Co to jest Dolby Atmos, jakiego sprzętu wymaga, jak skonfigurować?

Zestaw kina domowego obsługujący technologię Dolby Atmos dostarczy najlepsze wrażenia dźwiękowe. Podczas seansu, za sprawą efektów audio dochodzących zewsząd do słuchacza, można się poczuć jak w centrum oglądanej na ekranie akcji. Co to jest Dolby Atmos i jak go skonfigurować.

Wybierając głośniki do systemu domowej rozrywki, najczęściej szukamy zestawu uniwersalnego, który spełni nasze oczekiwania zarówno podczas słuchania muzyki stereo, jak i w trakcie odtwarzania wielokanałowych ścieżek dźwiękowych z gier wideo lub filmów. Osoby rozważające zakup kina domowego, powinny zainteresować się amplitunerem AV oraz zestawem głośników obsługującym technologię Dolby Atmos. Rozwiązanie to oferuje przestrzenny dźwięk obiektowy o najlepszej jakości. Wykorzystywane początkowo w salach kinowych, obecnie stało się standardem w domowych systemach audio.

Zalety dźwięku Dolby Atmos docenimy przede wszystkim oglądając filmy na nośnikach Blu-ray oraz UHD Blu-ray, na których ścieżka audio zapisywana jest w najlepszej, bo bezstratnej wersji. Dobrym przykładem jest film sci-fi Blade Runner 2049, gdzie jakość muzyki i efektów kodowanych w Dolby Atmos robi duże wrażenie. Również popularne platformy streamingowe, takie jak Netflix, Amazon Prime Video czy Apple TV mają w swojej ofercie filmy i seriale z dźwiękiem Dolby Atmos. To samo tyczy się gier na komputery PC i konsole Xbox One S i X, których coraz więcej obsługuje dźwięk obiektowy.

Co to jest Dolby Atmos i jak działa

Opracowana przez Dolby Laboratories technologia Dolby Atmos zadebiutowała w kinach w 2012 r. (wraz z filmem animowanym Merida Waleczna), jako następca systemów surround, takich jak np. Dolby Digital 5.1. W „tradycyjnych” systemach wielokanałowych dźwięki, z których budowana jest „scena”, rozsyłane są w jednej płaszczyźnie poprzez odseparowane kanały (np. ze środkowego głośnika dobiegają dialogi, a z prawego i lewego efekty audio). Inaczej dzieje się w przypadku systemu Dolby Atmos, który buduje scenę z dookólnych dźwięków obiektowych. Dolby Atmos jest to rozwiązanie, które pozwala bardzo precyzyjnie rozmieszczać obiekty niezależnie od fizycznego umiejscowienia głośników. Realizator tworząc ścieżkę audio umieszcza obiekty dźwiękowe w trójwymiarowej przestrzeni odsłuchu. Amplituner AV dekoduje ścieżkę i odtwarza to rozmieszczenie za pomocą dostępnych w zestawie głośników. W systemie Dolby Atmos w pełni trójwymiarowy dźwięk odbija się od powierzchni, dochodząc do słuchacza ze wszystkich stron, także z góry. Dzięki takiemu rozwiązaniu do naszych uszu dobiega muzyka i efekty o jakości kinowej.

Dolby Atmos jest w stanie wygenerować i rozmieścić w przestrzeni wokół słuchacza aż 128 indywidualnych obiektów dźwiękowych, zarówno w płaszczyźnie pionowej, jak i poziomej. Jest to możliwe dzięki dodatkowym głośnikom sufitowym lub przystawkom kierunkowym. Odtwarzają one dźwięk z sufitu, lub powodują, że po odbiciu od sufitu trafia on do uszu odbiorcy. Domowe zestawy Dolby Atmos mogą również być wyposażane w głośniki boczne, emitujące dźwięk z lewej i prawej strony.

