Budowa kominka od A do Z. Co zrobić, aby ogrzewanie kominkowe było skuteczne?
Każdy, kto chce mieć tanie ogrzewanie lub niezawodne awaryjne źródło ciepła, myśli o budowie kominka z wkładem. Walory dekoracyjne i użytkowe takiego rozwiązania są nie do przecenienia. Zobacz na co musisz zwrócić uwagę, aby ogrzewanie kominkowe działało prawidłowo.
Dom z kominkiem. Ogrzewanie kominkowe
Wydawałoby się, że o instalacji kominka wystarczy pomyśleć na etapie wykańczania wnętrz – zadbać o to, by pasował do nich stylem i kolorystyką. To typowy błąd.
Kominek jest przecież stałym elementem wystroju wnętrza (związanym trwale z podłożem i ścianą) i jednym z pierwszych, jaki powstaje w pomieszczeniu. Do tego jeszcze kominek buduje się na wiele lat i jest dość kosztowny, warto więc dokładnie przemyśleć jego miejsce i formę. Zobacz, jak prawidłowo zrobić instalację, aby ogrzewanie kominkowe było jak najbardziej skuteczne.
Budowa kominka: etap projektu domu
Najlepszym momentem do pierwszych kominkowych przymiarek jest etap projektowania domu lub adaptacji projektu gotowego. Już wtedy należy określić, gdzie kominek ma stanąć i jakie pełnić funkcje W upewnieniu się, czy wybrany model kominka jest w danym przypadku dobrym rozwiązaniem, może pomóc konsultacja z firmą sprzedającą urządzenia i/lub tą, która zajmie się jego montażem. Jej przedstawiciel powinien przynajmniej raz odwiedzić plac budowy, aby sprawdzić, czy wszystkie niezbędne do tego elementy zostały należycie wykonane. Pozwoli to uniknąć w przyszłości niepotrzebnych przeróbek, np. przebudowy komina czy wykuwania w gotowej wylewce kanału na przewód doprowadzający powietrze.
Zobacz także:
Instalację wkładów i kaset kominowych należy zawsze powierzyć specjalistycznej firmie instalatorskiej, najlepiej takiej, która ma autoryzację producenta wkładu kominkowego. Wtedy to ona przyjmuje na siebie odpowiedzialność zarówno za stan gotowego kominka, jak również już istniejących elementów (na przykład komina) i potwierdza to wpisem w gwarancji urządzenia.
Jak dobrać wkład kominkowy
W niektórych regionach kraju, gdzie drewno jest jedynym łatwo dostępnym źródłem energii cieplnej, warto jednak rozważyć przydzielenie kominkowi funkcji podstawowego źródła ciepła w domu. Wtedy należy z uwagą przyjrzeć się jego parametrom technicznym i użytkowym, a przede wszystkim:
- sprawności – dostępne w sprzedaży urządzenia mają sprawność minimum 70% podczas normalnej pracy, co oznacza, że nie mniej niż 70% energii powstającej podczas spalania drewna trafia do pomieszczenia w postaci ciepła (w kominkach tradycyjnych, otwartych – 10-15%);
- mocy nominalnej – bardzo ważną zaletą wkładów i kaset kominkowych jest możliwość wykorzystania ich do ogrzewania pomieszczeń za pomocą instalacji rozprowadzającej ciepłe powietrze. Aby dobrać odpowiedni do tego wkład, można przyjąć, że 1 kW mocy urządzenia ogrzewa średnio 25 m3 (ta wartość jest ściśle uzależniona od współczynnika przenikania ciepła przez przegrody zewnętrzne budynku). Należy brać pod uwagę moc nominalną urządzenia, czyli uśrednioną w czasie, a nie maksymalną, która jest osiągana jedynie przez krótki czas i nie odzwierciedla prawdziwych możliwości grzewczych urządzenia;
- bezpieczeństwu przeciwpożarowemu – w domach drewnianych wymagania są surowsze;
- komfortowi użytkowania – decydują o nim między innymi sposób uzupełniania opału i usuwania popiołu oraz możliwość regulacji wydajności urządzenia.
Zobacz także:
Wybierając wkład lub kasetę kominkową, nie warto kierować się wyłącznie ceną. Należy brać pod uwagę także przyszłe koszty eksploatacji wynikające z parametrów technicznych urządzenia, komfort i bezpieczeństwo użytkowania, rozwiązania techniczne gwarantujące trwałość i warunki gwarancji.
Autor: Mariusz Bykowski
Kominek często ustawia się przy ścianie, naprzeciw okna, w miejscu dobrze widocznym z kącika wypoczynkowego.
