Dom szkieletowy - fundament i konstrukcja ścian
Prawidłowo wykonane fundament i konstrukcja ścian domu szkieletowego sprawią, że może on służyć 100-200 lat. W Polsce brakuje ustalonego systemu wiedzy o budownictwie szkieletowym, więc korzysta się z różnych źródeł, głównie z zagranicznej literatury technicznej i uzupełnia doświadczeniem zdobytym na budowie.
Technologia budownictwa szkieletowego z użyciem drewna zdobywa w naszym kraju coraz większą popularność. Obecnie działa kilka dużych przedsiębiorstw mających potencjał budowy setek domów/mieszkań, a ponad pół tysiąca firm wznosi budynki szkieletowe na różnym poziomie prefabrykacji. Jest także sporo małych firm budujących domy szkieletowe lokalnie. Taka liczba przedsiębiorstw oraz brak jednolitego prawodawstwa (w dalszym ciągu brakuje ustawy) i norm powodują, że metody budowy domów szkieletowych mogą znacząco się różnić.
Drewno na konstrukcję domu szkieletowego
Do budowy domów szkieletowych używa się zazwyczaj drewna sosnowego (najczęściej pochodzenia krajowego) oraz świerkowego (najczęściej importowanego). Drewno po wysuszeniu do 14-18% staje się bardzo dobrym materiałem budowlanym, w którym nie zalęgną się owady. Dlatego jego impregnacja jest kosztownym i niepotrzebnym wydatkiem. Ponadto taka powłoka wymaga odnowienia raz na kilka lat.
Galeria - ciekawe projekty domów szkieletowych
Autor: Kolekcja Muratora, muratorprojekty.pl
Projekt domu Murator WM15S Zimorodek, arch. Paweł Wład. Kowalski. Bryła na planie prostokąta pokryta dwuspadowym dachem, z drobnymi akcentami w postaci zadaszenia nad wejściem i od strony ogrodu oraz oranżerii na elewacji bocznej. Zobacz ten projekt domu
Oczywiście nie oznacza to, że nie należy w ogóle drewna na dom szkieletowy impregnować, bo są elementy, gdzie jest to wręcz niezbędne. Tarcica po wysuszeniu powinna zostać wystrugana (może być także wykonane zaokrąglenie krawędzi). Ten zabieg sprawia, że na gładkiej powierzchni ogień nie znajduje punktu zaczepienia, a ponadto jest niewygodnym miejscem do zalęgania się grzybów czy owadów.
Przeczytaj też:
- Jaka tarcica budowlana będzie potrzebna na budowie
- Impregnacja drewna konstrukcyjnego - ciśnieniowa i zanurzeniowa
Konstrukcji domu szkieletowego nie wolno wznosić z elementów z korą, gdyż pod nią bytują owady, które mogą doprowadzić do degradacji drewna. Błędem jest również używanie drewna z wypadającymi sękami. Jeśli sęków jest dużo lub znajdują się w newralgicznych miejscach, to zmniejszając przekrój drewna, mogą obniżyć nośność danego elementu. Do budowy domu szkieletowego powinno się wykorzystywać drewno certyfikowane, odpowiednio oznaczone.
Drewno ma różne klasy wytrzymałości i powinny one odpowiadać założeniom projektowym. Jeśli z uwagi na brak dostępności drewna danej klasy wykonawca wybierze inną – np. zamiast C24 zastosuje C18 (o mniejszej wytrzymałości), nie będzie to błędem, o ile konstrukcja zostanie odpowiednio przeliczona i zmieniony będzie na przykład rozstaw elementów.
