Wody gruntowe na działce. Jak sobie z nimi poradzić?
Skąd się biorą i jak działają wody gruntowe oraz jak zbadać ich poziom. Budując dom oczekujemy, że w jego wnętrzu będzie sucho, ciepło i przytulnie. Jednym z zagrożeń, przed którym musimy się chronić, są wody gruntowe atakujące nasz dom z ziemi. Dowiedz się, jak wykonać izolację fundamentu, aby woda gruntowa nie sprawiała żadnych problemów.
Wnętrze domu pozostanie suche i przytulne tylko wtedy, gdy jego ściany będą oddzielone od wilgotnego środowiska zewnętrznego szczelną izolacją fundamentu.
Wody gruntowe - dlaczego trzeba się przed nimi chronić?
Chronimy dom przed opadami atmosferycznymi, ale zapominamy, że nie jest to jedyne źródło potencjalnych problemów. Głównym zagrożeniem dla podziemnych części budynku jest woda gruntowa – zarówno ta, która stale znajduje się w gruncie, jak i ta, która pochodzi z opadów i przesącza się przez warstwy podłoża. Woda gruntowa jest niebezpieczna, bo potrafi znaleźć nawet najmniejszą szczelinę, by przedostać się do wnętrza piwnicy, zawilgocić ściany fundamentowe, doprowadzić do powstawania grzybów i pleśni wewnątrz budynku. Dlatego musimy się przed nią starannie chronić.
Wszystkie zabezpieczenia w postaci izolacji poziomych i pionowych z użyciem powłokowych mas bitumicznych, specjalistycznych pap asfaltowych czy też folii, a także drenaże budynku mają więc jedno podstawowe zadanie – nie dopuścić do wniknięcia wody gruntowej w struktury budynku.
Skąd się biorą wody gruntowe?
Wody podziemne są wszędzie. Jednak mogą znajdować się na różnej głębokości zależnie od sytuacji hydrologicznej w danej okolicy. Wysoki poziom wód gruntowych jest na terenach podmokłych, może być w okolicy rzek i jezior. W gruncie mogą się znajdować zawieszone miejscowo oczka wodne. Wysoki poziom wód gruntowych może być na działkach o gruntach nieprzepuszczalnych, np. ilastych. Wody gruntowe są zasilane okresowo przez opady atmosferyczne.
Najwyższy poziom wód gruntowych może być wiosną, gdy glebę nasączoną roztopionym śniegiem dodatkowo zaopatrzą w wodę wiosenne deszcze. Drugą porą roku, gdy poziom wód gruntowych może się podnieść, jest jesień. Poziom wód gruntowych na działce może ulec zmianie na skutek inwestycji budowlanych w okolicy albo podniesienia poziomu gruntu na sąsiedniej działce.
Autor: Agnieszka Mike-Jeziorska
Wierzba najlepiej rośnie na stanowiskach mokrych
Warto rozejrzeć się po okolicy i zobaczyć, jak zbudowane są miejscowe domy. Jeśli są tam domy bez piwnic, za to z wysokim parterem, jest to sygnał, że w okolicy jest wysoki poziom wód gruntowych. Dobrze jest wykopać dołek w kilku jej miejscach, żeby zobaczyć, czy nie podchodzi wodą. Bardzo dobrym rozwiązaniem jest zapytanie miejscowych fachowców zajmujących się kopaniem studni. Oni doskonale znają warunki gruntowo-wodne w okolicy. Również roślinność może przynieść wiele cennych informacji. Jeżeli na interesującej nas działce rosną okazałe wierzby, olchy, osiki, sitowie, pałki z pewnością grunt na niej jest bardzo wilgotny, ponieważ korzenie tych roślin lubią stać w wodzie. Trzeba pamiętać o tym, że działka odwiedzona podczas upalnego lata, może zupełnie inaczej wygladać jesienią lub wiosną. Z tego powodu częstą praktyką jest umieszczanie ogłoszeń o sprzedaży tylko latem, gdy akurat działka nie stoi w wodzie.
Negatywne działanie wód gruntowych na fundament
- Obniżenie termoizolacyjności ścian - woda gruntowa, wnikając w ściany fundamentowe, powoduje znaczne obniżenie ich termoizolacyjności w stosunku do tej deklarowanej w projekcie technicznym. Gdy są zawilgocone, na powierzchni ścian wewnątrz pomieszczenia dochodzi do większego skraplania pary wodnej pochodzącej z powietrza. Stwarza to wyśmienite warunki do rozwoju grzybów i pleśni.