W którym miejscu zbudować kominek
Miejsce na budowę kominek najlepiej wybrać podczas projektowania domu. Jest ono ściśle związane z usytuowaniem komina, dlatego tak ważna jest odpowiednio wczesna decyzja. Jeśli zabierzemy się do planowania kominka po wybudowaniu komina (kominów), trzeba go będzie ustawić gdzieś w jego pobliżu, a niekoniecznie tam, gdzie pasowałby najbardziej. Gdy w ogóle nie ma komina (np. w domu ogrzewanym pompą ciepła i wyposażonym w wentylację mechaniczną), zbudowanie kominka po zakończeniu budowy może się okazać bardzo trudne lub zbyt kosztowne.
Jeśli zdecydujemy się na gotowy projekt domu, jest bardzo prawdopodobne, że będzie w nim zaplanowany również kominek. Na tym etapie miejsce kominka będzie jeszcze można zmienić, ale biorąc pod uwagę następujące zasady:
- kominek może stać przy prostej ścianie, w narożniku, a nawet na środku pomieszczenia, ale możliwie blisko komina, tak aby przewód dymowy łączący kominek z kominem był nie dłuższy niż 2 m i miał jak najmniej załamań; najlepiej, gdy kominek znajduje się bezpośrednio pod kominem (wtedy są najmniejsze straty ciepła i mały opór dla dymu), przed nim lub obok niego;
- miejsce, w którym będzie zamontowany, musi mieć wystarczającą nośność – przeciętny kominek (wkład + obudowa kominka) waży około 500 kg;
- ze względów bezpieczeństwa na obudowie kominka oraz na ścianach i podłodze w jego bliskim sąsiedztwie nie mogą przebiegać przewody instalacji elektrycznej ani rury instalacji gazowej;
- kominek nie powinien utrudniać rozmieszczenia mebli ani ograniczać swobody komunikacji.
Prawidłowe wymiary przewodu kominowego
Ustala się je na podstawie przepisów zawartych w rozporządzeniu ministra infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. Zgodnie z nimi przewód dymowy powinien mieć:
- średnicę co najmniej 15 cm lub wymiary nie mniejsze niż 0,14 x 0,14 cm – dla otworu paleniska o polu powierzchni do 0,25 m²;
- średnicę co najmniej 18 cm lub wymiary 0,14 x 0,27 cm – dla otworu paleniska o polu powierzchni > 0,25 m². Wysokość komina mierzona od miejsca podłączenia rury dymowej do przewodu dymowego do jego wylotu nad dachem nie może być mniejsza niż 4 m. Przewód musi być na całej długości prowadzony pionowo, ewentualnie odchylać od pionu maksymalnie w dwóch miejscach nie bardziej niż o 30°.
Ile powietrza należy doprowadzić
Podstawę do obliczeń stanowi rozporządzenie ministra infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU nr 75, poz. 690), zgodnie z którym:
- do kominków z zamkniętym paleniskiem (wkładem kominkowym) należy doprowadzić co najmniej 10 m³ powietrza na godzinę i 1 kW ich nominalnej mocy cieplnej;
- do kominków z otwartym paleniskiem – taką ilość powietrza, przy której prędkość przepływu w otworze komory spalania wyniesie co najmniej 0,2 m/s.
Obliczenia powinien wykonać architekt lub firma, której zostanie zlecony montaż wkładu kominkowego.
Budowa kominka: jak odprowadzić dym
Dym należy odprowadzać osobnym przewodem kominowym o odpowiednich proporcjach i wymiarach dopasowanych do typu i wielkości paleniska. Przewód musi być szczelny, drożny, zrobiony z materiałów odpornych na temperaturę spalin ze spalania drewna i wilgoć powstającą w procesie spalania oraz wykonany zgodnie z obowiązującymi normami lub atestami technicznymi.
W kominie usytuowanym za kominkiem lub obok niego musi być wyczystka, czyli zamykany otwór rewizyjny do usuwania nagromadzonej w nim sadzy. Dostęp do niej może być od strony sąsiedniego pomieszczenia lub na niższej kondygnacji. Kominy znajdujące się bezpośrednio nad kominkiem nie mają wyczystek. Ich funkcję pełni komora paleniska, do której podczas czyszczenia komina spadają sadze i skąd można je potem usunąć. Takie rozwiązanie nie jest komfortowe – podczas czyszczenia komina brudzi się palenisko i otoczenie kominka.
Zobacz także:
Jeżeli w domu nie ma komina lub wolnego przewodu dymowego w istniejącym kominie, trzeba go wybudować specjalnie dla kominka. Można go ustawić wewnątrz domu, przebijając się przez stropy i dach (to bardzo dobre rozwiązanie, bo dym nie będzie się szybko wychładzał i dzięki temu będzie dobry ciąg kominowy) albo ustawić go przy zewnętrznej ścianie domu. Wtedy najlepiej wybrać systemowy komin dwuścienny zbudowany z dwóch współosiowych stalowych rur, między którymi jest warstwa izolacji, lub zbudować komin murowany i zaizolować go cieplnie.