Elementy drewniane na szkielet domu
Ze względu na duże rozdrobnienie producentów drewna, a także mieszanie się standardów krajowych z zagranicznymi możemy spotkać drewno o różnych rozmiarach, przykładowo na ściany: 8 x 16, 5 x 10, 4,5 x 14,5 cm, a na stropy: 8 x 20, 8 x 18 cm. Ważne jest, by wybierać elementy o przekroju, w którym przynajmniej jeden wymiar nie przekracza 8 cm. W przeciwnym razie praktycznie nie będzie możliwe jego wysuszenie i drewno będzie pękać, powodując obniżenie nośności, ale wraz z upływem czasu może wydawać niepokojące dźwięki czy też zwyczajnie nie wyglądać dobrze. Z zasady wykonawca domu szkieletowego powinien trzymać się jednego standardu i używać elementów o takim samym przekroju do budowy ściany nośnej – na słupki, nadproża, przewiązki, podwaliny i oczep – i jednego wymiaru na belki stropowe. Eliminuje to potencjalne błędy popełniane na budowie domu szkieletowego.
Fundament dom szkieletowy
Fundament domu szkieletowego (zastosowane materiały) w zasadzie niczym nie różni się od tego przygotowanego pod dom murowany. Chociaż, gdy posadowieniem jest płyta fundamentowa, ze względu na mniejszy ciężar domu szkieletowego może być cieńsza. Na takim fundamencie opiera się drewnianą podwalinę. Należy ją we właściwy sposób odizolować od betonowej ławy lub płyty, wykorzystując do tego papę asfaltową, membranę PCW lub inny przeznaczony do tego materiał, a następnie zakotwić i wypoziomować z odchyłką do 5 mm. Aby zapobiec osiadaniu konstrukcji drewnianej domu szkieletowego, podwalina po wypoziomowaniu powinna być podlana materiałem, który szybko zasycha i jest podatny na wysokie obciążenia. Impregnacja podwaliny jest zbędna, choć wiele firm budujących domy szkieletowe niepotrzebnie ją stosuje, narażając klientów na koszty.
Dom szkieletowy na ocieplonym stropie drewnianym
Nie wszystkie domy szkieletowe powstają na ławach lub płytach fundamentowych – zdarzają się przypadki budowy domów szkieletowych na ocieplonym stropie drewnianym. To wyniesiona nad grunt konstrukcja (stanowi jednocześnie podłogę) podparta fundamentami punktowymi. W takim przypadku elementy podłogi powinny być zaimpregnowane (głównie przeciwko grzybom), ale również odizolowane od fundamentów, tak jak podwalina (dotyczy to także słupów i podciągów podpierających taki strop). Ważne jest jednak, aby konstrukcję domu szkieletowego opartą na fundamentach punktowych lub fundamencie opaskowym ze słupami odpowiednio od spodu zabezpieczyć siatką przeciw gryzoniom, a także zastosować wiatroizolację, która pozwoli odparować wilgoci, jeśli ta się pojawi. Do przestrzeni pod stropem trzeba zapewnić dostęp powietrza, więc błędem jest obsypywanie fundamentów gruntem. Brak przewiewu powietrza może doprowadzić do degradacji (butwienia) drewna w dłuższym okresie, a co za tym idzie – pogorszenia jego właściwości konstrukcyjnych.
Dom szkieletowy metody budowy
Domy szkieletowe są budowane najczęściej dwoma metodami – platformową i balonową. Platformowa konstrukcja domu szkieletowego oznacza budowanie ścian każdej kondygnacji jako samodzielnych elementów rozdzielonych stropem. Konstrukcja balonowa domu szkieletowego (często stosowana w domach do 35 m2 albo parterowych) ma dłuższe słupki. Stanowią one konstrukcję zarówno ścian parteru, jak i ścianki kolankowej powyżej stropu, na której opierają się krokwie lub wiązary dachowe. Istotnym elementem konstrukcji platformowej jest połączenie ściany parteru ze ścianą kolejnej kondygnacji. Łącznikami mogą być długie taśmy stalowe z blachy perforowanej, które powinny sięgać 60-80 cm poniżej i powyżej linii stropu, zamocowane do drewna gwoździami, rzadziej wkrętami. Taka taśma zapobiega - podobnie jak blacha montowana przy fundamencie - odrywaniu się ścian w wyniku działania wiatru.
