Warzywa rzepowate: rzodkiewka, rzodkiew, rzepa, brukiew – uprawa w ogrodzie
Warzywa rzepowate to niezbyt liczna grupa obejmująca zaledwie kilka gatunków. To z reguły rośliny jednoroczne, których częścią jadalną jest zgrubienie korzeniowe. Największą popularnością cieszy się rzodkiewka, popularność zdobywa także rzodkiew biała. O pozostałych przedstawicielach grupy można powiedzieć, że raczej czekają na swoje pięć minut. Jak uprawiać i wykorzystywać poszczególne gatunki?
Warzywa rzepowate należą do rodziny kapustowatych (Brassicacea). Są uprawiane w cyklu jednorocznym (w drugim roku wytwarzają pędy kwiatostanowe i tracą wartość spożywczą). Nie można ich siać/sadzić w następstwie po sobie oraz innych przedstawicielach rodziny kapustowatych. Jednym z groźniejszych szkodników warzyw rzepowatych jest śmietka, można z nią walczyć m.in. osłaniając warzywa.
Grupa warzyw rzepowatych ma niewielkie wymagania klimatyczne i uchodzi za łatwą w uprawie. Tym bardziej warto wprowadzać poszczególne gatunki do ogrodu, nie tylko te najbardziej popularne.
>>Przeczytaj też:
Warzywa rzepowate: rzodkiewka
Rzodkiewka to jedno z najpopularniejszych warzyw uprawianych w ogrodach. W rzeczywistości jest odmianą rzodkwi zwyczajnej. Jej zaletą jest krótki okres wegetacyjny, nadaje się do spożycia po 4-6 tygodniach od siewu - dlatego często jest stosowana jako przedplon oraz poplon. Nasiona rzodkiewki można wysiewać wprost do gruntu już od marca. Optymalny jest siew "na raty", np. po jednym rzędzie co kilka dni. Średnia odległość między rzędami wynosi 20-30 cm. Po wschodach warto wykonać przerywkę. Ważnym zabiegiem jest regularne, ale niezbyt obfite nawadnianie. Dzięki temu korzenie będą smaczne i mniej „łykowate”.Rzodkiewka jest spożywana na surowo, m.in. jako składnik kanapek, surówek i chłodników. Podobne wymagania ma rzodkiew czarna. Warzywo również wyróżnia się krótkim okresem wegetacyjnym i można go uprawiać jako przedplon.
Warzywa rzepowate: rzodkiew biała
Rzodkiew biała zdobywa uznanie w Polsce, dodaje się ją m.in. do twarożku i surówek. U naszych zachodnich sąsiadów (zwłaszcza w Bawarii) uchodzi za przysmak. Rzodkwi białej należy zapewnić słoneczne stanowisko i żyzną, próchniczą glebę (warto wcześniej zastosować nawozy organiczne). Odmiany wczesne wysiewa się w kwietniu (zbiór późnowiosenny), późniejsze w maju (zbiór letni). Rzodkiew na zbiór jesienny lub zimowe przechowywanie wysiewa się w sierpniu. Odległość między rzędami powinna wynosić około 25 cm. Podstawowe zabiegi to nawadnianie (nie można dopuszczać do przesuszenia) oraz odchwaszczanie.
Polecany artykuł:
Warzywa rzepowate: rzepa jadalna
Rzepa przez długi czas była zapomniana i dopiero od niedawna wraca do łask. Jest niskokaloryczna, dlatego cenią ją osoby na diecie. Ponadto to bogate źródło witamin i soli mineralnych. Nadaje się do surówek, sałatek, zup i gulaszy.
>>Przeczytaj też:
Rzepa w uprawie jest mało wymagająca (jej wymagania są zbliżone do rzodkiewki). Roślinie należy zapewnić dużo słońca. Preferuje gleby piaszczysto-gliniaste, umiarkowanie wilgotne, o odczynie obojętnym. Nie lubi zagęszczenia, należy siać ją rzadko lub wykonywać przerywkę. Odmiany wczesne wysiewa się wiosną, późne latem. Odległość między rzędami wynosi średnio 20-25 cm. Ważnym zabiegiem jest nawadnianie. Po zbiorach powinna być szybko spożyta, większość odmian źle przechowuje się. Zwykle zbiór przeprowadza się po ośmiu tygodniach od wysiewu.
Polecany artykuł:
Warzywa rzepowate: brukiew jadalna
Brukiew jadalna przeżywała swoją złotą epokę przed wiekami, gdy stanowiła podstawowe, codzienne pożywienie chłopów. Na szerszą skalę uprawiano ją także w czasie II Wojny Światowej. Dzisiaj jej znaczenie gospodarcze jest niewielkie, a na polskich stołach gości bardzo rzadko. Z reguły traktuje się ją jako roślinę pastewną. Tymczasem warzywo można przyrządzać na wiele sposobów: gotować, dusić, piec lub smażyć. W celach leczniczych wykorzystuje się sok z brukwi (posiada m.in. właściwości przeciwkaszlowe i oczyszczające).
>>Przeczytaj też:
Brukiew wysiewa się w rozsadniku na przełomie kwietnia i maja lub bezpośrednio do gruntu w maju. Rozsada jest gotowa do wysadzania po 5-6 tygodniach. Średnia rozstawa wynosi 50x30 cm. Warzywo zaleca się uprawiać na glebach nawożonych obornikiem. Najważniejsze zabiegi to nawadnianie oraz odchwaszczanie. Przy nawożeniu mineralnych warto uwzględnić bor, brukiew źle reaguje na niedobór tego mikroelementu.
Poza wspomnianymi warzywami rzepowatymi do przydomowego ogrodu warto wprowadzić także rzodkiew oleistą. Roślina nie ma znaczenia spożywczego, jest jednak jednym z najcenniejszych nawozów zielonych. Głęboko spulchnia i napowietrza glebę – jej korzenie sięgają nawet do 1,5 m głębokości. Oczywiście tego nawozu zielonego nie powinno się siać w następstwie po uprawie warzyw kapustowatych.
