Jaki kocioł gazowy kupić? Pomagamy w wyborze
Podpowiadamy, jaki kupić kocioł gazowy. Kocioł gazowy może być bardzo mały albo całkiem duży. Dwufunkcyjny, z osobnym podgrzewaczem lub kompaktowy. W sam raz do mieszkania lub małego domu albo odpowiedni do kilkusetmetrowej luksusowej rezydencji. Trzeba tylko dobrze wybrać.
Kotły gazowe są produkowane w trzech podstawowych odmianach: dwufunkcyjnej - z wymiennikiem do podgrzewania wody grzewczej i drugim do przygotowywania c.w.u. ; jednofunkcyjnej – z wymiennikiem tylko do c.o.; kompaktowej – ze zbiornikiem do magazynowania podgrzanej wody na zapas. Kocioł jednofunkcyjny, oprócz dostarczania ciepła do instalacji grzewczej, może być także wykorzystywany do zaspokajania zapotrzebowania na c.w.u., ale dopiero wtedy, kiedy zostanie połączony z dodatkowym zbiornikiem z wężownicą (tak zwanym podgrzewaczem pojemnościowym).
Kocioł gazowy dwufunkcyjny
W niewielkich domach o powierzchni mniej więcej 100 m2 zapotrzebowanie na ciepło do ogrzewania jest niewielkie. Zwykle nie ma też wielu domowników, więc i ciepłej wody nie potrzeba dużo. W takich domach nie ma też wiele miejsca, więc zazwyczaj nie ma w nim typowej kotłowni, tylko niewielkie pomieszczenie gospodarcze chętnie wykorzystywane do przechowywania rozmaitych sprzętów niezbędnych w domu. Jeśli ma się w nim zmieścić kocioł, nie może zajmować wiele miejsca.
W takich warunkach idealny wydaje się kocioł dwufunkcyjny, który pod estetyczną, najczęściej białą, obudową ma wszystkie elementy niezbędne do działania instalacji grzewczej i przygotowywania c.w.u. (wymienniki ciepła, pompy – c.w.u. oraz obiegową c.o., naczynia wzbiorcze, zawory itp.). Kocioł wiesza się na ścianie, więc miejsce pod nim można wykorzystać. Można też powiesić go w łazience albo w ciągu szafek kuchennych.
Większość nowoczesnych kotłów gazowych ma zamkniętą komorę spalania (powietrze do spalania jest dostarczane przewodem wprost do komory spalania), więc ani względy bezpieczeństwa (na przykład w kuchni połączonej z salonem), ani komfort (w łazience, której nie wyziębia strumień powietrza zasysany z zewnątrz do spalania) na tym nie cierpią.
Nie więcej niż dwoje-troje domowników korzystających na stałe z ciepłej wody to niejedyne kryterium, którym należy się kierować, gdy decyduje się na zamontowanie kotła dwufunkcyjnego.
Bardzo ważne są także liczba pomieszczeń sanitarnych w domu oraz ich rozmieszczenie. W małych domach jest zwykle jedna łazienka z pełnym wyposażeniem, osobne WC i kuchnia. Jeśli dom jest parterowy, pomieszczenia powinny być ulokowane obok siebie, jeżeli piętrowy lub z poddaszem – jedne nad drugimi i jak najbliżej kotła. Tylko przy takim układzie rury doprowadzające ciepłą wodę z urządzenia grzewczego do poszczególnych przyborów sanitarnych mogą być stosunkowo krótkie, a związany z tym czas oczekiwania na ciepłą wodę - do zaakceptowania przez użytkowników.
Gdyby woda z kotła musiała być dostarczana na znaczną odległość (rurą o długości przekraczającej 6 m), czas oczekiwania od momentu odkręcenia kranu do pojawienia się w nim strumienia wody o żądanej temperaturze mógłby się nieznośnie wydłużyć. Taka sytuacja nie tylko nadweręża cierpliwość użytkowników, ale także powoduje niepotrzebne i kosztowne straty, bo zanim ciepła woda dopłynie do kranu, ta niedostatecznie podgrzana trafia do kanalizacji.
Domownicy muszą się też liczyć z tym, że jeśli zechcą w tym samym czasie odkręcić krany w różnych miejscach, nie będą mieć do dyspozycji wody tak ciepłej, jakby tego oczekiwali.
Kocioł dwufunkcyjny nie ma bowiem zbiornika, w którym mógłby być gromadzony zapas ciepłej wody. Nie ma też możliwości zastosowania cyrkulacji, czyli dodatkowej rury, którą ochłodzona w rurach woda mogłaby wracać do zasobnika i tam mieszać się z gorącą, dzięki czemu po odkręceniu kranu nie trzeba by czekać na wodę o odpowiedniej temperaturze.