Konstrukcja ścian dom szkieletowy
Ściany domu szkieletowego ustawia się na wypoziomowanej podwalinie. Dobrą praktyką wykonawczą jest kotwienie spodu ściany i podwaliny do fundamentu za pomocą specjalnych blach. Uniemożliwiają one oderwanie się konstrukcji szkieletowej od fundamentu w wyniku działania silnych wiatrów, a także jej przemieszczanie na boki. Dobór blach, kotew, a także ich rozmieszczenie powinny być wyznaczone przez konstruktora i dopasowane do warunków, jakim będzie musiał stawić czoła przyszły budynek.
Przeczytaj też: Fakty i mity o domach szkieletowych
Konstruując ściany domu szkieletowego, słupki umieszcza się w rozstawie od 40 do 60 cm – zgodnie z obliczeniami konstruktora. Ta odległość powinna też wynikać z szerokości płyt z wełny wykorzystywanych do izolacji termicznej przegrody czy wymiarów płyt OSB używanych jako poszycie ścian w domu szkieletowym. Dobrą praktyką jest stosowanie przewiązek (co najmniej jednej) mniej więcej w połowie wysokości ściany. Taki element nie tylko usztywnia ścianę, ale może stanowić dodatkową barierę, dzięki której ogień nie „przeskoczy” pomiędzy polami. Przewiązki są elementem stosowanym często wtedy, gdy okładziną wewnętrzną i zewnętrzną ściany szkieletowej są inne materiały niż płyty OSB lub sklejka. OSB i sklejka usztywniają konstrukcję, tworząc tak zwaną tarczę. W przypadku gdy budynek szkieletowy jest wystawiony na działanie niekorzystnych wiatrów (stoi na górce, bez osłony), a na danej ścianie nie ma okien i drzwi, konstrukcja powinna mieć zamontowane zastrzały spinające słupki. Zastrzał (wiatrownica), wykonany najczęściej z drewna, nie powinien wystawać poza obrys ściany, należy go wciąć i sztywno zamontować w słupkach.
Przeczytaj też: Prefabrykowany dom drewniany - szybka technologia budowy
Warto także zwrócić uwagę na to, jak są zlokalizowane słupki ścian względem belek stropowych. Im bardziej są w linii, tym lepiej przenoszą obciążenie.
Dom szkieletowy - konstrukcja wokół okien
Projektant domu szkieletowego powinien unikać miejsc, w których podciąg przenosi obciążenia na nadproże okienne lub drzwiowe. A gdy jest to niemożliwe do uniknięcia, tak zaprojektować nadproże, aby nie uginało się nadmiernie w trakcie użytkowania i nie powodowało klinowania się drzwi lub okna.
Przeczytaj też: Domek letniskowy od 35m2 do 70m2 na zgłoszenie
Ważne jest również odpowiednie wykonanie pionowego elementu konstrukcji przy oknie – powinien składać się z trzech słupków: jeden (pełnej wysokości) spina otwór okienny, drugi podpiera nadproże, a trzeci podpiera dolną belkę otworu okiennego. Wszystkie dodatkowe elementy niepotrzebnie podnoszą koszt wykonania tego elementu przez nadmiar użytego drewna. Warto także zwrócić uwagę na konstrukcję skrzynki nadproża składającą się z dolnej belki leżącej płasko, dwóch równolegle i czwartej zamykającej od góry (choć nie jest błędem pominięcie tego elementu). Jednak wiele firm oszczędza na drewnie przy wykonaniu nadproża, co w przyszłości może powodować problemy przy otwieraniu stolarki. Z kolei niektórzy wykonawcy używają czasem zbyt dużo drewna, nie pozostawiając miejsca w nadprożu na ułożenie wełny, która ma lepsze właściwości izolacyjne niż drewno i dodatkowo jest od niego tańsza.
