Pozwolenie wodnoprawne i operat wodnoprawny - kiedy są potrzebne?

Pozwolenie wodnoprawne i wykonanie operatu wodnoprawnego rzadko dotyczy osób prywatnych. Korzystają one z uproszczonej procedury zgłoszenia wodnoprawnego. Pozwolenie wodnoprawne może być jednak konieczne, gdy planujemy np. instalację wodnej pompy ciepła.

Kiedy jest potrzebne pozwolenie wodnoprawne? Zgodnie z art. 389 i art. 390 Prawa wodnego pozwolenie wodnoprawne jest wymagane na:

• usługi wodne;
• szczególne korzystanie z wód;
• długotrwałe obniżenie poziomu zwierciadła wody podziemnej;
• rekultywację wód powierzchniowych lub wód podziemnych;
• wprowadzanie do wód powierzchniowych substancji hamujących rozwój glonów;
• wykonanie urządzeń wodnych;
• regulację wód, zabudowę potoków górskich oraz kształtowanie nowych koryt cieków naturalnych;
• zmianę ukształtowania terenu na gruntach przylegających do wód, mającą wpływ na warunki przepływu wód;
• prowadzenie przez wody powierzchniowe płynące w granicach linii brzegu oraz przez wały przeciwpowodziowe obiektów mostowych, rurociągów, przewodów w rurociągach osłonowych lub przepustów;
• prowadzenie przez śródlądowe drogi wodne oraz przez wały przeciwpowodziowe napowietrznych linii energetycznych i telekomunikacyjnych;
• lokalizowanie na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią nowych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz nowych obiektów budowlanych (także domów jednorodzinnych!);
• gromadzenie na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią ścieków, odchodów zwierzęcych środków chemicznych, a także innych materiałów, które mogą zanieczyścić wody, oraz prowadzenie na tych obszarach odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, w tym ich składowania, jeżeli Wody Polskie wydały decyzję zwalniającą z zakazu podejmowania takich działań.

Spis treści

1. Co zwolniono z pozwolenia wodnoprawnego
2. Pozwolenie wodnoprawne opłaty
3. Jak przygotować wniosek o pozwolenie wodnoprawne
4. Operat wodnoprawny
5. Kto wydaje pozwolenie wodnoprawne
6. Jak długo jest ważne pozwolenie wodnoprawne
7. Obszary szczególnego zagrożenia powodzią

Co zwolniono z pozwolenia wodnoprawnego

Zgodnie z art. 395 pozwolenie wodnoprawne nie jest wymagane na:

• uprawianie żeglugi na śródlądowych drogach wodnych;
• holowanie oraz spław drewna;
• wycinanie roślin z wód lub brzegu w związku z utrzymywaniem wód, śródlądowych dróg wodnych oraz remontem urządzeń wodnych (np. pomostu);
• wykonanie pilnych prac zabezpieczających w okresie powodzi;
• wykonanie urządzeń wodnych do poboru wód podziemnych na potrzeby zwykłego korzystania z wód z ujęć o głębokości do 30 m (m.in. budowa studni);
• rybackie korzystanie ze śródlądowych wód powierzchniowych;
• pobór wód powierzchniowych lub wód podziemnych w ilości średniorocznie nieprzekraczającej 5 m³ na dobę oraz wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi w ilości nieprzekraczającej łącznie 5 m³ na dobę, na potrzeby zwykłego korzystania z wód (w tym korzystania ze studni oraz studni czerpalnej i zrzutowej dla wodnej pompy ciepła);
• pobór i odprowadzanie wód w związku z wykonywaniem odwiertów lub otworów strzałowych przy użyciu płuczki wodnej na cele badań sejsmicznych;
• odbudowa, rozbudowa, przebudowa lub rozbiórka urządzeń pomiarowych służb państwowych;
• wyznaczanie szlaku turystycznego pieszego lub rowerowego oraz budowa, przebudowa lub remont drogi rowerowej, z wyjątkiem prowadzenia dróg rowerowych przez wody powierzchniowe;
• zatrzymywanie wody w rowach;
• hamowanie odpływu wody z obiektów drenarskich;
• przechwytywanie wód opadowych lub roztopowych za pomocą urządzeń melioracji wodnych;
• lokalizowanie, na okres do 180 dni, tymczasowych obiektów budowlanych na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią

Pozwolenie wodnoprawne opłaty

Wysokość opłat określono wprost w ustawie. Zgodnie z art. 398 ust. 3 za udzielenie pozwolenia wodnoprawnego zapłacimy 221,34 zł. Jeżeli jednak decyzja zawiera co najmniej 2 pozwolenia, które nie są tożsame rodzajowo, opłatę mnoży się przez liczbę tych pozwoleń, przy czym maksymalna wysokość opłaty nie może przekroczyć 4426,80 zł.

Gdy kwota opłaty nie pokrywa w całości rzeczywistych kosztów prowadzonego postępowania, inwestor musi ponieść również dodatkowe koszty. W takiej sytuacji jednocześnie z wydaniem decyzji ustala się – w drodze postanowienia – wysokość kosztów postępowania, osoby zobowiązane do ich poniesienia oraz termin i sposób ich uiszczenia.

