Karambola – oskomian pospolity (Averrhoa carambola) - uprawa w domu
Karambola to jeden z tych owoców egzotycznych, który mimo stałej obecności na półkach sklepowych, nadal nie zdobył w naszym kraju dużej popularności. Mimo oryginalnego wyglądu i ciekawego smaku, nie ma zbyt wielu amatorów, gdyż nadal jeszcze za mało o nim wiemy. Dowiedz się więcej o karamboli i jej uprawie w doniczce.
Autor: GettyImages
Karambola jest owocem pochodzącym z oskomianu pospolitego (łac. Averrhoa carambola), którego ojczyzną są tropikalne wyspy Oceanii. W naturze roślina jest sporym drzewem (dorasta do 7-10 m wysokości), ale w uprawie doniczkowej osiąga znacznie mniejsze rozmiary, podobnie jak niektóre cytrusy (np. cytryny). Ma jednak całkiem spore wymagania, wiec jeśli chcemy odnieść sukces w jej uprawie, musimy zapewnić roślinie jak najlepsze warunki.
Owoce egzotyczne z domowej uprawy w doniczce >>>
Owoc karamboli - jak wygląda, co zawiera, jak wykorzystywać
Owoc karamboli jest nie tylko smaczny i zdrowy, ale też wyjątkowo ciekawy i dekoracyjny. Jego zewnętrzny wygląd może trochę kojarzyć się z wyglądem owocostanu miechunki rozdętej, choć jest od niej smuklejszy i ma wyraźnie zaznaczone, głębokie ożebrowanie. Pokryty jest błyszczącą, żółtą skórką, pod którą znajduje się mięsisty, soczysty, półprzeźroczysty, pozbawiony włókien, żółty miąższ.
Owoc karamboli po przekrojeniu w poprzek ma niezwykle oryginalny i ciekawy kształt, gdyż każdy jego plasterek przypomina pięcioramienną, kształtną gwiazdkę. Dzięki temu może być wspaniałą ozdobą każdej sałatki, surówki czy deseru. Jego smak jest słodko-kwaśny i orzeźwiający, czasem z przewagą słodyczy, innym razem bardziej kwaskowaty i cierpki.
- Kwaśniejsze owoce karamboli mogą być traktowane jak warzywo i po krótkim obsmażeniu na maśle dodawane do sosów, mięs i dań rybnych. Sprawdzają się też jako składnik surówek i sałatek. Można z nich też przyrządzać marynaty.
- Owoce karamboli o bardziej słodkim smaku to z kolei idealne owoce deserowe, nadające się do spożycia na surowo (można je obrać lub jeść razem ze skórką) i doskonale do deserów, sałatek owocowych czy lodów. Można je też kandyzować w cukrze lub przygotowywać z nich orzeźwiające, słodko-kwaśne koktajle i napoje.
Karambola to nie tylko oryginalny i smaczny, ale też zdrowy owoc, w którego składzie znajdziemy m.in. witaminy: C, A, E i z grupy B, minerały (dużo potasu oraz magnez, fosfor, wapń, sód), błonnik i kwasy organiczne (w tym kwas szczawiowy). Jego systematyczne spożywanie może pomóc obniżyć ciśnienie krwi, zwiększyć odporność organizmu na infekcje, wspomóc trawienie i pracę układu pokarmowego, ułatwić odchudzanie, korzystnie wpłynąć na układ nerwowy, a nawet przyczynić się do poprawy stanu skóry.
Trzeba jednak pamiętać, że mimo swoich rozlicznych zalet karambola nie jest owocem dla każdego i nie można spożywać jej w nieograniczonych ilościach. W swoim składzie zawiera sporo kwasu szczawiowego, dlatego powinny jej unikać osoby cierpiące na choroby nerek i wątroby. Może też powodować uczulenia, więc powinni uważać na nią także alergicy. Ze względu na dużą ilość kwasów organicznych oraz innych związków owoc może też wchodzić w interakcje z niektórymi lakami (podobnie jak grejpfrut), jeśli więc przyjmujemy na stałe jakieś farmaceutyki, powinniśmy skonsultować spożywanie karamboli z lekarzem.
Autor: GettyImages
Plasterki owoców karamboli wyglądają jak gwiazdki
Uprawa karamboli w doniczce
Możemy spróbować uprawiać karambolę w doniczce jako roślinę pokojową. Wprawdzie nie jest to łatwe zadanie, bo roślina jest dość wymagająca, ale warto podjąć się tego zadania ze względu na jej duże walory ozdobne: ładne, pierzaste liście, przypominające wyglądem liście robinii akacjowej, składające się na noc, a także pod wpływem dotyku (jak u mimozy) oraz piękne kwiaty, które jednak pojawiają się tylko na starszych, właściwie pielęgnowanych roślinach.
Roślinę możemy pozyskać w postaci gotowej sadzonki (co nie jest jednak łatwe) lub spróbować wyhodować ją samodzielnie z nasion pozyskanych z dojrzałych owoców i wysianych do wilgotnego podłoża.
Jak na przybysza z tropików przystało, oskomian przez cały rok potrzebuje wysokiej temperatury i wysokiej wilgotności powietrza. Nie znosi chłodów (temperatura nigdy nie może spadać poniżej 15°C!) i przeciągów oraz nie toleruje przesuszonego powietrza (najlepiej ustawić w pobliżu rośliny nawilżacz powietrza, a doniczkę umieścić na podstawce z wilgotnymi kulkami keramzytu).
Kwiaty doniczkowe a wilgotność powietrza. Jak zwiększyć wilgotność powietrza >>>
Oskomian potrzebuje kwaśnej, przepuszczalnej, stale lekko wilgotnej, ale nie mokrej ziemi. Dlatego wymaga systematycznego i częstego, lecz umiarkowanego podlewania.
Roślina kocha słońce, ale uprawiana w mieszkaniu nie może stać na parapecie południowego okna, gdyż ostre słońce padające przez szybę mogłoby poparzyć jej liście, dlatego najlepiej jeśli będzie miała zapewnione bardzo widne, ale osłonięte przed bezpośrednimi promieniami słońca stanowisko (np. cienką firanką).
Najtrudniejszym okresem w uprawie karamboli jest zima, gdyż wtedy roślinie doskwiera niedobór słońca, przesuszone powietrze i nie zawsze dostatecznie wysoka temperatura, a na złe warunki uprawowe lub błędy pielęgnacyjne szybko reaguje, np. zrzuceniem, zwinięciem lub zasuszeniem liści. Karambola uprawiana w doniczce raczej nie zaowocuje, ale jeśli będzie mieć zapewnione odpowiednie warunki, po kilku latach może zakwitnąć, choć nie zdarza się to często.
