Dom drewniany w nowej odsłonie. Odnawianie elewacji z drewna
Zniszczoną drewnianą elewację można wyczyścić i odnowić lub nawet wymienić jej najbardziej uszkodzone fragmenty. Jednak gdy uszkodzenia są znaczne, czeka budowa nowej fasady. To już poważny remont domu drewnianego.
Drewniane elewacje to zrobione z desek okładziny zewnętrznych ścian murowanych lub szkieletowych, ale też fasady domów z bali. W domach murowanych elewacja taka nie zawsze będzie na całych ścianach. Często deskami wykańcza się jedynie charakterystyczne fragmenty budynku, na przykład ściany szczytowe lub pola między oknami. Drewno na elewacjach to zazwyczaj gatunki dość tanie – sosna lub jodła, a znacznie rzadziej odporniejszy modrzew, jesion lub dąb. Stosunkowo niedrogie gatunki drewna mają to do siebie, że są wrażliwe na wiele szkodliwych czynników – wilgoć, promienie UV, grzyby domowe, owady. Z tego względu najpierw wymagają dobrego zabezpieczenia, a później regularnej konserwacji. Przynajmniej raz na 5-7 lat warto zrobić przegląd ścian i ocenić, jakie prace będą konieczne: czy wystarczy umycie ścian, czy trzeba je malować albo – co gorsza – reperować.
Jak odnowić elewację z drewna?
- Gdy drewno straciło kolor. Dzieje się tak, gdy deski lub bale nie zostały odpowiednio zabezpieczone lub w ogóle ich nie zakonserwowano. Drewno płowieje lub ciemnieje, tracąc swój naturalny wygląd. W sprzedaży są specjalne preparaty, które przywracają mu właściwą barwę. Nanosi się je na elewację zgodnie z zaleceniami producenta.Gdy drewno odzyska kolor, trzeba je zabezpieczyć lakierem bezbarwnym. Jeśli nie zależy ci na dawnym kolorze, możesz przeszlifować elewację, usuwając w ten sposób wszelkie przebarwienia, i pomalować ją lakierobejcą, która nada jej inną barwę oraz zabezpieczy powierzchnię przed słońcem i wilgocią. Zamiast lakierobejcy można użyć impregnatu dekoracyjnego, który zapewni podobny efekt wizualny, a przy tym uodporni drewno także na grzyby, owady i pleśnie.
- Kiedy złuszczyły się farba lub lakier. Czeka cię wtedy dużo szlifowania. Warto uzbroić się w elektryczną szlifierkę oscylacyjną i zapas papieru ściernego. Gdy resztki po poprzednim malowaniu znikną, drewno trzeba odpylić i przemyć wilgotną szmatką. Po tym przygotowaniu można je pomalować na nowo – lakierem, lakierobejcą, impregnatem dekoracyjnym lub kryjącą farbą do drewna.
- Gdy pojawiła się pleśń. Pleśń nie niszczy drewna, ale psuje jego wygląd. Jeśli drewno było polakierowane, wystarczy zmyć ją, używając preparatu pleśniobójczego. Substancje tego typu są sprzedawane w pojemnikach z rozpylaczem, więc są banalnie proste w stosowaniu. Jeżeli drewno nie było wykończone lakierem lub lakierobejcą, po czyszczeniu warto je pomalować impregnatem dekoracyjnym o właściwościach pleśniochronnych.
Czasem po przeszlifowaniu elewacji zauważysz na powierzchni drewna szpary i ubytki – na przykład po sękach, które wypadły. Możesz je wypełnić mieszaniną pyłu pozostałego po szlifowaniu i lakieru. Taki kit nanosi się szpachelką, wygładza i po dwóch dniach szlifuje delikatnie drobnoziarnistym papierem ściernym. Do wypełniania dziur i pęknięć służą też gotowe kity do drewna. Zawierają one do 85% naturalnego pyłu drzewnego. Są sprzedawane w odcieniach najpopularniejszych gatunków drewna. Pakowane są przeważnie w kartusze podobnie jak silikon i w identyczny sposób jak on aplikowane.
Co zrobić, gdy drewno zostało zaatakowane przez grzyb lub owady?
Grzyb domowy lub larwy niektórych owadów mogą doprowadzić drewno do kompletnej ruiny.
- Grzyb - atakuje zwłaszcza w tedy, gdy na elewację oddziałują woda i wilgoć. Lubi też brak przewiewu i cień – zupełnie jak grzyby leśne. Pojawia się w wyniku zarażenia, przenosząc się z drewna, które już choćby w minimalnym stopniu porasta, na drewno zdrowe. W trakcie rozwoju może przerastać tkankę drewna i wywoływać tym samym jego murszenie. Zagrzybione drewno nadaje się wyłącznie do usunięcia i utylizacji. Co więcej, zdrowe drewno, które było w pobliżu, trzeba pomalować preparatem grzybobójczym, bo niewykluczone, że i w nim zaczyna się infekcja.
- Obecność larw owadów - zdradzają chrobotanie oraz okrągłe otwory w deskach i balach. Batalia z insektami też nie jest łatwa. Jeśli drewno pełni funkcję konstrukcyjną (bale), należy wezwać konstruktora, który zbada, czy wyżarte korytarze nie osłabiły go. Zazwyczaj wystarczy dezynsekcja. Przeprowadzisz ją sa, wstrzykując trutkę w wygryzione przez larwy korytarze. Skuteczniejsza będzie jednak specjalistyczna firma oferująca profesjonalne zabiegi odrobaczające. Gdy larwy przeniosą się już na tamten świat, elewację trzeba przeszlifować i pomalować impregnatem, który chroni także przed owadami.
Wymiana desek elewacyjnych
W najstarszych i najbardziej zaniedbanych domach stan elewacji może być tak fatalny, że w całości lub częściowo trzeba będzie ją usunąć. Dotyczy to oczywiście tylko elewacji z desek. Bale potrafią wytrzymać naprawdę wiele, czego dowodem są stare chałupy w skansenach. To, czy niezbędne jest zrywanie wszystkich desek, łatwo stwierdzić, przyglądając się okładzinie. Można założyć, że jeśli zniszczenie obejmuje ponad 50% powierzchni ściany lub okładziny, lepiej ją wymienić. Czasem o wymianę prosi się także ruszt nośny z listew drewnianych, do których były one przybite. Deski, którymi zastąpisz te zniszczone, muszą być tego samego rozmiaru. Trzeba je przed montażem pomalować tak, by miały kolor zbliżony do reszty fasady.
Docieplenie domu metodą lekką suchą
Demontaż całości elewacji to dobra okazja do docieplenia domu. Można w tedy zrobić nadbitki na ruszcie nośnym lub zamontować nowy ruszt i umieścić jeszcze jedną warstwę materiału termoizolacyjnego (uszczelniając najpierw, uzupełniając i poprawiając zamocowanie poprzedniej warstwy). Płyty ocieplenia (przeważnie z wełny mineralnej) warto przytwierdzić do ścian, aby z czasem nie zaczęły się osuwać. Przy okazji warto ułożyć na ociepleniu wiatroizolację. Trzeba też między rusztem a okładziną pozostawić szczelinę wentylacyjną. Wloty do niej znajdą się w dolnej części elewacji, a wyloty w górnej. Oczywiście możesz zmienić układ desek, na przykład z poziomego na pionowy, lub w ogóle zastąpić je innym materiałem – na przykład panelami włóknocementowymi, płytami drewnopochodnymi albo szerokim gontem drewnianym.
