Chaber bławatek - chwast czy roślina ozdobna? A może lecznicza? Jak uprawiać chabry w ogrodzie?
Chaber bławatek to jedna z charakterystycznych roślin polskiego krajobrazu. Przez rolników chaber jest traktowany jako chwast zbóż. Tymczasem jest to ciekawa roślina ozdobna, która uprawiana w ogrodzie nadaje mu sielski urok i przyciąga owady zapylające. A dodatkowo można chaber wykorzystać w celach leczniczych.
Autor: GettyImages
Chaber bławatek to jedna z charakterystycznych roślin polskiego krajobrazu
Spis treści
- Jak wygląda chaber bławatek? Kiedy kwitnie?
- Chaber bławatek - uprawa
- Aranżacja bławatków w ogrodzie
- Zbiór i suszenie kwiatów bławatka
- Chaber bławatek - skład, właściwości i zastosowanie kwiatów bławatka
Jak wygląda chaber bławatek? Kiedy kwitnie?
Chaber bławatek (łac. Centaurea cyanus) to roślina jednoroczna osiągająca od 30 do 80 cm wysokości (w zależności od warunków wzrostu). Pędy chabra są silnie rozgałęzione, kanciaste, owłosione. Liście wyrastające u podstawy mają pierzastodzielny kształt, a te rosnące na łodygach są natomiast lancetowate. Chaber bławatek kwitnie najczęściej od lipca do sierpnia, rzadziej w czerwcu. Rurkowate kwiaty tworzące koszyczki mają szafirową barwę. W sprzedaży dostępne są także odmiany o kwiatach białych, różowych, a nawet czerwonych. Chaber bławatek jest zaliczany do roślin barwierskich.
Chaber bławatek - uprawa
Chaber bławatek to roślina stanowisk słonecznych – w takich warunkach najobficiej kwitnie. Lubi gleby żyzne, próchnicze, zasobne w składniki pokarmowe o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym. To roślina wskaźnikowa, często rosnąca na glebach o niskiej zawartości wapnia.
Nasiona chabra bławatka można wysiewać jesienią (zakwitnie wcześniej – w czerwcu) lub wiosną (najlepiej od kwietnia do maja). Wschodzą średnio po dwóch tygodniach, nadmiar siewek warto przerywać. Przy wysiewie jesiennym podłoże powinno się dodatkowo okryć ściółką. Siew w inspekcie pod produkcję rozsady może być wykonywany już w marcu. Prawidłowa rozstawa wynosi 25-30 x 15 cm. Młode egzemplarze powinno się podlewać, starsze są dość odporne na suszę. Można je uszczykiwać - to pobudzi krzewienie.
Uprawa chabra bławatka nie wymaga dużych nakładów pracy. Nawożenie chabra bławatka na żyznych glebach nie jest konieczne. Podłoża piaszczyste przed siewem czy sadzeniem zaleca się wymieszać z obornikiem. Z nawozów mineralnym warto wykorzystywać te o zwiększonej dawce potasu i fosforu. Ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym jest odchwaszczanie.
Przeczytaj też:
Aranżacja bławatków w ogrodzie
Chaber bławatek w ogrodach można uprawiać na słonecznych rabatach – to jeden z najpiękniejszych „kwiatów lata”. Niskie odmiany chabra uprawia się z przodu, tradycyjne w środku rabaty. Chaber bławatek to jeden z najpiękniejszych gatunków wykorzystywanych przy tworzeniu łąk kwietnych. Aby łąka była piękna przez długie lata, wiosną warto dosiewać rośliny jednoroczne, w tym właśnie chaber. Roślina nadaje się do uprawy pojemnikowej jako dekoracja balkonów i tarasów. Jest ceniona szczególnie w ogrodach naturalistycznych, angielskich i wiejskich. Warto ją także uprawiać w ogrodzie roślin miododajnych. To cenna roślina dla zapylaczy. Jej wydajność miodowa wynosi 350kg/ha a pyłkowa 60kg/ha. Nadaje się także na kwiat cięty, średnio wytrzymując w wazonie od czterech do ośmiu dni.
Zbiór i suszenie kwiatów bławatka
Surowcem leczniczym jest kwiat bławatka (Flos Cyani). Należy go zbierać w początkowym etapie kwitnienia. To praca dla cierpliwych, gdyż następnym etapem jest wyskubywanie zewnętrznych płatków. „Środki” kwiatów chabra nie mają znaczenia. Surowiec najlepiej suszyć w warunkach naturalnych w ciemnym i ciepłym miejscu. Zwykle suszenie trwa nie dłużej niż dwa dni. Kwiaty są delikatnym surowcem, trzeba je chronić przed światłem i wysokimi temperaturami. Optymalna temperatura suszenia nie powinna przekraczać 30 st.C. Przy dobrym wysuszeniu kwiaty blakną tylko nieznacznie. Po wysuszeniu zaleca się je zapakować w papierowe torby i przechowywać w suchym, ciemnym miejscu.
Chaber bławatek - skład, właściwości i zastosowanie kwiatów bławatka
Kwiaty bławatka zawierają glikozydy antocyjanowe (w tym cyjaninę i pelargoninę), flawonoidy, garbniki, witaminę C, sole mineralne (dużo potasu i manganu), śluzy oraz związki gorzkie (m.in. centaurynę). Surowiec ma działanie moczopędne, żółciopędne, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. Napary z bławatka są polecane przy dolegliwościach dróg moczowych i w stanach zapalnych nerek. Zewnętrznie leki naturalne wykorzystuje się do przemywaniu oczu (na zapalenie spojówek) i włosów (na łupież i grzybicę). Można ich używać także do płukania jamy ustnej, jako środek wspomagający dla szałwii (lub medykamentów).
Chaber jest częstym dodatkiem do herbatek. W kosmetyce jest składnikiem kremów do cery tłustej. Miody z bławatka zawierają cenny związek – lilozym, który jest składnikiem układu odpornościowego u zwierząt i ludzi. Dlatego są polecane na wszelkie infekcje.
Polecany artykuł:
