Zabudowa instalacji w suficie podwieszanym: jak zakryć rury
W domach jednorodzinnych pojawia się coraz więcej instalacji, które umieszcza się pod stropem. Do ich zabudowy służy najczęściej sufit podwieszany.
Sufit podwieszany to standardowy element wykończenia współczesnych domów z dużą liczbą przewodów instalacyjnych.
Termin sufit podwieszany stosuje się nie tylko do sufitów zrobionych z płyt gipsowo-kartonowych. Mogą one być również wykonane z płyt mineralnych, metalowe lub listwowe. Wszystkie tworzą grupę sufitów lekkich, których ciężar własny nie przekracza 50 kg/m², a ich podkonstrukcja jest zamocowana do stropu bądź ścian. Ciężar sufitu to ciężar konstrukcji (z profili), poszycia (z płyt), izolacji oraz dodatkowego obciążenia, np. lamp albo innych elementów, które są zamocowane bezpośrednio do konstrukcji sufitu lub poszycia.
W zależności od tego, jakie instalacje ma osłaniać lekki sufit, można stosować różne konstrukcje: okładzinę sufitową, standardowy sufit podwieszany oraz sufit samonośny. Na czym polegają różnice między tymi konstrukcjami?
Okładzina sufitowa tylko minimalnie obniża sufit. Buduje się ją najczęściej wtedy, kiedy zależy nam na jak najmniejszej utracie wysokości pomieszczenia. Wystarczy, jeśli chcemy nią tylko zamaskować niewielką liczbę kabli, pojedynczych rur, zamocować w niej oświetlenie ledowe lub halogenowe. O okładzinie sufitowej mówimy wtedy, gdy podkonstrukcja nośna (łaty drewniane bądź profile kapeluszowe), do której przykręca się płyty gipsowe, jest zamocowana bezpośrednio do stropu, z pominięciem wieszaków. W takim suficie nie ma też profili obwodowych. Okładziny sufitowe wykonuje się najczęściej na konstrukcji z łat drewnianych (przytwierdzonych bezpośrednio do stropu), która może być zarówno pojedyncza, jak i podwójna (krzyżowa). Płyty można też podczepić do profili kapeluszowych. Robi się na nich tylko konstrukcję pojedynczą.
Sufitem podwieszanym możemy np. zasłonić instalacje, które są na różnych wysokościach. Da się w nim kształtować uskoki. Konstrukcja nośna (profile CD lub łaty drewniane), do której są przykręcane płyty gipsowe, jest zamocowana do stropu za pomocą wieszaków, czyli łączników między stropem a podkonstrukcją. Takim łącznikiem mogą być wieszaki (bezpośredni, bezpośredni regulowany, noniuszowy) albo drut z oczkiem. W konstrukcjach sufitów podwieszanych najczęściej stosuje się również profile obwodowe UD.
Konstrukcja sufitu samonośnego (przęsłowego) to rozwiązanie, które świetnie zdaje egzamin w długich korytarzach i innych wąskich pomieszczeniach, gdzie praktycznie cała przestrzeń stropowa jest zasłonięta rurami, kablami i wentylacją podwieszoną bezpośrednio do stropu. Taki sufit składa się z profili obwodowych przytwierdzonych do ścian pomieszczenia i wciśniętych w nie profili stanowiących przęsła, do których podczepia się płyty. Stosuje się go wszędzie tam, gdzie trudno jest zamocować wieszaki do stropu.
Zabudowa instalacji elektrycznej w suficie podwieszanym
To ten rodzaj instalacji, które najczęściej zakrywa się lekkim sufitem. Przewody instalacji elektrycznej układa się w taki sposób, aby można je było wymienić i konserwować bez potrzeby naruszania konstrukcji budynku i narażania ich na uszkodzenia mechaniczne. Przewody elektryczne należy prowadzić w liniach prostych, równoległych do krawędzi stropów i ścian. Dodatkowo trzeba zapewnić ich bezkolizyjność z innymi instalacjami (wodnymi, gazowymi, wentylacyjnymi, telekomunikacyjnymi).
Przeczytaj też:
Najczęstsze błędy podczas budowy sufitu podwieszanego. Jak ich uniknąć >>>
Często na drodze kabli pojawia się podkonstrukcja suchej zabudowy. Przepuszczanie kabli przez profile do suchej zabudowy jest niebezpieczne, ponieważ ich krawędzie są bardzo ostre. W takich przypadkach kable zaleca się zabezpieczać rurą osłonową, np. karbowaną, popularnie zwaną peszlem.