- Podnoszenie się wilgoci w ścianach - w źle zaizolowanych ścianach fundamentowych może dojść do podciągania wilgoci. Woda wykorzystuje zjawisko podciągania kapilarnego (odbywa się ono przez pory i wąskie szczeliny w materiałach budowlanych), czyli zdolność materiału (muru) do jej podnoszenia na znaczne wysokości. W rezultacie, gdy brak jest izolacji poziomej ścian nadziemia lub jest ona uszkodzona, ściany mogą zostać zawilgocone nawet do wysokości jednej kondygnacji.
- Niszczenie materiału, z którego zostały wykonane ściany - długotrwały bezpośredni kontakt ścian budynku z wodami gruntowymi nieuchronnie prowadzi do ich niszczenia. Przyczyną tego procesu są sole zawarte w wodzie, jak również powtarzające się cykle zamarzania i odmarzania ściany. Warto wiedzieć, że w naszej strefie klimatycznej w ciągu roku takich cykli może być nawet 200.
Badanie poziomu wód gruntowych
Jeśli chcemy uniknąć niespodzianki związanej z wysokim poziomem wód gruntowych, należy na działce wykonać badania geotechniczne. Warto je robić nawet przed zakupem działki, ponieważ mogą one nas uchronić przed nieplanowaną trudną i kosztowną inwestycją. Badania geotechniczne przyniosą więcej informacji, które przydadzą się nie tylko do rozwiązania kwestii hydroizolacji fundamentów, ale także samego posadowienia domu. Jeśli okazałoby się, że na posesji są grunty nienośne, np. torfy, konieczne będzie zaprojektowanie specjalnego sposobu posadowienia budynku np. na palach lub studniach. Badanie geotechniczne przyda się również, jeśli chcemy zbudować przydomową oczyszczalnię ścieków, pompę ciepła albo studnię głębinową.
Na czym polega badanie gruntowo-wodne działki
Geotechnik z uprawnieniami budowlanymi i geologicznymi robi na wskazanym terenie kilka odwiertów na głębokość 5-6 m oraz pobiera próbki gruntu. Materiały te poddaje fachowej analizie. Przed wydaniem opinii wykorzystuje także wiedzę zdobytą podczas wcześniej wykonywanych badań w danej okolicy. W podsumowaniu wydaje opinię nie tylko o poziomie wód gruntowych, ale także o rodzaju gruntu na wskazanym terenie. Informuje o kłopotach, które mogą się pojawić w związku z planowaną budową oraz sposobach, jak im zaradzić. Jeśli na działce jest wysoki poziom wód gruntowych, może zalecić wykonanie izolacji przeciwwodnej określonego rodzaju. Ze względu na rodzaj gruntów na posesji może odradzić budowę domu podpiwniczonego albo zalecić posadowienie go na płycie fundamentowej. Geotechnik może też odradzić zakup danej działki, a wskazać inne, korzystniejsze z puntu widzenia techniki budowlanej, lokalizacje.
Autor: Andrzej Szandomirski
Ściany fundamentów muszą zostać zabezpieczone przed działaniem wody gruntowej. Chronimy przed nią zarówno płaszczyzny pionowe, jak i poziome. Izolację pionową ścian wykonuje się najczęściej z dwóch warstw papy klejonej lepikiem albo z mas bitumicznych nakładanych w kilku warstwach
Warunki gruntowo-wodne na działce a rodzaj hydroizolacji
Wody gruntowej nie widać, nie słychać. Zapominamy więc, że może przysporzyć więcej problemów niż ta pochodząca z opadów atmosferycznych. Badając stosunki gruntowo-wodne na działce, najczęściej można się zetknąć z jednym z trzech przypadków.
Woda gruntowa głęboko. Jeśli jej poziom znajduje się znacznie poniżej miejsca posadowienia ław fundamentowych, to części podziemne budynku będą w przyszłości narażone jedynie na krótkotrwałe oddziaływanie wody opadowej, która jest filtrowana przez grunt aż do ustabilizowanego poziomu lustra wody gruntowej. Przed tego rodzaju zagrożeniem chroni hydroizolacja powłokowa – wystarczy zabezpieczyć ściany masą bitumiczną. Zazwyczaj na ściany fundamentowe nakłada się kilka cienkich warstw masy, używając pędzla lub szczotki.
Można też stosować masy grubopowłokowe nakładane za pomocą szpachli. Zabezpieczenie z użyciem mas powłokowych wykorzystuje się przeważnie w budynkach niepodpiwniczonych. Na rynku dostępne są masy bitumiczne rozpuszczalnikowe i dyspersje wodne.
