Rośliny wieloletnie do ogrodu – długo kwitnące i zimujące w gruncie. Jak pielęgnować byliny wieloletnie?
Hasło „rośliny wieloletnie” najczęściej kojarzy się po prostu z bylinami, największymi i najpowszechniej wykorzystywanymi żywymi dekoracjami ogrodu. Technicznie jednak do roślin wieloletnich należy również wiele innych grup: drzewa, krzewy, zioła, a nawet warzywa. Jak pielęgnować rośliny wieloletnie?
Spis treści
Rośliny wieloletnie to gatunki, które nie kończą swojego cyklu życiowego po jednym czy dwóch sezonach, lecz żyją wiele lat. Wśród nich znajdą się zarówno gatunki krótko- i długowieczne. Te pierwsze raz na kilka lat powinno się odmładzać, np. przez podział roślin, i rozmnożyć. Drugie mogą rosnąć w ogrodzie przez dekady. Długowieczne drzewa dożywają setek, a nawet tysięcy lat.
Grupy roślin wieloletnich
- Byliny – to chętnie uprawiana grupa roślin wieloletnich obejmująca liczne gatunki. Zalicza się do niej także rośliny cebulowe, kłączowe oraz bulwiaste. Warto zwrócić uwagę, że wiele gatunków uprawianych w polskich ogrodach jako jednoroczne, to faktycznie byliny - sezonowy cykl wymuszają nasze warunki klimatyczne. To gatunki pochodzące z cieplejszych rejonów świata, które nie są w stanie przetrwać polskich zim. Przykładem jest m.in. kobea pnąca.
Najpopularniejsze byliny o ozdobnych kwiatach. Jakie kwitnące byliny posadzić w ogrodzie >>>
- Drzewa i krzewy – zdobią ogród przez dekady. Z pełni uroku tych pierwszych nierzadko cieszą się dopiero dzieci, a czasem nawet wnuki. W Polsce uprawia się także wiele tropikalnych drzew i krzewów. Poza drobnymi wyjątkami ich skarłowaciałe formy, uprawiane w doniczkach jako rośliny pokojowe, są dekoracją wnętrz. Palma daktylowa, chętnie uprawiana w salonach, w naturze to ogromne drzewo dostarczające pokarmu ludom pustynnym, a popularny beniaminek (fikus Benjamina) w Azji czy Australii jest drzewem osiągającym nawet 30 m wysokości.
Najpopularniejsze palmy doniczkowe do domu: warunki uprawy, pielęgnacja, gatunki >>>
- Warzywa – w Polsce do warzyw wieloletnich zalicza się chrzan pospolity, szczaw zwyczajny, cebulę siedmiolatkę, szparag, rabarbar oraz szczypiorek.
- Zioła – większość ziół uprawia się jako rośliny jednoroczne, do wieloletnich należy m.in. mięta, lubczyk, rozmaryn, lawenda, hyzop lekarski, estragon i tymianek właściwy. Zróżnicowanie gatunkowe jest znacznie większe niż u warzyw.
Zioła i przyprawy z przydomowego ogródka >>>
- Trawy ozdobne – prawie wszystkie uprawiane w Polsce trawy ozdobne są wieloletnie. Te jednoroczne są... ograniczone przez klimat.
- Chwasty – ogrody są zanieczyszczane wieloma chwastami wieloletnimi, to m.in. pokrzywy, perz właściwy, mniszek lekarski, mlecz polny i gwiazdnica pospolita. Na szczęście wiele chwastów pochodzących z cieplejszych rejonów ginie w czasie mrozów. Przykładem jest żółtlica drobnokwiatowa, u nas jednoroczna, w Ameryce Środkowej i Ameryce Południowej wieloletnia. Co ciekawe, do Europy sprowadzono ją jako gatunek ozdobny, który miał być eksponatem ogrodu botanicznego.
Chwasty w ogrodzie: czy chwasty mogą być pożyteczne? >>>
Jak pielęgnować rośliny wieloletnie?
Wybierając rośliny wieloletnie do ogrodu należy przede wszystkim wziąć pod uwagę ich wymagania. Nie sadźmy na przykład roślin cieniolubnych w pełnym słońcu, a gatunków preferujących miejsca słoneczne - w cieniu. Starajmy się zawsze zapewnić roślinom - w szczególności wieloletnim - optymalne warunki wzrostu: stanowisko i podłoże (rodzaj, pH, wilgotność). Należy też zwracać uwagę na mrozoodporność wybranych roślin wieloletnich. W ogrodach uprawia się również gatunki nie w pełni mrozoodporne oraz wrażliwe na mróz, a nawet przymrozki. Te pierwsze jesienią trzeba solidnie okryć i osłonić, drugie przed nadejściem chłodów przenosi się do domu, pomieszczenia gospodarczego, oranżerii lub garażu.
Optymalne terminy sadzenia roślin wieloletnich to jesień (u większości gatunków) oraz wiosna (u gatunków bardziej wrażliwych na mróz). Rośliny wieloletnie cebulowe czy kłączowe to oddzielny temat, poszczególne gatunki mają indywidualne preferencje co do terminu sadzenia (a potem wykopywania).
>> Przeczytaj też:
Nawożenie roślin wieloletnich powinno być zrównoważone i zróżnicowane. Tradycyjnie wiosną stosuje się nawozy azotowe, latem fosforowe i potasowe. Nie powinno się bagatelizować roli mikroelementów (zwłaszcza u gatunków jadalnych). Roślinom kwitnącym aplikuje się więcej fosforu i potasu.
Regularne nawadnianie zawsze powinno być wykonywane u młodych, dopiero posadzonych roślin. Rośliny zimozielone podlewa się także w miesiącach zimowych (ograniczenie ryzyka wystąpienia suszy fizjologicznej). Nadziemna część bylin i traw ozdobnych na zimę zamiera. Z cięciem warto poczekać do wiosny. Część bylin jest atrakcyjna w takiej suchej formie, inne stanowią pokarm dla ptaków, a dodatkowo przycięcie może w niewielkim stopniu zmniejszyć ich mrozoodporność.
Zastosowanie roślin wieloletnich zależy od ich charakterystyki. W ogrodach najczęściej wykorzystuje się je na rabaty, ogrody skalne, wrzosowiska i żywopłoty.