Amplituner Dolby Atmos do kina domowego

Podczas budowania dobrej klasy systemu domowej rozrywki, nieodzownym elementem jest jego serce, czyli amplituner AV z dekoderem Dolby Atmos. Jego zadaniem jest wzmocnienie sygnału audio, następnie cyfrowe przetworzenie go za pomocą procesora sygnałowego DSP (kompatybilnego z Dolby Atmos), separacja na poszczególne kanały i przesyłanie do głośników.

Przeczytaj też:

Amplituner: podstawa kina domowego. Jaki wybrać? >>>

Urządzenie musi obsługiwać co najmniej 7 kanałów plus subwoofer. Dzięki czemu w systemie Dolby Atmos możliwe będzie zastosowanie dodatkowych głośników sufitowych. Im większa liczba kanałów, tym większa swoboda w konfiguracji zestawu audio. Dobrze jest, gdy amplituner będzie również wyposażony w funkcję wirtualizacji wysokości (czytaj w dalszej części artykułu). Informację na temat liczby kanałów oraz systemów audio jakie obsługuje dany amplituner znajdziemy w jego specyfikacji.

Zestawy i konfiguracje głośników Dolby Atmos

Aby skorzystać z Dolby Atmos w klasycznym systemie kina domowego np. 5.1 lub 7.1, należy wyposażyć go (oprócz wspomnianego wcześniej amplitunera) także w dodatkowe kolumny głośnikowe, zapewniające przestrzenność odtwarzanego materiału audio. Montuje się je do sufitu lub zabudowuje w suficie podwieszanym.

W celu odróżnienia amplitunerów i głośników systemu Dolby Atmos od klasycznych zestawów, w ich oznaczeniach po kropce dodano trzecią cyfrę, która informuje o liczbie kanałów realizujących odtwarzanie dźwięku Dolby Atmos. Przykładowo, system 5.1.2, składa się z pięciu głośników rozstawionych dookoła słuchacza (dwa głośniki frontowe, dwa efektowe, jeden głośnik centralny), z subwoofera oraz dodatkowej pary głośników sufitowych lub przystawek kierunkowych (odbijających dźwięki od stropu), pracujących w systemie Dolby Atmos.

Koneserzy mogą wybrać zestawy w konfiguracji 5.1.4 lub 7.1.4 (z czterema kanałami obsługującymi dźwięk z góry). Natomiast właściciele dużych salonów lub specjalnych pomieszczeń przeznaczonych na domową salę kinową, mogą użyć systemu 9.2.4. Różni się on od konfiguracji 7.1.4 dodatkową parą przednich głośników rozpraszających dźwięk, rozstawionych szeroko po bokach oraz dwoma subwooferami.

Przeczytaj też:

Sufit podwieszany: najczęstsze błędy podczas jego wykonania >>>

Oprócz zalet, czyli wysokiej jakości dźwięku obiektowego, rozbudowany zestaw głośnikowy kina domowego ma też swoje wady. Wybór głośników w standardzie kina domowego Dolby Atmos wiąże się z większymi wydatkami (zakup dedykowanego amplitunera, dodatkowych kolumn plus ewentualny koszt wykonania sufitu podwieszanego). Kolumny zajmują w pomieszczeniu sporo miejsca, a do każdej z nich trzeba też doprowadzić oddzielny kabel sygnałowy (aktywne głośniki niskotonowe wymagają dodatkowo osobnego zasilania sieciowego). Montaż głośników pod sufitem wiąże się z wierceniem otworów, prowadzeniem przewodów w bruzdach pod tynkiem, a nawet z wykonaniem dodatkowej konstrukcji sufitu podwieszanego. Z tego powodu idealnym rozwiązaniem jest zaplanowanie całego systemu jeszcze przed wykańczaniem wnętrza lub jego remontem.

Przeczytaj też:

Jakie wybrać głośniki do kina domowego?

