Funkia ogrodowa - czy funkia zimuje w gruncie? Jakie stanowisko lubi funkia?
Funkia, powszechnie zwana hostą, to chętnie sadzona w ogrodach bylina o wyjątkowo dekoracyjnych liściach. Bogactwo gatunków i odmian funkii sprawia, że znajdzie ona miejsce w każdym ogrodzie. Poznaj wymagania uprawowe funkii i dowiedz się więcej o jej pielęgnacji i zastosowaniu. Zobacz zdjęcia funkii.
Autor: Piotr Gorączko
Funkia 'Regal Splendor' to odmiana o regularnym, eleganckim, wazowym pokroju
Spis treści
- Funkia - jak wygląda?
- Funkia gatunki i odmiany
- Najpiękniejsze hosty. Zdjęcia
- W jakiej ziemi sadzić funkie?
- Czy funkia może rosnąć w słońcu?
- Jak zimuje funkia?
- Funkie - uprawa i pielęgnacja funkii
- Gdzie w ogrodzie sadzić funkie?
- Z jakimi roślinami łączyć funkie?
- Liście funkii
Funkia (łac. Hosta), zwana także ślubojawką, w naturalnym środowisku rośnie na Dalekim Wschodzie: w Chinach, Japonii, Indiach, Korei. Do Europy sprowadzona została w XIX wieku, zaczęto ją powszechnie uprawiać w ogrodach. Ta długowieczna bylina (w jednym miejscu może rosnąć nawet kilkanaście lat) należy do rodziny Hostaceae.
Funkia - jak wygląda?
Funkie tworzą kępy liści wyrastające z niewielkich kłączy korzeniowych, z czasem przekształcających się w karpy, z których wyrastają grube, mięsiste, białawe korzenie.Wysokość roślin - w zależności od odmiany - wynosi od 10 do 150 cm, a średnica kęp od kilku do 200 cm.
Funkie każdego roku na wiosnę wypuszczają nowe liście. To one są największą ozdobą funkii – duże, błyszczące, o gładkim bądź falistym brzegu i charakterystycznym, wyraźnym, równoległym unerwieniu. Liście są ciemnozielone, czasami żółtawe lub niebieskawe, mają wiele odcieni. Elementem dekoracyjnym liści są także przebarwienia na liściach w postaci marginesów, pasków, smug i plam w kolorach białym, kremowym, oliwkowym czy seledynowym.
W zależności od gatunku i odmiany blaszka liściowa ma kształt owalny, eliptyczny lub podługowaty i ma od kilku cm długości i szerokości do 30-40 cm długości i 20-30 cm szerokości. Liście zebrane są w przyziemną rozetę owalnego lub eliptycznego kształtu.
Dekoracyjne są również kwiaty funkii, które, choć dość niepozorne, są dobrze widoczne, ponieważ wyrastają ponad kępę liści. Kwiaty są dzwonkowate, zwykle pojedyncze (choć u niektórych odmian pełne), czasem przyjemnie pachną.
Mają fiołkowy lub biały kolor, są zebrane w wydłużony, luźny, groniasty kwiatostan. W zależności od gatunku i odmiany pojawiają się na roślinie od czerwca do września. Po przekwitnięciu przekształcają się w wydłużone owoce — torebki z czarnymi, płaskimi nasionami.
Funkia gatunki i odmiany
Do rodzaju Hosta należy około 40 gatunków botanicznych i ponad 1000 odmian. Co roku powstają nowe odmiany (najprężniejsze ośrodki hodowlane tych roślin są w USA i Japonii), zazwyczaj są to tzw. mieszańce międzygatunkowe, których pochodzenie jest trudne do ustalenia, dlatego przy ich nazwie pomija się gatunek i podaje jedynie odmianę.
Dostępne na rynku odmiany funkii różnią się:
- rozmiarem roślin — od form miniaturowych (o wysokości i około 10 cm), świetnie nadających się do niewielkich ogródków skalnych, po te, które osiągają znaczne rozmiary (nawet do 150 cm wysokości i średnicy kęp do 200 cm),
- liśćmi — ich wielkością, barwą: od żółtozielonej przez jasno- i ciemnozieloną, do seledynowej i niebieskozielonej — i to wszystko w wielu odcieniach, a także przebarwieniami i rysunkiem na liściach. Wiele odmian ma ciekawą blaszkę liściową, np. skręconą lub wygiętą, a fakturę gładką albo mniej lub bardziej pomarszczoną.
Przeczytaj też:
Najpiękniejsze hosty. Zdjęcia
Autor: Piotr Gorączko
Funkia 'Regal Splendor' to odmiana o regularnym, eleganckim, wazowym pokroju
W jakiej ziemi sadzić funkie?
Funkie najlepiej rosną w żyznej, przepuszczalnej glebie o lekko kwaśnym odczynie (pH 5,5-6,0). Podłoże powinno być lekko wilgotne (w suchym hosty rosną słabo).
Czy funkia może rosnąć w słońcu?
Większość odmian funkii preferuje stanowiska półcieniste lub cieniste, choć są odmiany, które z powodzeniem będą rosły na słońcu (do odmian, które równie dobrze czują się w słońcu, jak w półcieniu należą szczególnie te o jaśniejszych liściach, jak Hosta ‘Fortunei Aureomarginata’, Hosta plantaginea i jej odmiany: ‘Royal Standard’, ‘Sum and Substance’). Odmiany pstrolistne i żółtolistne w miejscach ciemnych tracą jasne wzory na liściach i zielenieją.
