Dom Las, czyli „gliniany haft” z ogniem w sercu. Architekt stworzył go dla swojego dziadka
Prosta, tradycyjna bryła – i odważne stalowe okiennice. Nowoczesny minimalizm z zewnątrz – i przytulne, przesiąknięte tradycją wnętrza. Na działce dziadka architekta, Kuby Tomaszczyka, wyrósł dom z cegły wyprodukowanej lokalnie i stali. Łączy budowlane tradycje regionu oraz nowoczesne trendy w architekturze.
Autor: Kuba Tomaszczyk/Studio Onu
Dom Las, projekt: Studio Onu
Spis treści
- Dom Las od Studia Onu. Kuba Tomaszczyk zaprojektował go dla dziadka
- Inspiracje Kaszubami na każdym kroku
- Nowoczesność mocno osadzona w naturze
- Dom Las na Kaszubach doceniony za granicą
Dom Las od Studia Onu. Kuba Tomaszczyk zaprojektował go dla dziadka
Dom Las od Studia Onu to zrealizowany w 2022 r. dom jednorodzinny z przyległym do niego warsztatem. Budynek powstał koło Lęborka na Kaszubach, na działce dziadka architekta, Kuby Tomaszczyka. Choć pierwotnie planował on budynek z drewna, ostatecznie powstał ciekawy obiekt z cegły i stali, łączący w sobie budowlane tradycje regionu oraz nowoczesne trendy w architekturze.
– Głównym ograniczeniem projektu był dość niski budżet. Ale czy rzeczywiście ograniczeniem, czy może właśnie impulsem do większej kreatywności? W taki sposób właśnie staram się na to patrzeć, szukając inteligentnych rozwiązań – opowiada Muratorowi Plus architekt. – Przy projekcie DOM LAS ograniczony budżet wpłynął na niepowtarzalny kształt projektu poprzez użycie standardowych materiałów w niestandardowy sposób, wprowadzanie elementów z drugiej ręki i nadanie im nowego życia czy tworzenie mebli poprzez łączenie starego z nowym, klasycznego z eksperymentalnym. Mówię tu konkretnie o wykorzystaniu potencjału tkwiącego w cegle, odkrywaniu na nowo nurtu toczonych mebli czy użyciu starego blatu z onyksu…
Inspiracje Kaszubami na każdym kroku
Inspiracje Kaszubami widać tu na wielu poziomach. Dom Las nawiązuje bryłą do typowych dla regionu domów, a cegła, z której został wykonany, została wyprodukowana lokalnie. Stworzone z cegieł dekoracyjne wzory na fasadzie to, według samego architekta, nawiązanie do dekoracyjnych kaszubskich ornamentów. Również w środku inspiracji regionem nie zabrakło – ważny w tradycji Kaszub ogień reprezentowany jest przez umieszczony w centrum domu dwustronny kominek, ogrzewający jednocześnie sypialnię i salon z częścią kuchenną.
- Zobacz galerię: Dom Las od Studio Onu
Autor: Kuba Tomaszczyk/Studio Onu
Dom Las, projekt: Studio Onu
– Kaszuby to wzory, hafty, ceramika, zabawa, taniec, muzyka oraz bogactwo kolorów i tekstur – dlaczego by nie wyrazić w sposób abstrakcyjny charakteru tego regionu na fasadzie, poprzez układ cegły? Projekt ten potraktowałem jako eksperyment, miejsce do nauki rzemiosła i nowej dla mnie estetyki. Fasada domu to gliniany haft szyty nićmi flamandzkich, kowadełkowych, płytkowych i wózkowych wiązań. Dość oczywistą inspiracją był Dom Eksperymentalny Muuratsalo autorstwa Alvara Aalto, gdzie mistrz także eksperymentował – tłumaczy architekt. – Piękna cegła, której postanowiłem użyć do wykończenia elewacji, zasługiwała na wyjątkowe traktowanie – na fachowca z wieloletnim doświadczeniem i mistrzowskimi umiejętnościami. Miałem przywilej pracy z Andrzejem – zaprzyjaźnionym budowlańcem, prawdziwym wirtuozem cegły. Wiedziałem, że to nadzwyczajna okazja, bo posiadanie na budowie takiego talentu pozwoliło na realizację niemałych wyzwań, jakie nas czekały.
Nowoczesność mocno osadzona w naturze
Dom Las składa się z dwóch brył – domu jednorodzinnego (65 m²) oraz budynku, w którym mieści się rolniczy warsztat (25 m²) należący do dziadka Kuby Tomaszczyka. Między budynkami powstał ceglany krąg z siedziskami otaczający palenisko. Jak podkreśla architekt, „każdy z tych elementów to kompilacja wspomnień o tym, jak się kiedyś żyło, pracowało i opowiadało historie”. Mimo nowoczesnego charakteru, widocznego choćby w odważnym połączeniu cegły ze stalowymi okiennicami, budynki idealnie komponują się z leśną działką.
