków rolnych klas IV, IVa, IVb, V i VI wytworzonych z gleb pochodzenia organicznego, a także gruntów, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2-10 (na przykład pod budynkami w gospodarstwie rolnych i pod drogami dojazdowymi do gruntów rolnych), oraz gruntów leśnych, przeznaczonych na cele nierolnicze i nieleśne.
W ustawie wskazano, że przez wyłączenie gruntów z produkcji rozumie się rozpoczęcie innego niż rolnicze lub leśne użytkowanie gruntów. Ponadto przewidziano w niej trwałe i nietrwałe (czasowe) wyłączenie gruntów z produkcji rolnej.
Czytaj też:
Czy budowa szamba wymaga zgłoszenia albo pozwolenia?
Zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 6 Prawa budowlanego budowa zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe o pojemności do 10 m³ nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę, natomiast wymaga zgłoszenia.
Jeśli zatem będziemy chcieli mieć szambo o pojemności przekraczającej 10 m³, konieczne będzie wykonanie projektu budowlanego oraz uzyskanie pozwolenia na budowę.
W tym miejscu należy wspomnieć, że zgodnie z art. 29 ust. 5 Prawa budowlanego inwestor zamiast dokonywać zgłoszenia dotyczącego budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1, może wystąpić z wnioskiem o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę. Procedura ta jest jednak bardziej wymagająca i czasochłonna.
Czytaj też:
Jak zgłosić budowę szamba?
Zgłoszenia budowy zbiornika bezodpływowego na nieczystości ciekłe o pojemności do 10 m³ można dokonać:
- w postaci papierowej albo
- w formie dokumentu elektronicznego (za pośrednictwem platformy ePUAP).
W tym celu można skorzystać z formularza zgłoszenia budowy, który jest udostępniany w starostwach powiatowych i urzędach miast na prawach powiatu, a także można go z reguły pobrać na stronach internetowych tych urzędów oraz na stronie www.e-budownictwo.gunb.gov.pl (gdzie możliwe jest jego wypełnienie komputerowo).
W zgłoszeniu należy określić rodzaj, zakres, miejsce i sposób wykonywania robót budowlanych oraz termin ich rozpoczęcia. Do zgłoszenia należy dołączyć oświadczenie, pod rygorem odpowiedzialności karnej, o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, odpowiednie szkice lub rysunki (w zależności od potrzeb) oraz pozwolenia, uzgodnienia i opinie, których obowiązek dołączenia wynika z przepisów odrębnych ustaw lub kopie tych dokumentów.
Co istotne, zgłoszenia należy dokonać przed terminem zamierzonego rozpoczęcia robót budowlanych. Organ administracji architektoniczno-budowlanej może w ciągu 21 dni od doręczenia zgłoszenia wnieść wobec niego sprzeciw (w drodze decyzji).
Do wykonywania robót budowlanych można przystąpić, jeżeli organ administracji architektoniczno-budowlanej nie wniósł sprzeciwu w tym terminie.
Jednak w razie konieczności uzupełnienia zgłoszenia organ administracji architektoniczno-budowlanej nakłada na zgłaszającego – w drodze postanowienia – obowiązek uzupełnienia w określonym terminie brakujących dokumentów, a w przypadku ich nieuzupełnienia wnosi sprzeciw w drodze decyzji. Nałożenie takiego obowiązku przerywa bieg wyżej wskazanego 21-dniowego terminu.
W przypadku nierozpoczęcia wykonywania robót budowlanych przed upływem trzech lat od terminu określonego w zgłoszeniu, rozpoczęcie tych robót może nastąpić po dokonaniu ponownego zgłoszenia.
Zgodnie z art. 3 ust. 3 pkt 1 Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach gminy mają obowiązek prowadzenia ewidencji zbiorników bezodpływowych w celu kontroli częstotliwości ich opróżniania oraz w celu opracowania planu rozwoju sieci kanalizacyjnej. W związku z tym urzędnicy gmin zwyczajowo zwracają się do swoich mieszkańców z prośbą o dokonywanie zgłoszeń posiadanych zbiorników bezodpływowych do odpowiedniej gminnej ewidencji.
Z przepisów art. 5 ust. 1 pkt 3a-b Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wynika też, że do obowiązków właściciela nieruchomości wyposażonej w zbiornik bezodpływowy należy gromadzenie i zgodne z prawem pozbywanie się nieczystości ciekłych. Przyjmuje się, że powinni oni opróżniać szamba z częstotliwością zapewniającą niedopuszczenie do ich przepełnienia oraz wylewania się nieczystości na powierzchnię terenu, do gruntu lub wód. Ponadto – w myśl art. 6 ust. 1 – są zobowiązani do udokumentowania w formie umowy i dowodów uiszczania opłat korzystania z usług wykonywanych przez:
- gminną jednostkę organizacyjną lub przedsiębiorcę posiadającego zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych bądź
- gminną jednostkę organizacyjną lub przedsiębiorcę odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, wpisanego do rejestru działalności regulowanej.