Pamiętajmy, by hostom posadzonym na słonecznych stanowiskach zapewnić stale lekko wilgotne podłoże.
Jak zimuje funkia?
Hosty są roślinami odpornymi na mróz, dobrze zimują w gruncie. Organem przetrwalnikowym jest krótkie kłącze, tworzące w miarę upływu czasu karpę, z której wyrastają grube, mięsiste, białawego koloru korzenie. Na zimę ich część nadziemna zamiera, by wiosną wypuścić nową kępę liści.
Funkie - uprawa i pielęgnacja funkii
W sprzedaży oferowane są zazwyczaj funkie w pojemnikach - takie rośliny możemy sadzić w ogrodzie przez cały sezon.
Funkie nawozi się dwa razy w roku: w kwietniu (po pojawieniu się pierwszych liści) oraz na przełomie czerwca i lipca (nie później!), stosując nawozy mineralne wieloskładnikowe. Korzystanie na rośliny wpływa rozłożenie wokół rośliny wczesną wiosną lub późną jesienią kilkucentymetrowej warstwy kompostu.
Hosty mają stosunkowo dużą powierzchnię liści, przez które następuje szybsze parowanie wody, stąd też duże jest zapotrzebowanie wodne. Żółknięcie i obsychanie krawędzi liści, a później całych liści, są objawami niedoborów wody. Najlepszym sposobem nawadniania funkii jest dostarczanie wody głęboko do korzeni. Zadbajmy, aby podczas podlewania nie moczyć nasłonecznionych liści funkii, gdyż może wtedy dojść do poparzeń blaszki liściowej.
Funkie rozmnażamy przez podział rozrośniętych egzemplarzy. Zabieg ten wykonujemy wiosną (w kwietniu lub maju).
Funkie są niestety przysmakiem ślimaków, które wygryzają w liściach duże dziury. Można temu zapobiec, rozsypując wokół funkii warstewkę wapna palonego lub stawiając pojemniki z piwem, które nęci ślimaki. Można też zastosować preparaty chemiczne.
Przeczytaj:
Gdzie w ogrodzie sadzić funkie?
Funkie w ogrodach można sadzić w różnych miejscach. Znakomicie prezentują się posadzone wzdłuż murków oporowych, schodów albo przy ogrodzeniach. Dobrze też wyglądają pod zimozielonymi krzewami.
Z odmian funkii różniących się rozmiarami i barwą liści, można tworzyć ciekawe rabaty. Pamiętajmy tylko, aby nie przesadzać z liczbą odmian, ponieważ można uzyskać niepożądany efekt pstrokacizny - wystarczy, gdy na rabacie posadzimy 3–5 gatunków bądź odmian, zachowując odpowiednie odstępy między roślinami.
Dobrym pomysłem jest sadzenie funkii pod drzewami i krzewami. Wiele gatunków krzewów i drzew wraz z rozwojem traci najniższe gałęzie, odsłaniając mało dekoracyjny pień - warto zasłonić go sadząc w tym miejscu funkie. Trzeba tylko pamiętać, aby rosnące pod drzewami rośliny podlewać częściej.
Przeczytaj też:
Z jakimi roślinami łączyć funkie?
Funkie można też z powodzeniem łączyć na rabacie bylinowej z innymi roślinami lubiącymi cień, np. paprociami, bergenią, języczką, liliowcami, zawilcami, niezapominajka, barwinkiem, bluszczem, konwalią, bądź roślinami jednorocznymi (niecierpkami, begoniami).
Byliny te dobrze rosną także nad brzegami zbiorników wodnych, ponieważ bardzo lubią wilgotne środowisko. Funkie można także uprawiać w pojemnikach.
Nie przegap:
- Paprocie ogrodowe - TOP 5 paproci do zacienionych miejsc w ogrodzie
- Konwalia majowa - jak uprawiać konwalię w ogrodzie?
Autor: GettyImages
Funkie
Liście funkii
Liście funkii mogą być jedno- lub dwubarwne. W zależności od odmiany mogą także mieć różne rozmiary: od kilku do nawet 45-60 cm. O intensywności zabarwienia liści oraz o przebarwieniach blaszki liściowej, oprócz cech odmianowych, decyduje także wiek rośliny, stanowisko (jak długo roślina jest na słońcu), a często także pora roku.
- zielone liście: ‘Fortunei Hyacinthina’, Hosta plantaginea var. grandiflora, Hosta clausa;
- niebieskie liście: ‘Elegans’, Hosta sieboldiana, Hosta nigrescens, ‘Pacific Blue Edger’, ‘Halcyon’, ‘Blue Cadet’, 'Big Daddy’;
- żółte liście: ‘Piedmont Gold’, ‘Sum and Substance’, ‘Sun Power’;
- ciemnoobrzeżone liście: ‘Reversed’, ‘Celebration’, Hosta ventricosa ‘Aureomaculata’, ‘Summer Music’;
- jasnoobrzeżone liście: ‘Golden Tiara', Hosta undulata ‘Albomarginata’, ‘Wide Brim’, ‘Frances Williams', ‘Fortunei Aureomarginata’.
Różnorodność nie dotyczy jedynie ubarwienia liści, ale także ich wielkości, pokroju i tekstury. Niektóre gatunki i odmiany pięknie kwitną. Należą do nich np. ‘Blue Cadet’, ‘Carrie Ann’, 'Gold Regal', ‘Golden Tiara’, ‘Halcyon’, ‘Love Pat’, ‘Pacific Blue Edger’, Hosta ventricosa, Hosta venusta, Hosta plantaginea var. grandiflora.
Tekst: Plant Publicity Holland