Komin do kominka musi być zamontowany z zachowaniem zasad bezpieczeństwa pożarowego. Gdy jest murowany albo zbudowany z kształtek ceramicznych, jego wewnętrzna ścianka musi być oddalona od elementów palnych o co najmniej 16 cm (na podstawie przepisów francuskich; w polskich nie ma informacji na ten temat). W przypadku kominów stalowych bezpieczna odległość jest określana indywidualnie dla każdego modelu i zapisana symbolem Cxx (w oznaczeniu komina).
C60 oznacza na przykład wymóg zachowania co najmniej 60-milimetrowej odległości między zewnętrzną powierzchnią komina a palnymi elementami konstrukcji domu.
Zobacz także:
Kominek łączy się z kominem sztywną lub elastyczną rurą ze stali kwasoodpornej, nie dłuższą niż 2 m i włączoną do komina pod kątem nie większym niż 45°. Jej średnica musi odpowiadać średnicy króćca wylotu spalin z wkładu kominkowego. Jeżeli jest konieczne jej zredukowanie, należy to zrobić zgodnie ze wskazówkami producenta wkładu. Elastyczne połączenie zapobiegnie przemieszczaniu się wkładu spowodowanemu rozszerzalnością cieplną stalowych przewodów.
Budowa kominka: sprawdź ciąg kominowy
Instalując kominek, warto sprawdzić wielkość podciśnienia w kominie (ciągu kominowego). Można je zmierzyć tak zwanym deprymometrem. Jego prawidłowa wartość zawiera się w przedziale 10-30 Pa (1-3 mm słupa wody) w zależności od typu wkładu. Jeśli będzie większa, niż potrzeba, proces spalania będzie zakłócony i może doprowadzić do uszkodzenia wkładu. Jeżeli będzie za mała – spaliny będą się cofały do pomieszczenia. Zbyt silny ciąg można wyregulować, instalując w kominie moderator, a za słaby wzmocnić i ustabilizować za pomocą wyciągu kominowego (wentylatora) umieszczonego na wylocie komina. Praca wyciągu jest regulowana przez elektroniczne sterowniki.
Budowa kominka: jak dostarczyć powietrze do paleniska
Najlepiej przewodem ułożonym pod posadzką i połączonym bezpośrednio ze specjalnym króćcem w komorze paleniska (tylko niektóre wkłady kominkowe mają taki) lub doprowadzonym możliwie blisko paleniska. Przewód musi mieć średnicę co najmniej 16 cm lub pole przekroju nie mniejsze niż 200 cm2, ale może być z dowolnego materiału i mieć dowolny kształt.
W kanale powinna być przepustnica, którą będzie można zamknąć, kiedy kominek nie będzie działał, i powstrzymać w ten sposób ucieczkę ciepłego lub dopływ zimnego powietrza do wnętrza domu. Wlot do kanału najlepiej umieścić od zachodu, skąd najczęściej wieją wiatry w Polsce. Taka lokalizacja zapobiegnie powstawaniu podciśnienia i wysysaniu powietrza z domu na zewnątrz w przypadku bardzo silnych powiewów wiatru ze wschodniej strony.
Jeżeli takie doprowadzenie powietrza nie będzie możliwe, choć na wczesnym etapie budowy domu nie powinno z tym być problemów, do pobierania powietrza można wyjątkowo wykorzystać wolny przewód wentylacyjny. Trzeba wtedy umieścić w nim zaizolowany, wyposażony w przepustnicę przewód.
Powietrze należy czerpać nie znad dachu, skąd mogłyby być zasysane spaliny lub dym z sąsiednich kominów, lecz z nieużywanego poddasza. W takiej sytuacji – jak również wtedy, gdy powietrze będzie doprowadzane kanałem pod podłogą, ale jego ilość będzie za mała jak na potrzeby kominka – w oknach należy dodatkowo zamontować nawiewniki.
Jak zapewnić bezpieczną eksploatację kominka
Prawidłowo zainstalowany kominek z wkładem lub kasetą jest urządzeniem bezpiecznym, nie trzeba go „pilnować”, kiedy działa, i czekać z pójściem spać, aż załadowana do paleniska porcja drewna kominkowego wypali się do końca. Co innego kominek otwarty – nie wolno go zostawiać bez nadzoru.
Warto też zastosować rozwiązania poprawiające bezpieczeństwo:
- pas drewnianej lub pokrytej wykładziną posadzki przed kominkiem o szerokości co najmniej 60 cm zabezpieczyć materiałem niepalnym (kamieniem, szkłem, blachą), aby od iskier lub rozżarzonych kawałków drewna nie zapaliła się podłoga;
- zadbać o to, by przedmioty z materiałów łatwo palnych, np. meble, firanki, sprzęt RTV, były oddalone od kominka o mniej więcej 80 cm (dodatkową ochroną przed iskrami mogą być parawany z gęstej siatki lub żaroodpornego szkła ustawione przed paleniskiem);
- jeżeli w pomieszczeniu jest drewniany strop, zrobić okap z materiałów niepalnych wystający co najmniej 30 cm poza krawędź paleniska.