Przygotowywanie ciepłej wody na bieżąco w podgrzewaczu przepływowym ma też inne konsekwencje - moc kotła nie może być tak mała, jakby to wynikało z zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania. W nowo budowanych domach o niewielkiej powierzchni zapotrzebowanie to wynosi zaledwie kilka kilowatów, tymczasem akceptowalne warunki korzystania z ciepłej wody może zapewnić dopiero kocioł dwufunkcyjny o mocy maksymalnej nie mniejszej niż 20 kW, a względny komfort - urządzenie 30-kilowatowe lub większe. Wtedy jednak nie wolno go powiesić we wnętrzu mieszkalnym - trzeba w wydzielonym pomieszczeniu technicznym.
Sytuację ratuje to, że nowoczesne kotły kondensacyjne mogą pracować na potrzeby przygotowywania c.w.u. z większą mocą niż na potrzeby zasilania instalacji c.o., czyli są w stanie zapewnić przyzwoitą wydajność ciepłej wody przy korzystaniu z niej równolegle w dwóch miejscach (na przykład pod prysznicem i w kuchni) i sensownie ogrzewać mały, dobrze ocieplony dom.
O wyborze urządzenia grzewczego nie powinna decydować cena, ale dla wielu klientów ma ona wielkie znaczenie. Kotły dwufunkcyjne, zwłaszcza proste, bez dodatkowych udogodnień, są stosunkowo tanie. Urządzenie o mocy 20 kW można bez kłopotu kupić za mniej niż 3 tys. zł.
Zobacz koniecznie:
Kocioł gazowy dwufunkcyjny ulepszony
Niekomfortowe warunki korzystania z ciepłej wody użytkowej to podstawowy zarzut pod adresem kotłów dwufunkcyjnych. Bywa, że nie są one w stanie sprostać wymaganiom 2-3 domowników. Tym bardziej nie podołają zaopatrzeniu w ciepłą wodę czteroosobowej lub większej rodziny, ale mieszkającej w niewielkim domu, a więc „skazanej” na korzystanie z małego urządzenia grzewczego zainstalowanego w kuchni albo w łazience. Lepszym, choć nieidealnym rozwiązaniem może być w takiej sytuacji wiszący kocioł kompaktowy, czyli zintegrowany z zasobnikiem umożliwiającym magazynowanie kilkudziesięciu litrów podgrzanej wody. To zbyt mała ilość do napełnienia wanny, ale wystarczająca na przykład do umycia rąk bez długiego oczekiwania na wodę po odkręceniu kranu.
Wymiary kotła są niewielkie, jak na urządzenie z zasobnikiem i dobrane w taki sposób, by w razie potrzeby dało się go wkomponować w ciąg szafek kuchennych.
Zasobniki kotłów kompaktowych nie mają wężownicy. Gdy pobór wody jest duży, kocioł nie podgrzewa całego zapasu wody w zasobniku, lecz działa jak podgrzewacz przepływowy. Do zasobnika trafia od razu gorąca woda z podgrzewacza przepływowego. W górnej części zasobnika niemal od razu po uruchomieniu kotła staje się ona gorąca i można z niej korzystać, zanim ta w dolnej części osiągnie odpowiednia temperaturę. Tworzą się warstwy wody o różnej temperaturze, dlatego takie zasobniki są często nazywane warstwowymi.
Kiedy pobór ustaje, kocioł nie przestaje jednak ogrzewać wody aż do uzupełnienia pełnej objętości zasobnika.
Gdy pobór wody jest niewielki i trwa krótko, podgrzewacz może się w ogóle nie uruchomić – do kranu popłynie wtedy tylko woda z zasobnika.
Ponieważ zasobniki w kotłach kompaktowych są niewielkie, moc kotła powinna być podobna jak zwykłego dwufunkcyjnego, czyli nie mniejsza niż 20 kW.
Polecany artykuł:
Jest miejsce, jest komfort
Jeśli w domu jest kotłownia, lepiej zapomnieć o kotle dwufunkcyjnym, nawet w jego ulepszonej wersji i wybrać kocioł jednofunkcyjny i połączony z nim podgrzewacz pojemnościowy.
Kotły jednofunkcyjne przystosowane do współpracy z podgrzewaczami o mocy odpowiedniej do domów jednorodzinnych to w większości urządzenia wiszące, z zewnątrz identyczne jak ich dwufunkcyjne odpowiedniki. Pod obudową nie mają jednak przepływowego podgrzewacza, naczynia wzbiorczego, pomp i wszystkich tych elementów, które z kotła dwufunkcyjnego czynią kompaktową kotłownię. Osobny podgrzewacz z wężownicą do podgrzewania wody użytkowej, zwykle mający postać walca o średnicy kilkudziesięciu centymetrów i wysokości przekraczającej metr, można ustawić pod zawieszonym na ścianie kotłem albo obok. Urządzenia trzeba połączyć rurami, a instalację wyposażyć w naczynia wzbiorcze do c.o. i c.w.u., pompy – obiegowe c.o. i c.w.u., zawory, pompę cyrkulacyjną etc.
Gazowe kotły jednofunkcyjne są sprzedawane w kompletach z zasobnikami c.w.u. Producent określa, z jakimi zasobnikami może współpracować dany kocioł.