Opłatę należy wnieść na rachunek bankowy Wód Polskich, a poświadczenie wniesienia opłaty trzeba dołączyć do wniosku o wydanie pozwolenia wodnoprawnego. Jeżeli postępowanie nie zostanie wszczęte (przykładowo organ wyda postanowienie odmowne), to opłata zostanie zwrócona wnioskodawcy na jego wniosek.

Uwaga! Opłata za legalizację urządzenia wodnego wykonanego bez wymaganego pozwolenia wodnoprawnego wynosi 4426,80 zł.

Jak przygotować wniosek o pozwolenie wodnoprawne

Postępowanie w sprawie udzielenia pozwolenia wodnoprawnego wszczynane jest wyłącznie na wniosek. Nie ma możliwości, aby organ zrobił to z urzędu. Do każdego wniosku o pozwolenie wodnoprawne należy dołączyć:

• operat wodnoprawny z oznaczoną datą jego wykonania oraz opisem prowadzenia zamierzonej działalności niezawierającym określeń specjalistycznych;
• decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, jeżeli jest wymagana;
• wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a w razie jego braku – decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego albo decyzję o warunkach zabudowy, jeśli są wymagane;
• ocenę wodnoprawną, gdy jest wymagana.

Operat wodnoprawny

Najważniejszy jest oczywiście operat wodnoprawny, który sporządza się pisemnie w formie opisowej i graficznej, a także na elektronicznych nośnikach danych w postaci dokumentu tekstowego i plików typu rastrowego (PDF) dla części graficznej. W przepisach nie określono szczególnych uprawnień, jakie powinna mieć osoba wykonująca operat wodnoprawny. Nie oznacza to, że opracowanie operatu wodnoprawnego jest łatwe. Na rynku funkcjonuje wiele firm specjalizujących się w sporządzaniu operatów wodnoprawnych. Taki podmiot powinien także umieć określić, jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku o pozwolenie wodnoprawne.

Kto wydaje pozwolenie wodnoprawne

Pozwolenia wodnoprawne wydają – zależnie od celu pozwolenia – dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej Wód Polskich oraz dyrektorzy zarządów zlewni Wód Polskich (w przypadku inwestorów prywatnych z reguły właściwi są dyrektorzy zarządów zlewni). Dane adresowe właściwego urzędu znajdziemy na stronie wody.gov.pl. Wniosek o wydanie pozwolenia wodnoprawnego można też złożyć w najbliższej siedzibie nadzoru wodnego (zostanie przekazany do organu, który wydaje decyzję).

NIE PRZEGAP: Zgłoszenie wodnoprawne - kiedy wymagane, gdzie i jak złożyć

W pozwoleniu wodnoprawnym będą podane cel projektowanych do wykonania urządzeń wodnych i innych robót, cel i zakres korzystania z wód oraz warunki wykonywania uprawnienia. Ponadto mogą się znaleźć:

• termin rozpoczęcia korzystania z wód i wykonywania urządzeń wodnych;
• obowiązki związane z ochroną zasobów środowiska, interesów ludności i gospodarki w zasięgu oddziaływania zamierzonego korzystania z wód lub planowanych do wykonania urządzeń wodnych;
• zakazy wykonywania czynności, które mogą niekorzystnie wpłynąć na gospodarkę wodną (z określeniem  obszaru obowiązywania tych zakazów).

W przepisach nie ma wykazu obowiązkowych elementów decyzji, w związku z czym to zawsze organ decyduje, co się znajdzie w pozwoleniu wodnoprawnym.

Jak długo jest ważne pozwolenie wodnoprawne

Pozwolenie wodnoprawne to decyzja administracyjna z określonym w niej terminem ważności (art. 400). Terminten nie może być dłuższy niż 30 lat od dnia, kiedy decyzja stała się ostateczna.

Wyjątkiem jest pozwolenie wodnoprawne na:

• wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, które wydaje się na okres nie dłuższy niż 10 lat, liczony od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna;
• wydobywanie z wód powierzchniowych kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów, a także wycinanie roślin z wód lub brzegu – wydaje się je na okres nie dłuższy niż 5 lat;
• wykonanie urządzeń wodnych, regulacji wód oraz robót lub obiektów budowlanych mających wpływ na zmniejszenie naturalnej retencji terenowej - w tych wypadkach nie ustala się czasu obowiązywania pozwolenia wodnoprawnego.

Termin nie ma więc znaczenia, jeśli na podstawie pozwolenia wodnoprawnego będziemy budować budynek (np. dom na terenie szczególnego niezgodnie z warunkami ustalonymi w pozwoleniu wodnoprawnym lub nieutrzymywanie go w należytym stanie. Warto także wiedzieć, że – podobnie jak w wypadku pozwolenia na budowę – pozwolenie wodnoprawne wygasa, jeśli nie rozpoczęto wykonywania urządzeń wodnych w terminie 3 lat od dnia, w którym decyzja zezwalająca na wykonanie tych urządzeń stała się ostateczna. Cofnięcie lub ograniczenie pozwoleniawodnoprawnego następuje w drodze decyzji.

Podstawa prawna:

• Ustawa z 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (j.t. DzU z 2018 r. poz. 2268 ze zm.)
• Ustawa z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (j.t. DzU z 2019 r. poz. 1186)

Martyna Sługocka