Dach z wiązarów kratowych. Czym są wiązary kratowe i jakie są zalety ich zastosowania?

Wiązary kratowe to rodzaj więźby dachowej, która zyskuje coraz więcej zwolenników. Są lekkie, a ich wykonanie i montaż jest prosty. Wiązary kratowe można stosować do wszystkich rodzajów dachu.

Co to są wiązary kratowe

To rodzaj więźby dachowej. Bywają nazywane dźwigarami, kratownicami, a dawniej bindrami. Wiązary kratowe to po prostu kilka lub kilkanaście desek tworzących układ połączonych ze sobą trójkątów. Ich poszczególne elementy, czyli pasy górne, pasy dolne, słupki i krzyżulce, zrobione są zazwyczaj ze struganych desek o wymiarach 38 x 89 lub 38 x 140 mm albo bali 50 x 100 mm bądź 50 x 150 mm. Połączenia węzłowe poszczególnych elementów wykonuje się za pomocą dwustronnie przybitych nakładek ze sklejki wodoodpornej grubości 12 mm lub perforowanych płytek stalowych grubości 2 mm (w wytwórniach zwykle używa się płytek gwoździowanych).

Sprawdź też:

Co bardziej się opłaca - naprawa czy wymiana pokrycia dachowego na nowe?>>>

Kiedy stosuje się wiązary kratowe

Wiązary kratowe najlepiej sprawdzają się w domach z nieużytkowym poddaszem (parterowych lub piętrowych) z dwuspadowym dachem. W takich budynkach, nawet gdy dachy się przenikają, nie ma problemu z ich wykonaniem. Wystarczy zastosować niezwykle prostą i skuteczną konstrukcję tak zwanego kosza farmerskiego.

Oczywiście z wiązarów można również zaprojektować dachy czterospadowe lub wielopołaciowe, ale wtedy nie jest to już takie proste i tanie (koszty robocizny są dużo wyższe). Trzeba bowiem wykonać przynajmniej kilka (czasami kilkanaście) rodzajów kratownic, a fragmenty naroży i tak muszą być zrobione w sposób tradycyjny.

Konstrukcję z wiązarów można stosować także w domach z użytkowym poddaszem. Jednak w budynkach murowanych to rozwiązanie należy do rzadkości zapewne z powodu przyzwyczajeń i chęci posiadania monolitycznego, a nie drewnianego stropu. Pewnym utrudnieniem konstrukcyjnym może być szeroka, na przykład dwubiegowa, klatka schodowa. Natomiast schody jednobiegowe usytuowane równolegle do wiązarów nie powodują żadnych komplikacji.

Sprawdź też:

Zmiana rodzaju stropu: kiedy jest możliwa?>>>

Jakie są zalety stosowania wiązarów kratowych

Rozwiązanie to ma bardzo dużo zalet:

• to najprostszy i najtańszy sposób wykonania konstrukcji nośnej dachu i jednocześnie stropu;
• można je kupić gotowe (nawet przygotowane według indywidualnego projektu), ale można je również zrobić na placu budowy;
• są one bardzo lekkie, a ich wykonanie i montaż jest tak prosty, że poradzi sobie z tym każda ekipa budowlana, nawet bez doświadczonego cieśli;
• wiązary oparte są tylko na ścianach zewnętrznych i dzięki temu w domu nie są potrzebne ściany wewnętrzne nośne, co pozwala na swobodny podział wnętrz i ewentualne zmiany układu funkcjonalnego;
• na izolację termiczną i wykończenie stropu zużywa się znacznie mniej materiałów niż do ocieplenia połaci dachowej;
• dzięki dużej kubaturze wentylowanego poddasza w pomieszczeniach mieszkalnych na parterze zapewniony jest wyższy komfort cieplny i akustyczny niż w przypadku poddasza użytkowego;
• w przestrzeni poddasza bez problemu można zainstalować centralę klimatyzacyjną, rekuperator czy poprowadzić kanały grzewcze (na przykład od wkładu kominkowego);
• na poddaszu można przechowywać lekkie i niewielkie rzeczy używane sezonowo, takie jak narty, sanki, rowery czy składane meble ogrodowe (obciążenie użytkowe wynosi 50 kg/m², czyli 0,5 kN/m²).

Wybrane rodzaje wiązarów kratowych

Budowa wiązara kratowego - zrób wiązar wzorcowy

Na początek zrób wiązar wzorcowy, zbijając go ze zwykłych desek w kształt taki, jaki zakłada projekt. Liczy się tu zachowanie wymiarów i kątów. Sam sposób połączenia elementów może być prowizoryczny, bo wiązar ten i tak nie zostanie na stałe zamontowany na dachu. Pozwoli natomiast sprawdzić, czy wymiary rzeczywiste są zgodne z wymiarami w projekcie. Wiązar taki przyda się również do sprawdzenia poziomu ścian budynku, na których stanie więźba, oraz wytyczenia osi kalenicy i ustalenia długości podparcia. Zostanie on ponownie wykorzystany do tego samego po wypoziomowaniu ścian.

Do montażu powtarzalnych wiązarów trzeba będzie zrobić szablon. Wiązar wzorcowy będzie niezbędny także przy tej pracy. Układa się go na sztywnym, równym podłożu (najlepiej betonowym). W miejscach węzłów mocuje się prowadnice z odpowiednio ustawionych i ustabilizowanych desek wysokości 10-15 cm. Docięte na wymiar deski umieszcza się w szablonie. Poszczególne elementy pasów górnych i dolnego muszą się bardzo dokładnie stykać ze sobą. Ważne jest dopilnowanie, aby kąty docięcia były prawidłowe, a docięte powierzchnie gładkie. Nie dotyczy to natomiast krzyżulców. W węzłach umieszcza się płytki perforowane i przybija je do desek lub łączy z nimi wkrętami.

Sprawdź też: Styk ściany szczytowej z dachem. Jak poprawnie wykonać to połączenie?>>>

Gdy wszystkie płytki są przymocowane, wiązar ostrożnie odwraca się na drugą stronę i powtarza czynność. Jeśli zamiast płytek używasz sklejki, jej docięte fragmenty powinny być ułożone między prowadnicami szablonu, zanim położy się deski. Później trzeba zaginać gwoździe, które przeszły na wylot sklejki, używając do tego młotka.

Z jakiego drewna wiązary kratowe

Oczywiście można użyć tradycyjnej tarcicy impregnowanej ciśnieniowo, ale znacznie korzystniej jest zastosować drewno czterostronnie strugane, suszone komorowo. Jest ono wystarczająco odporne na ogień, grzyby i owady. Nie trzeba go zatem poddawać impregnacji. Do budowy wiązarów dachowych wykorzystuje się przeważnie deski o przekroju 38 x 39 lub 38 x 140 mm.

Sprawdź też: Drewniane belki dwuteowe: wymiary, zastosowanie, ceny>>>