Zestaw składający się z kotła jednofunkcyjnego i podgrzewacza pojemnościowego dostarcza więcej ciepłej wody niż kocioł dwufunkcyjny i pozwala zapobiec stygnięciu wody w instalacji. W rozległej instalacji można zastosować układ cyrkulacji z pompą, dzięki któremu woda, zamiast stać w rurach i stygnąć, będzie krążyć między punktem poboru a podgrzewaczem i będzie dostępna natychmiast po otwarciu wypływu.
Aby woda w podgrzewaczu nie stygła zbyt szybko w instalacji z cyrkulacją zasobnik c.w.u. powinien mieć pojemność co najmniej 100 l.
Polecany artykuł:
Automatyka: sterowanie kotłem gazowym
Dozowaniem paliwa do kotła i zarządzaniem jego pracą steruje automatyka. W najprostszych urządzeniach automatyka zapewnia jedynie utrzymywanie żądanej temperatury wody użytkowej oraz grzewczej w instalacji c.o., w zaawansowanych i droższych rozwiązaniach może przejąć pełną kontrolę nad ogrzewaniem domu i wody według algorytmu optymalnego dla trybu życia i wymagań użytkowników. Standardowym wyposażeniem kotłów gazowych są też elektroniczny zapłon oraz liczne zabezpieczenia: przed niekontrolowanym wypływem gazu, nadmiernym wzrostem temperatury wody, cofnięciem się spalin z komina o zbyt słabym ciągu, uruchomieniem palnika, gdy w instalacji jest za mało wody, a także ochrony instalacji przed zamarzaniem czy wymiennika ciepła przed uderzeniami hydraulicznymi.
Wbudowane układy autodiagnostyki mogą - w razie potrzeby - sygnalizować nieprawidłowe działanie któregoś z podzespołów lub większą awarię oraz automatycznie rozwiązywać niektóre problemy, na przykład takie jak uzupełnienie ubytku wody w instalacji.
Wiele modeli kotłów ma fabrycznie zamontowane regulatory pogodowe, sterujące pracą kotła w taki sposób, aby temperatura wody w instalacji c.o. była dostosowana do temperatury na zewnątrz.
Polecany artykuł:
Jaki kocioł kupić: sprawdź klasę energetyczną
Kiedy decydujemy się na kupno nowego kotła gazowego, mamy nadzieję, że będzie on ogrzewał dom i przygotowywał ciepłą wodę nie tylko komfortowo, ale także efektywnie. Urządzenia grzewcze dostępne w sprzedaży są pod tym względem certyfikowane. Informacja o klasie efektywności energetycznej (w przypadku kotła jednofunkcyjnego – sezonowej w zakresie ogrzewania pomieszczeń, w przypadku dwufunkcyjnego, także niezależnej od niej efektywności podgrzewania wody) znajduje się na etykiecie energetycznej, w którą obowiązkowo musi być wyposażony każdy kocioł trafiający do sprzedaży.
Większość kotłów gazowych niekondensacyjnych ma klasę efektywności energetycznej C, kondensacyjne, dzięki temu, że zużywają średnio o kilkanaście procent mniej paliwa – przeważnie klasę A. Klasa A+ jest zarezerwowana dla kotłów mających odpowiedni układ automatycznej regulacji temperatury.
Klasę efektywności energetycznej podgrzewania wody ustala się w zależności od tak zwanego dobowego profilu obciążeń, czyli zdefiniowanego w normie sposobu korzystania z ciepłej wody określającego natężenie wypływu, temperaturę i okresy jej poboru w ciągu doby. Jest on oznaczany literami i cyframi od 3XS do XXL i świadczy o wydajności kotła. Im wyższy profil, tym większe wymagania odnośnie do efektywności energetycznej. 3XS oznacza urządzenie przeznaczone do podgrzewania wody dla jednej umywalki, 2XS i XS – dla zlewozmywaków, S – dla kawalerki z łazienką z prysznicem, M – dla mieszkania dla małej rodziny (2-4 osoby) korzystającej z prysznica i od czasu do czasu z wanny, L – dla mieszkania dla dużej rodziny (4-6 osób) korzystającej z prysznica i dwa razy dziennie z wanny, a XL – dla jeszcze większej rodziny używającej wanny więcej niż dwa razy na dobę. Na podstawie uzyskanych wyników urządzenia grzewcze są klasyfikowane, a informacje o klasie są zamieszczone na etykiecie energetycznej. Litera G na etykiecie oznacza najgorszy wynik, zaś A+++ – najlepszy.
Jeśli producent deklaruje, że dobowy profil obciążeń wynosi L albo XL, to znaczy, że podgrzewacz jest w stanie przygotowywać ciepłą wodę użytkową w ilości i temperaturze odpowiednich do kilkakrotnego napełnienia wanny w krótkich odstępach czasu. Profil XL zakłada, że urządzenie będzie dostarczać 10 l ciepłej wody na minutę, a L – że raczej nie zapewni komfortowego korzystania z wanny częściej niż dwa razy, bo na kolejne napełnienie jej ciepłą wodą trzeba będzie czekać. Podgrzewacze przepływowe kotłów kondensacyjnych uzyskują klasę A, podgrzewacze kotłów niekondensacyjnych klasę B.