Wszyscy, którzy chcą uniknąć związanych z tym kłopotów oraz dodatkowych kosztów, zamiast wieszać głośniki pod sufitem mogą wybrać kierunkowe przystawki głośnikowe Dolby Atmos. Są one przystosowane do zamocowania na przednich kolumnach frontowy oraz tylnych efektowych. Odtwarzany przez nie dźwięk jest kierowany ku górze, a do słuchacza trafia dopiero po odbiciu od sufitu. Rozwiązanie to zapewnia nieco niższą jakość uzyskanych efektów audio, ale rozwiązuje problem przystosowywania pomieszczenia. Decydując się na przystawki Dolby Atmos należy sprawdzić, który z modeli będzie odpowiedni zarówno pod względem brzmienia jak i wzornictwa, ponieważ powinny one pasować wyglądem do pozostałych kolumn systemu kina domowego.

Soundbar Dolby Atmos

Jeśli chcesz cieszyć się trójwymiarowym dźwiękiem obiektowym, lecz ze względu na ograniczony budżet lub małą powierzchnię salonu nie bierzesz pod uwagę rozbudowanego zestawu kolumn, wartym rozważenia jest zakup listwy głośnikowej czyli soundbara zgodnego z Dolby Atmos. Soundbar taki ma stosunkowo niewielkie rozmiary i zwartą konstrukcję. Nagłośnienie tego typu zda egzamin nawet w małej kawalerce, nie zagraci pomieszczenia i nie będzie nazbyt uciążliwe dla sąsiadów. Wewnątrz obudowy soundbara Dolby Atmos mieści się wzmacniacz, dekodery dźwięku przestrzennego oraz system kilku par głośników o różnych pasmach przenoszenia dźwięku, w tym przetworników kierujących dźwięk na sufit. Pozostałe głośniki wewnątrz soundbara są również ustawione pod różnymi kątami tak, aby optymalnie rozprowadzać dźwięk po pomieszczeniu. Listwę umieszcza się na szafce pod telewizorem lub mocuje do ściany.

Średniej klasy soundbar za kwotę ponad 1000 zł (np. Philips TAB8505/10) nie zapewni dźwięku aż tak doskonałej jakości jak rozbudowany system kina domowego z głośnikami sufitowymi. Oczywiście są też konstrukcje high-end, jak np. Samsung HW-Q950A czy Yamaha YSP-5600. W obudowie tego ostatniego zamontowano aż 46 głośników (w tym 2 subwoofery i 6 kanałów wysokości). Generuje on dźwięk przestrzenny na bardzo wysokim poziomie, ale zapłacić za to trzeba ponad 6 tys. złotych.  

Telewizor z Dolby Atmos

System Dolby Atmos już od kliku lat jest obecny także w telewizorach. Na początku wyposażone weń były topowe modele. Obecnie technologia ta jest już dostępna także w większości odbiorników ze średniej półki. Telewizor taki wyposażony jest w procesor przetwarzający dźwięk kodowany w systemie Dolby Atmos, oraz zestaw kierunkowych głośników zamontowanych w jego obudowie tak, aby co najmniej jedna para mogła przesyłać dźwięk w kierunku sufitu. Dzięki temu uzyskana zostaje przestrzeń oferująca lepsze wrażenia audio. Pamiętać jednak trzeba, że tego typu rozwiązanie nie jest w stanie dorównać jakością dźwiękowi generowanemu przez zestaw kina domowego wyposażonego w głośniki sufitowe lub dobrej klasy soundbar.

Wirtualizacja Dolby Atmos

Osoby, które korzystają ze standardowych zestawów głośników kina domowego (np. w konfiguracji 5.1), mogą również usłyszeć niezłą próbkę tego, co oferuje system Dolby Atmos. Potrzebny do tego jest amplituner wyposażony w procesor sygnałowy Dolby Atmos Heigh Virtualization, będący w stanie wygenerować dźwięk z cyfrowo poprawioną przestrzennością. Uzyskany wirtualny efekt daje wrażenie, jakby dźwięk docierał do słuchacza z każdej strony, również z góry.