Grab pospolity - idealne drzewo na żywopłoty i szpalery. Jak dbać o grab w ogrodzie?
Grab pospolity (Carpinus betulus) to jeden z najpiękniejszych rodzimych gatunków o uniwersalnym zastosowaniu w ogrodzie. Od lat robi furorę jako roślina żywopłotowa. Aby efektownie wyglądał i dobrze rósł, należy zapewnić mu właściwe warunki. Jak uprawiać grab pospolity? Jakie zabiegi pielęgnacyjne są najważniejsze?
Autor: GettyImages
Liście grabu są jajowate, mają wyraźne ożyłkowanie, są piłkowane na brzegach
Spis treści
- Grab pospolity – jak wygląda?
- Czy grab pospolity zrzuca liście na zimę?
- Wartościowe odmiany grabu pospolitego
- Grab pospolity - najważniejsze wymagania: stanowisko i podłoże
- Kiedy najlepiej sadzić graby?
- Jak uprawiać grab pospolity?
- Zastosowanie grabu pospolitego w ogrodzie
Grab pospolity (grab zwyczajny, łac. Carpinus betulus) jest powszechnie spotykany w lasach, parkach i ogrodach. W celach dekoracyjnych uprawia się typowy gatunek oraz liczne odmiany różniące się formą.
Grab pospolity – jak wygląda?
Grab pospolity to wolno rosnące drzewo osiągające 20-25 m wysokości. Jest łatwe do rozpoznania nawet zimą, gdyż konary i pędy grabu pokryte są popielato-srebrzysto-zielonkawą korą z pasmami. Ma tendencję do tworzenia wielu pni.
- Liście grabu są jajowate lub podłużnie jajowate, o długości do 12 cm, z wyraźnym ożyłkowaniem, z drobnymi włoskami, piłkowane na brzegach. Jesienią przebarwiają się na żółto.
- Kwiaty grabu pospolitego (męskie i żeńskie) nie mają dużej wartości dekoracyjnej.
- Owocem grabu jest jednonasienny orzeszek z trójklapową okrywą.
Grab pospolity rzadko dożywa 150 lat.
Czy grab pospolity zrzuca liście na zimę?
Liście grabu przebarwiają się jesienią na kolor żółty, a potem brązowieją. Część liści opada na zimę, ale część zasycha i pozostaje na gałęziach. Grab nie zrzuca wszystkich liści na zimę.
Wartościowe odmiany grabu pospolitego
- 'Columnaris' – odmiana wolno rosnąca, osiąga 10-15 m wysokości. Przez wiele lat ma wąski, kolumnowy pokrój, z czasem korona nabiera odwrotnie jajowatego kształtu.
- 'Purpurea' – młode liście przebarwiają się na różowo.
- 'Quercifolia' – to oryginalna odmiana o wąskich, głęboko powcinanych liściach o zmiennym kształcie.
- 'Pendula' – odmiana o przewieszających się pędach i „płaczącym” pokroju.
- 'Variegata' – o pstrokatych liściach z jaśniejszymi, żółtymi lub kremowymi przebarwieniami.
Grab pospolity - najważniejsze wymagania: stanowisko i podłoże
Grab pospolity należy do gatunków cieniolubnych – może rosnąć w półcieniu lub w cieniu. Ozdobne odmiany (np. 'Variegata') zazwyczaj mają nieco większe wymagania świetlne od typowego gatunku. Drzewo toleruje różne typy gleb, w tym lekkie i piaszczyste. Optymalne są jednak podłoża żyzne, umiarkowanie wilgotne, o odczynie obojętnym do lekko zasadowego. Grab znosi krótkotrwałe zalewanie. Jest gatunkiem mrozoodpornym, ale zaszkodzić mu mogą bezśnieżne zimy i anomalie pogodowe.
Autor: GettyImages
Liście grabu są jajowate, mają wyraźne ożyłkowanie, są piłkowane na brzegach
Kiedy najlepiej sadzić graby?
Sadzonki grabu pospolitego z odkrytymi korzeniami umieszcza się w gruncie jesienią (najlepiej) lub wiosną. Drzewka z uformowaną bryłą korzeniową sprzedawane w pojemnikach można sadzić przez cały okres wegetacyjny.
Grab w żywopłocie sadzi się gęsto, co 25-40 cm w rzędzie i co najmniej 50 cm od ogrodzenia. Rośnie bardzo wolno do 4.-5. roku, później nieco przyśpiesza.
Jak uprawiać grab pospolity?
- Podlewanie grabu pospolitego
Zaleca się nawadniać młode drzewka po posadzeniu. Podlewanie starszych wykonuje się jedynie w czasie rzeczywiście długotrwałej suszy. Regularniejsze podlewanie jest potrzebne u grabu gęsto posadzonego w szpalerach i w żywopłotach. Zabieg wykonuje się rano lub wieczorem.
- Nawożenie grabu pospolitego
Sporadycznie można zastosować nawozy organiczne, np. obornik lub kompost. Są szczególnie cenne w uprawie na słabszych, piaszczystych glebach. Odradza się nawożenie grabu bezpośrednio po posadzeniu.
- Ściółkowanie grabu pospolitego
Warto wysypywać warstwę ściółki, gdyż w trakcie sezonu ogranicza wyparowywanie wody z gleby i zmniejsza zachwaszczenie, zimą zaś w pewnym stopniu chroni korzenie drzew przed mrozem.
- Cięcie grabu pospolitego
Z reguły wykonuje się je w przypadku żywopłotów. Grab należy ciąć kilkukrotnie w ciągu sezonu, pierwszy raz wiosną, ostatni pod koniec sierpnia. Drzewo dobrze reaguje nawet na silne cięcie. U okazów posadzonych pojedynczo sporadycznie przeprowadza się cięcie sanitarne.
- Rozmnażanie grabu pospolitego
Grab najlepiej rozmnożyć z odrostów korzeniowych. Sadzonki są jednak bardzo tanie (dotyczy typowego gatunku) i najczęściej nabywa się je w szkółkach, sklepach lub nadleśnictwach.
Zastosowanie grabu pospolitego w ogrodzie
Grab pospolity najczęściej jest wykorzystywany do zakładania żywopłotów. Jest atrakcyjny od wiosny do późnej jesieni. Tworzy gęste, zwarte, trudne do przebycia żywe ściany.
Grab sprawdza się także jako soliter. W tym wypadku szczególnie cenne są odmiany botaniczne, np. 'Pendula' lub 'Variegata'. Ponadto gatunek warto wprowadzać do kompozycji drzewiasto-krzewiastych o charakterze leśnym. Wprowadza naturalny akcent w ogrodzie, zapewnia cień i jest ostoją dla dzikich zwierząt.
Grab pasuje do ogrodu niezależnie od stylu jego urządzenia. To wartościowa roślina sadzonka na działkach letniskowych i ROD. Drewno grabu na zastosowanie w stolarstwie, nadaje się również jako opał.
Poznaj ciekawe drzewa liściaste:
- Grujecznik japoński - "piernikowe drzewo": uprawa, pielęgnacja, wymagania
- Miłorząb dwuklapowy – niezwykłe drzewo. Jak uprawiać miłorząb w Polsce?
- Kasztan jadalny – wymagania, uprawa i zastosowanie. Czy można go uprawiać w Polsce?
- Kasztanowce – przegląd gatunków, uprawa i zastosowanie w ogrodzie
