Hurma wschodnia, czyli persymona. Czy owoce kaki można uprawiać w Polsce?
Hurma wschodnia (persymona) to egzotyczne drzewo, które rodzi owoce zwane kaki. Czy kaki może rosnąć w Polsce? Okazuje się, że hurmę wschodnią można uprawiać we własnym ogrodzie, a nawet w donicy na balkonie. Co trzeba wiedzieć o uprawie hurmy wschodniej i jej zdrowych i smacznych owocach kaki?
Autor: GettyImages
Hurma wschodnia rodzi smaczne owoce
Spis treści
- Jak wygląda hurma wschodnia?
- Owoc kaki - jakie ma właściwości i zastosowanie?
- Uprawa hurmy wschodniej w ogrodzie
Egzotyczne owoce już od dawna goszczą na półkach naszych sklepów, jednak nadal nie wszystkie z nich są tak popularne jak banany czy pomarańcze. Niektóre wyglądają i smakują zaskakująco, dlatego nie bardzo wiemy, jak je wykorzystać. Takim egzotycznym, ale nadal jeszcze mało popularnym owocem, jest hurma wschodnia, znana też jako persymona lub chińska śliwka.
Jak wygląda hurma wschodnia?
Hurma wschodnia (łac. Diospyros kaki) to egzotyczne drzewo, które w naturze zasiedla rejony leżące na obszarze Chin. W swojej ojczyźnie jest sporym, dorastającym do 10-15 m drzewem o pięknych, dużych, skórzastych, sezonowych, ciemnozielonych, błyszczących z wierzchu i lekko owłosionych od spodu liściach. Roślina nie toleruje dużych mrozów (niskie temperatury lepiej znoszą takie gatunki jak hurma kaukaska lub hurma amerykańska, np. odm. 'Nikita’s Gift', mogące przetrwać mróz nawet do ponad -25°C), dlatego z przetrwaniem zimy w ogrodzie może mieć problem, choć w cieplejszych krajach Europy z powodzeniem bywa uprawiana na zewnątrz.
Owoc kaki - jakie ma właściwości i zastosowanie?
Owoc kaki wygląda jak duży, pomarańczowy (rzadziej żółty lub czerwony) pomidor o zwartym miąższu i błyszczącej skórce (u jego podstawy widoczne są duże, zielone, płaskie liście), ale smakuje raczej jak słodko-kwaśna śliwka lub morela. Jadalny jest tylko w pełnej dojrzałości, gdyż wcześniej ma cierpki i nieprzyjemny smak. Owoce kaki niestety szybko przejrzewają, dlatego najlepiej kupować je w pełnej dojrzałości i od razu spożywać (można też przechować je przez 1-2 dni w lodówce) lub wybierać niezupełnie dojrzałe i ułożyć w ciepłym miejscu, aby mogły dojrzeć (podobnie, jak banany).
- Przeczytaj też: Owoce egzotyczne z domowej uprawy w doniczce
Kaki są smaczne i zdrowe - zawierają karotenoidy, witaminy (głównie wit. C, ale także wit. K i A), kwasy organiczne (w tym kwas foliowy), minerały (głównie potas, fosfor, wapń i magnez) oraz błonnik. Można spożywać je na surowo - jako owoce deserowe lub dodawać do sałatek, lodów i deserów. Można też przygotować z nich dżemy lub galaretki. Owoce kaki nadają się także do suszenia lub kandyzowania.
Dostępne w sklepach kaki pochodzą zwykle z odmian rodzących słodkie, bezpestkowe owoce, ale warto wiedzieć, że znane są także odmiany, które dają cierpkie, pełne garbników owoce, wykorzystywane min. w przemyśle skórzanym (do garbowania skór), rybackim (m.in. nasączanie sieci) i drzewnym (ochrona drewna przez gniciem).
Uprawa hurmy wschodniej w ogrodzie
Uprawę gruntową hurmy wschodniej możemy zaryzykować jedynie w najcieplejszych rejonach kraju, solidnie zabezpieczając drzewo na zimę agrowłókniną i licząc się z ryzykiem porażki. Jeśli szczególnie zależy nam na drzewku, lepiej więc uprawiać je w dużej donicy i chować na zimę do jasnego, chłodnego pomieszczenia, podobnie jak cytrusy (np. cytryny).
Poza umiarkowaną mrozoodpornością, hurma wschodnia nie powinna nam natomiast sprawiać żadnych innych problemów. Nie jest wybredna w stosunku do podłoża i może rosnąć na każdej typowej, dobrze zdrenowanej glebie ogrodowej (lepiej znosi suszę niż zalanie i nadmiernie wilgotne podłoże). Preferuje też słoneczne, ciepłe, osłonięte przed wiatrem stanowiska.
Hurma zakwita wiosną (w maju-czerwcu) i nawet w naszych warunkach potrafi wydać owoce, które dojrzewają jesienią (od września do listopada). Zwykle możemy na nie liczyć po 2-3 latach uprawy (u roślin otrzymanych przez szczepienie lub sadzonkowanie), ale zdarza się, że roślina owocuje dopiero po 8-10 latach (egzemplarze otrzymane z nasion) lub wcale. Dlatego przed zakupem sadzonki należy koniecznie dowiedzieć się, jak była rozmnażana i z jakiego gatunku lub odmiany pochodzi. Jest to ważne z wielu powodów.
- Po pierwsze hurma z natury jest zwykle rośliną dwupienną, która do zawiązania owoców potrzebuje zarówno egzemplarza męskiego jak i żeńskiego. Są jednak też odmiany partenokarpiczne, które do wydania owoców nie potrzebują zapylacza. Wprawdzie ich owoce nie są tak duże i smaczne jak owoce klasycznych odmian, a do tego nie wytwarzają pestek, za to mają szansę pojawić się na roślinie nawet wtedy, gdy uprawiana jest w ogrodzie jako soliter.
- Po drugie dzięki szczegółowym informacjom na temat rośliny łatwiej ustalimy jej mrozoodporność, gdyż drzewka szczepione na bardziej wytrzymałych podkładkach i pochodzące z odporniejszych na niskie temperatury odmian, lepiej zniosą całoroczną uprawę w gruncie.
Znajomość odmiany hurmy pomoże nam również wybrać roślinę, której owoce będą miały szansę dojrzeć w naszym klimacie, gdyż na długą, ciepłą, słoneczną jesień zwykle nie mamy co liczyć (najlepiej wybierać odmiany jak najwcześniejsze i stosunkowo dobrze znoszące niskie temperatury, jak np. 'Russian Beauty' czy 'Triumph'). Warto o tym wszystkim pamiętać, gdyż w warunkach amatorskich rozmnażanie hurmy wschodniej jest trudne (nasiona są trudno dostępne, a sadzonki pędowe ciężko się ukorzeniają), więc do uprawy musimy zwykle pozyskać gotową sadzonkę (najlepiej od sprawdzonego sprzedawcy lub hodowcy).
Jeśli zdecydujemy się posadzić ją w ogrodzie, będzie oryginalnym i egzotycznym akcentem ozdobnym, jeśli natomiast będziemy uprawiać ją w donicy, może być wspaniałą, sezonową ozdobą balkonu lub tarasu.
Przeczytaj też:
Autor: GettyImages
Hurma wschodnia rodzi smaczne owoce