- Sprawdź też: Bardzo wąski dom (5,5 m) na wąskiej działce (11 m). Jak z projektem wąskiego domu poradzili sobie architekci?
– Ziemia została zakupiona przez aktualnego właściciela ponad 20 lat temu i miała wtedy charakter dzikiej, niezadrzewionej łąki. Pan Stanisław, emerytowany inżynier rolnik, wieloletnim wysiłkiem przeobraził działkę w piękny, niemal parkowy teren z sosnowym lasem, zagajnikami brzóz, młodymi dębami, polanami i spacerowymi przecinkami – mówi architekt. – Pewnego dnia otrzymałem telefon: „Za trzy tygodnie lejemy fundamenty”. Rozpoczęły się dni bardzo intensywnej pracy nad projektem, tak, by doprowadzić go do poziomu na który zasługiwał, ze względu na wyjątkowe położenie i wyjątkowego klienta – pan Stanisław jest bowiem moim dziadkiem.
Wspomniane okiennice pełnią kilka funkcji. Z jednej strony po zamknięciu zapewniają prywatność i odstraszają insekty, a z drugiej pełnią rolę dekoracyjną i w ciekawy sposób filtrują światło przenikające do wnętrza budynku. Również zaprojektowane przez Tomaszczyka wnętrza zasługują na szczególną uwagę – znajdziemy tu rozwiązania takie jak wspomniany dwustronny kominek rozdzielający funkcjonalnie dwie części domu, utrzymaną w ciemnej zieleni nowoczesną łazienkę oraz wygospodarowaną pod sufitem dodatkową sypialnię, do której wchodzi się po schodach inspirowanych tradycyjnymi drabinami.
- Zobacz też: Dom w Radości otoczony lasem i świdermajerami
– Budynek to wariacja na temat tradycyjnej kaszubskiej chaty – jej formy, materiałów oraz, jakże ważnej, funkcji ognia. Typowe kaszubskie przestrzenie zostały przeorganizowane i zaktualizowane, aby rezonować z nowoczesnym trybem życia. Przestrzeń jest zorganizowana wokół dwustronnego kominka, który tworzy punkt centralny dla salonu oraz sypialni. Podczas researchu do projektu odbyłem rozmowy z wieloma Kaszubami – seniorami, którzy dzielili się swoimi wspomnieniami. O tym, jak na ogniu gotowano, jak opowiadano przy nim historię, czy jak na piecu kaflowym ogrzewano pierzynę przed pójściem spać. Priorytetem było dla mnie to, by umożliwić tego kontynuację w formie właściwej dzisiejszym czasom. Moim zdaniem kulturze nie służy tworzenie skansenowych replik. Ważne jest umiejętne aktualizowanie tradycji tak, by kolejne pokolenia mogły nie tylko o nich czytać, ale i je celebrować – naturalnie i spontanicznie. DOM LAS w pewien sposób neutralizuje ciężki, historyczny charakter kaszubskiej chaty. Powstała przestrzeń lekka, gotowa na doświadczanie przeszłości w teraźniejszości – opowiada Kuba Tomaszczyk.
Dom Las na Kaszubach doceniony za granicą
Dom Las od Studia Onu, choć mocno osadzony w tradycji Kaszub – a może właśnie dlatego – został doceniony także poza granicami Polski. W 2023 r. budynek otrzymał wyróżnienie w konkursie Wienerberger Brick Award 2023. Jury doceniło w projekcie m.in. zadbanie o to, by budynek był otwarty na otaczającą go przestrzeń oraz umiejętne osadzenie budynku w kontekście leśnej działki.
– DOM LAS to również historia o tym jak sosnowy las za oknem wlewa się do wnętrza swoimi zieleniami, drewnem, rytmem i zapachem. Powstała płynność przestrzeni i zamazanie się granic pomiędzy wnętrzem a zewnętrzem – podsumowuje architekt.
W 2024 r. budynek zauważono po raz kolejny – Dom Las otrzymał nominację do nagrody ArchDaily Building of the Year. Ostatecznie projekt Studio Onu nie został Budynkiem Roku 2024, jednak można się spodziewać, że kolejne nagrody i wyróżnienia go nie ominą.
Autor: Marcin Czechowicz
Osiedle kwadraty Projekt: Grupa Verso/Jakub Cieślik, Kamil Cierpioł, Michał Wręczycki, Sebastian Krawczyk Lokalizacja: Częstochowa