Urzędnicy mają prawo kontrolować, czy właściciel nieruchomości, na której funkcjonuje szambo, ma zawartą właściwą umowę i dowody uiszczania opłat za usługi odbioru nieczystości lub może w inny sposób udokumentować wykonanie powyższego obowiązku.
Ponadto wójt (burmistrz lub prezydent miasta) może, w drodze decyzji, nakazać osobie fizycznej, której działanie negatywnie oddziałuje na środowisko (na przykład używającej nieszczelnego szamba lub wprowadzającej nieczystości ciekłe bezpośrednio do ziemi lub wody), wykonanie w określonym czasie czynności zmierzających do ograniczenia tego oddziaływania oraz przywrócenia środowiska do stanu właściwego (art. 363 ust. 1 Prawa ochrony środowiska).
Gdzie można wybudować szambo, a gdzie jest to zabronione
W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na § 26 ust. 1 i 3 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
Zgodnie z tymi przepisami działka budowlana przewidziana pod zabudowę budynkami przeznaczonymi na pobyt ludzi powinna mieć zapewnioną możliwość przyłączenia uzbrojenia działki lub bezpośrednio budynku do sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, elektroenergetycznej i ciepłowniczej. W razie braku warunków przyłączenia sieci wodociągowej i kanalizacyjnej działka budowlana może być wykorzystana pod zabudowę budynkami przeznaczonymi na pobyt ludzi, pod warunkiem zapewnienia możliwości korzystania z indywidualnego ujęcia wody, a także zastosowania zbiornika bezodpływowego lub przydomowej oczyszczalni ścieków – jeżeli ich ilość nie przekracza 5 m³ na dobę. Kiedy ilość ścieków jest większa od 5 m³, to ich gromadzenie lub oczyszczanie wymaga pozytywnej opinii właściwego terenowo inspektora ochrony środowiska.
Dalej – w § 34 ust. 1 – wskazano, że zbiorniki na nieczystości ciekłe mogą być sytuowane tylko na działkach budowlanych niemających możliwości przyłączenia do sieci kanalizacyjnej, przy czym nie dopuszcza się ich sytuowania na obszarach podlegających szczególnej ochronie środowiska i narażonych na niebezpieczeństwo powodzi oraz na terenach zalewowych. Nie stosuje się tego zakazu jedynie do zbiorników na nieczystości ciekłe, dla których została wydana decyzja na podstawie art. 77 ust. 3 Prawa wodnego (lub na podstawie nieobowiązującego już art. 40 ust. 3 Prawa wodnego z 2001 r.). Taka decyzja – zwalniająca z zakazu gromadzenia ścieków na obszarze szczególnego zagrożenia powodzią – może być wydana przez właściwy organ Wód Polskich. Trzeba tu jednak dodać, że z przepisów Prawa wodnego wynika, że tereny narażone na zalanie (na przykład w przypadku uszkodzenia lub zniszczenia wału przeciwpowodziowego) nie stanowią obszarów szczególnego zagrożenia powodzią, choć stanowią obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi.
Przywołane regulacje oznaczają, że w rejonach, gdzie istnieje możliwość przyłączenia do sieci kanalizacyjnej, a także na obszarach podlegających szczególnej ochronie środowiska i narażonych na powodzie oraz zalewanie wodami opadowymi stosowanie zbiorników na nieczystości ciekłe jest całkowicie zabronione.
Warto tu dodać, że bezodpływowy zbiornik na nieczystości ciekłe nie jest urządzeniem wodnym w rozumieniu art. 16 pkt 65 Prawa wodnego, w związku z czym jego wykonanie nie wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego. Niemniej, zgodnie z art. 390 ust. 1 Prawa wodnego, pozwolenie wodnoprawne jest wymagane na lokalizowanie na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią nowych obiektów budowlanych, a także na gromadzenie na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią ścieków, środków chemicznych, a także innych materiałów, które mogą zanieczyścić wody, oraz prowadzenie na tych obszarach przetwarzania odpadów, w szczególności ich składowania, jeżeli wydano decyzję, o której mowa w art. 77 ust. 3 Prawa wodnego.
Warto też przeczytać:
- Zagospodarowanie działki budowlanej - w jakiej odległości stawiać różne budowle i urządzenia
- Pozwolenie wodnoprawne i operat wodnoprawny - kiedy są potrzebne?
- Zgłoszenie budowy garażu lub wiaty garażowej. Kiedy można zbudować garaż na zgłoszenie?
- Przyczepa kempingowa i domek holenderski na działce - formalności, jak długo mogą stać?
- Legalizacja samowoli budowlanej - procedura i opłata legalizacyjna