Woda gruntowa czasami nisko, a czasami wysoko. Inaczej sprawa się przedstawia, jeśli jej poziom jest zmienny i bywa wyższy w pewnych okresach roku (na przykład w czasie wiosennych roztopów czy jesiennej słoty). Woda gruntowa potrafi się wtedy podnieść na tyle wysoko, że zagraża piwnicom budynku czy ścianom fundamentowym. W takiej sytuacji konieczne jest zastosowanie hydroizolacji wzmocnionej wykonywanej z jednej warstwy lub dwóch warstw papy asfaltowej. Zazwyczaj stosuje się papy specjalistyczne, na osnowie z włókniny poliestrowej, modyfikowane SBS.
Ma to znaczenie szczególnie wtedy, gdy nowo wzniesiony budynek przez pierwsze lata osiada i materiał hydroizolacyjny musi zachować szczelność mimo jego ruchów. W przypadku pap należy stosować tylko te przeznaczone do izolacji części podziemnych budynków i produkowane zgodnie z PN-EN 13969:2006.
Woda gruntowa wysoko. Najgorsza sytuacja występuje wtedy, kiedy jej poziom jest stale bardzo wysoki. Z budowania piwnic na takim terenie najlepiej zrezygnować, a jeśli nie da się tego uniknąć, architekt na etapie projektowania budynku powinien przewidzieć hydroizolację tej części domu w postaci wanny zewnętrznej szczelnej.
Zazwyczaj wiąże się to z wyeliminowaniem z projektu tradycyjnych ław fundamentowych na rzecz płyty fundamentowej pod całym budynkiem i ukształtowaniem wspomnianej szczelnej wanny. Dopiero w niej buduje się zasadniczą płytę fundamentową, ściany itd.
Warstwę hydroizolacyjną wykonuje się wówczas z dwóch warstw papy zgrzewalnej najlepszej jakości (modyfikowanej SBS na osnowie z włókniny poliestrowej) przeznaczonej do izolacji części podziemnych budynków (zgodnie z PN-EN 13969:2006).
Jak obniżyć poziom wód gruntowych
Przede wszystkim należy pamiętać, że zmiana stosunków wodnych na naszej działce nie może wpływać negatywnie na sytuację wodną na sąsiednich posesjach. Nie możemy zatem wykonać działań, które spowodują, że woda z naszej działki spłynie do sąsiada. Istnieje możliwość doraźnego obniżenia poziomu wód gruntowych na działce. Można przedsięwziąć wykopanie studni chłonnej, dołu albo naturalnego stawu, który powinien ściągnąć nieco wodę z działki. Jeśli w trakcie budowy na dnie wykopów fundamentowych pojawiło się trochę wody, można wokół domu wykopać rowy, do których powinna spłynąć ta woda. Jeśli wiemy, że wokół fundamentów może okresowo podnosić się poziom wód gruntowych, dobrze jest wykonać wokół budynku drenaż opaskowy z odprowadzeniem wody do studni chłonnej.
Jeśli wysoko stojąca woda zaskoczyła nas w trakcie budowy domu, rozwiązanie problemu może nas drogo kosztować. Do wypompowywania wody z wykopów potrzebne są specjalistyczne ekipy. Można np. zainstalować igłofiltry podłączone do pomp, które odprowadzą wypompowaną wodę do kanalizacji. Takie instalacje są bardzo wydajne i przydadzą się w sytuacjach ekstremalnych. Gdy w wykopie jest niedużo wody, można spróbować usunąć ją za pomocą pompy zatapialnej.
Autor: Andrzej Szandomirski
Budowa piwnicy to droga inwestycja
Piwnica w budynku jest bardzo użyteczna i podnosi jego atrakcyjność. Jednak jej wzniesienie wymaga wielkich prac ziemnych, które są kosztowne. Budowa piwnicy może podnieść koszt budowy domu nawet o 20%. Jeśli na działce jest wysoki poziom wód gruntowych, te koszty będą jeszcze większe. Ponadto w takiej sytuacji trzeba zaprojektować odpowiednią konstrukcję piwnicy, która będzie stale narażona na parcie wody, oraz ciężkie hydroizolacje. Żeby prowadzić prace budowlane, konieczne będzie także odwodnienie wykopu, co przyniesie kolejne wydatki. Dlatego jeśli mamy niekorzystne warunki na działce, lepiej zrezygnować z pownicy.