W większych projektach budowlanych instalacje prowadzi się w trasach kablowych. Monterzy suchej zabudowy dość często to wykorzystują, podwieszając konstrukcję sufitu właśnie do tych tras. Jest to surowo zabronione, ponieważ grozi zerwaniem zarówno sufitu podwieszanego, jak i trasy kablowej.
Nie można również układać instalacji elektrycznej na konstrukcji sufitu podwieszanego! Instalację taką zawsze należy podczepić do stropu. Na sufit podwieszany mogą schodzić tylko pojedyncze kable (w miejscach, gdzie przewidziano zamocowanie lamp). Jeśli zachodzi taka konieczność, oprawy lamp obudowuje się skrzynką ogniochronną. Jeżeli w suficie instaluje się oświetlenie halogenowe, między sufitem podwieszanym a stropem betonowym powinno się zachować odległość minimum 10 cm. Pod stropami drewnianymi instalację elektryczną zawsze powinno się układać w rurkach osłonowych.
Gdy taką instalację mocuje się do belek, nad którymi znajduje się nieogrzewane pomieszczenie, kable w rurkach osłonowych należy umieszczać pod warstwą izolacji termicznej. Jeśli ułoży się je nad izolacją, może się zdarzyć, że z rurek osłonowych wprowadzonych do ciepłego pomieszczenia zacznie kapać woda. Jak może do tego dojść? Ciepłe wilgotne powietrze z pomieszczenia przedostaje się do zimnej rurki osłonowej. Wilgoć skrapla się tam i powraca jako woda kapiąca z lampy.
Galeria zdjęć: sufity podwieszane - inspiracje
Autor: Marcin Grabowiecki
Sufity podwieszane to idealny sposób na wykończenie stropu. Łatwo można w nim zamontować punktowe oświetlenie.Projekt: Rafal Smaczny, Marta Smaczna, Robert Marczak/Pracownia Architektury Wnetrz Interyour
Zabudowa instalacji wentylacyjno-klimatyzacyjnej w suficie podwieszanym
Przewody instalacji wentylacyjno-klimatyzacyjnej powinny być tak zaprojektowane, aby zminimalizować możliwość odkładania się zanieczyszczeń na ich wewnętrznych powierzchniach. Żeby uzyskać do nich dostęp, robi się w nich otwory rewizyjne. Kiedy instalację wentylacyjno-klimatyzacyjną zabudowuje się sufitem podwieszanym, muszą się w nim znaleźć klapy rewizyjne umożliwiające szybkie dotarcie do niej. Sytuuje się je dokładnie pod otworami rewizyjnymi przewodów wentylacyjno-klimatyzacyjnych.
Sufity podwieszane buduje się po zamocowaniu do stropu wszystkich instalacji wodnych, grzewczych, elektrycznych itp. Dobrze jest już w fazie planowania i wykonywania konstrukcji pod sufit odpowiednio przygotować miejsca, gdzie znajdą się klapy rewizyjne. W ich polu nie mogą się znajdować profile konstrukcji sufitu.
Systemy wentylacyjne i klimatyzacyjne montuje się do stropu konstrukcyjnego. Przewody klimatyzacji, recyrkulacji powietrza oraz prowadzące powietrze zewnętrzne przez ogrzewane pomieszczenia powinno się izolować cieplnie i przeciwwilgociowo. Jeżeli takiej izolacji nie ma, woda skraplająca się na przewodach może ściekać na płyty gipsowo-kartonowe sufitu podwieszanego zamocowanego poniżej instalacji.
Przeczytaj też:
Cena sufitu podwieszanego. Ile zapłacimy za materiały oraz montaż >>>
Wentylatory przytwierdza się na konstrukcji bezpośrednio do stropu, a z przewodami wentylacyjnymi łączy się je za pomocą elastycznych przewodów. Otwór w suficie podwieszanym pod przewód wentylatora powinien być na tyle duży, aby uniemożliwić przenoszenie drgań z pracującego wentylatora na sufit, a jednocześnie na tyle mały, żeby można go było zamaskować.
Odległość między sufitem podwieszanym (w zasadzie jego konstrukcją) a przewodami instalacji wentylacyjno-klimatyzacyjnej musi pozwolić na oddzielenie tych elementów. Z przewodami nie może się też stykać konstrukcja służąca do podwieszenia sufitu.
Galeria zdjęć: sufit podwieszany z płyt gipsowo-kartonowych
Autor: Mariusz Bykowski
Gra prostych płaszczyzn – minimalistyczny sufit podwieszany wyodrębnia i podkreśla strefę dzienną. Inne jego zadanie to obniżenie wysokiego salonu, który przez ten zabieg staje się bardziej przytulny. Taki sufit to także sprawdzony sposób na poprawienie akustyki.
Jak ukryć rury instalacji gazowej?
Rur instalacji gazowej nie wolno zabudowywać sufitem podwieszanym. Mówi o tym jednoznacznie rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Dodatkowo do rur instalacji musi być zapewniony łatwy dostęp umożliwiający prace konserwatorskie lub naprawcze. Rur gazowych nie można więc zasłaniać nawet łatwymi do demontażu płytami gipsowo-kartonowymi.
Niewiele również zmienia zamontowanie w takiej zabudowie kratek wentylacyjnych, które są często wstawiane przez wykonawców zapewniających, że taka wentylacja wystarczy. Mogą one ułatwić dostęp do instalacji podczas sprawdzania szczelności przewodu, lecz nie zapewnią wentylacji. Gaz, który jest lżejszy od powietrza, po prostu z takiej zabudowy nie uleci.
Co więc można zrobić z taką szpecącą rurą gazową? Jedynym rozwiązaniem jest zrobienie takiej zabudowy pozostałej części sufitu, aby instalacja gazowa po prostu zniknęła z pola widzenia bez konieczności jej zabudowywania. Najczęściej wykonuje się sufit podwieszany w formie wysepki pod stropem, a więc niepołączony ze ścianami. Wolna przestrzeń między sufitem a stropem powinna być na tyle duża, żeby zapewnić swobodny dostęp do instalacji w celu jej konserwacji bądź naprawy. Jeśli tak wykona się zabudowę sufitu, instalacja gazowa zniknie nam z oczu, a jednocześnie pozostanie odkryta na całej swojej długości.
Jednym z najgorszych i ryzykownym w skutkach rozwiązaniem jest zasłonięcie instalacji gazowej przebiegającej pod sufitem szczelną zabudową z płyt i dodatkowo wstawienie tam oświetlenia halogenowego. W przypadku nieszczelności izolacji gaz zostanie uwięziony w zabudowie. Po wymieszaniu z powietrzem powstanie wybuchowa mieszanka, która może łatwo eksplodować z powodu przeskoku iskry podczas zapalania oświetlenia.
Klapy rewizyjne w ścianach i suficie podwieszanym z płyt g-k
To nieodzowny element współczesnej suchej zabudowy. Wstawia się je zarówno w ściany z płyt gips-kartonu, jak i w sufity podwieszane oraz samonośne.
Montuje się je w miejscach, w których są przewidziane różnego rodzaju zawory bezpieczeństwa, zegary lub inne urządzenia wymagające okresowej obsługi. Klapy rewizyjne powinny być na tyle duże, aby można było z łatwością dostać się do zaworów albo odczytać wskazania zegarów oraz wykonać przy nich wszelkie niezbędne czynności. Bez nich niemożliwy byłby błyskawiczny dostęp do tych miejsc.
W miejscu, gdzie przewiduje się taką klapę, konstrukcję sufitu podwiesza się dodatkowo do stropu. Warto wcześniej zaplanować położenie klap. Unikniemy wtedy rozcinania profili konstrukcji sufitu i kłopotliwego – ze względu na zwykle małą przestrzeń między sufitem podwieszanym a stropem – dodatkowego mocowania podwieszeń konstrukcji oraz sufitu.
Te najprostsze klapy są wykonane z blachy ocynkowanej i najczęściej pomalowane na biało. Łatwo się je montuje. Najczęściej mają formę kwadratu o wymiarach od 15 x 15 aż do 120 x 120 cm. Mogą być też prostokątne lub okrągłe.
Innym rodzajem klap rewizyjnych są ramy aluminiowe wypełnione płytą. Ich wypełnienie mogą stanowić płyty o standardowych grubościach – 12,5, 15 bądź 25 mm. Takie klapy mają dwa zamki sprężynowo-zatrzaskowe. Naciśniecie skrzydła drzwiowego powoduje otwarcie klapy. Drzwiczki klapy zabezpiecza się łańcuszkiem albo linką stalową chroniącą przed gwałtownym i niekontrolowanym otwarciem.
Jeśli drzwiczki klapy rewizyjnej trzeba otworzyć pod kątem 90° lub całkowicie zdjąć (wyjąć z ramy), należy odpiąć łańcuszek bądź linkę zabezpieczającą. Klapy rewizyjne w ramach aluminiowych mogą mieć również wymaganą przepisami odporność na ogień.
Montaż sufitu na konstrukcji samonośnej
Często nagromadzenie instalacji jest tak duże, że brakuje miejsca na wieszaki. W takim przypadku najczęściej wykorzystuje się sufity przęsłowe.
Jeśli buduje się sufit na konstrukcji samonośnej (przęsłowej), w pomieszczeniach o małej szerokości – do 2,5 m wystarczy użyć profili UW/CW 50. Taką konstrukcję można też zbudować w pomieszczeniu do rozpiętości 5,5 m. Należy wówczas zastosować podwójnie skręcone profile UW/CW 150.
Montaż sufitu na konstrukcji samonośnej rozpoczynamy od wyznaczenia jego wysokości. Następnie za pomocą odpowiednio dobranego elementu mocującego przytwierdzamy profile UW do ścian. Między profile UW należy wsunąć profile CW. Jeśli ze względu na szerokość pomieszczenia zachodzi konieczność zamocowania podwójnych profili CW, muszą być one skręcone ze sobą „plecami”. Łączy się je blachowkrętami, skręcając je w odstępach nie większych niż 75 cm. Profile CW wsuwa się w profil UW na głębokość minimum 3 cm. Rozstawia się je co 50 cm i łączy z profilami obwodowymi UW. Robi się to za pomocą blachowkrętów, nitami lub zaciskarką.
Do tak przygotowanej konstrukcji przykręca się płyty gipsowo-kartonowe (prostopadle do profili CW). W sufitach samonośnych płytę przytwierdza się również do profili obwodowych UW zamocowanych do ściany.
Tak jak w innych lekkich sufitach wykonuje się w nich dylatacje. Robi się je co 15 m bądź w miejscach, gdzie są dylatacje budynku.
Styk sufitu na konstrukcji samonośnej ze ścianą wykonuje się jako połączenie ślizgowe – z taśmą przekładkową albo ze szczeliną cieniową (szczeliną o szerokości 1-3 cm znajdującą się między płytami a ścianą).
Różne poziomy sufitu podwieszanego
Jeżeli ze względu na różne wysokości instalacji nie ma możliwości wykonania sufitu podwieszanego w jednej płaszczyźnie (poziomie), należy zrobić uskok.
Bywa on też pożądanym elementem dekoracyjnym. Wielopoziomowe sufity podwieszane można zrobić na wiele sposobów. Wszystko zależy od stanu wiedzy na temat suchej zabudowy, umiejętności i chęci działania. Prosty uskok na suficie można wykonać na dwa sposoby. Pierwszym jest przygotowanie najpierw sufitu niższego poziomu, a następnie dołączenie do niego sufitu poziomu wyższego.
Pracę zaczyna się od wyznaczenia granicy uskoku sufitów. Następnie mocuje się profil UD do stropu i przykręca do niego płytę gipsowo-kartonową, która stanowi granicę uskoku. Rozwiązanie tego typu stosuje się najczęściej wtedy, kiedy różnica poziomów między sufitami podwieszanymi jest nie większa niż 10-15 cm, a między stropem i niższym sufitem – 40-60 cm.
Drugim sposobem jest wykonanie w pierwszej kolejności sufitu wyższego poziomu. Po przykręceniu płyt gipsowych do konstrukcji sufitu wyższego poziomu mocuje się profil UD, do którego przytwierdza się zwisającą pionowo płytę g/k stanowiącą granicę poziomów. W dalszej kolejności robi się sufit poziomu niższego. Rozwiązanie tego typu stosuje się najczęściej, kiedy różnica poziomów między sufitami podwieszanymi jest nie większa niż 40 cm. W tym przypadku różnica poziomów między stropem i sufitem niższego poziomu nie ma znaczenia.
Uskok sufitów można wzmocnić przy pomocy łączników uniwersalnych. Różnica poziomów sufitów przy zastosowaniu łączników z profilami CD może wynosić do 60 cm. Również w tym przypadku różnica poziomów między stropem a sufitem niższego poziomu nie ma znaczenia. Zaletą wykorzystania łącznika uniwersalnego jest możliwość zrobienia uskoku między sufitami nie tylko pod kątem prostym, ale też pod dowolnym kątem, jaki chcemy uzyskać.
