Adiantum (niekropień) - delikatna paprotka. Wymagania, uprawa, pielęgnacja i zastosowanie
Adiantum, znane też jako niekropień ( ze względu na niemoknące liście), wyróżnia się na tle innych paproci wyjątkową delikatnością i niezwykłym urokiem. Dowiedz się, jakie wymagania ma adiantum i jak pielęgnować tę delikatną paprotkę. Czy można adiantum uprawiać w ogrodzie?
Do rodzaju Adiantum należy kilkaset gatunków roślin z rodziny orliczkowatych (Ceratopteridaceae). Większość z nich zasiedla Amerykę Południową, ale niektóre można spotkać też w innych częściach świata, np. w Europie Południowej (np. adniantum właściwe). W naszym klimacie adiantum nie rośnie dziko, ale gatunki bardziej mrozoodporne przez cały rok mogą być uprawiane w gruncie, a nawet „uciekać” z upraw i dziczeć (np. adiantum stopowate).
Poszczególne gatunki adiantum różnią się między sobą wyglądem, pokrojem i wysokością, ale zwykle tworzą kępę wzniesionych, rzadziej zwisających, cienkich, sztywnych, rozgałęzionych ogonków liściowych, zwieńczonych pierzastymi liśćmi, złożonymi z licznych, drobnych, zielonych, delikatnych listków.
Adiantum - charakterystyka gatunków
W Polsce najbardziej popularne są te gatunki adiantum, które można uprawiać w doniczkach w domu. Należy do nich głównie:
- adiantum właściwe (Adiantum capillus-veneris),
- adiantum delikatne (Adiantum tenerum),
- adiantum klinowate (Adiantum raddianum) z ciekawymi odmianami 'Fragrans', 'Lisa', 'Fritz Lüthi', 'Red Venus'.
Rośliny dorastają do 20/40-60 cm wysokości, mają pędy w postaci pełzającego kłącza. Zwykle tworzą wzniesione, cienkie, sztywne, brązowe, błyszczące, rozgałęzione, zebrane w luźne kępy ogonki liściowe i nieparzysto-pierzaste liście, 2-4-krotnie złożone z delikatnych, niedużych, jasnozielonych listków, które mogą być trójkątne, wachlarzowate i mocno powcinane (adiantum właściwe, którego pojedyncze liście przypominają liście miłorzębu), klinowate (adiantum klinowate) lub okrągłe w zarysie (adiantum delikatne). Na spodniej listków tworzą się zarodniki, służące roślinie do rozmnażania. Ogonki liściowe zaczynają rozgałęziać się dość nisko i w górnej części przewieszają się na boki, dzięki czemu rośliny przybierają rozłożysty, ażurowy i zwiewny wygląd.
Najpopularniejsze domowe paprocie doniczkowe >>>
Autor: GettyImages
Adiantum ma charakterystyczne złożone liście
Warunki uprawy adiantum w domu
Wszystkie powyższe gatunki w naszym klimacie mogą być uprawiane wyłącznie jako rośliny doniczkowe, gdyż nie są odporne na mróz. Nie należą też do roślin szczególnie łatwych w uprawie, gdyż mają dość wysokie wymagania.
- Stanowisko i temperatura dla adiantum. Oczekują przede wszystkim pócienistego, ale widnego stanowiska, podwyższonej wilgotności powietrza (ok.6 0%), przez cały rok pokojowej temperatury (najlepiej 20-22/24°C, nie mniej jednak niż 15°C) oraz stale lekko wilgotnego, próchniczego, przepuszczalnego podłoża.
- Wilgotność powietrza i podłoża dla adiantum. Rośliny bardzo źle znoszą przesuszone powietrze i podłoże, na co reagują szybkim zasuszaniem liści. Nie lubią jednak też zalania, gdyż wtedy łatwo gniją. Jeśli zapomnimy o ich podlewaniu i liście zaschną, roślina potrafi odrodzić się z podziemnego kłącza, choć nie zawsze się to udaje.
Adiantum nie toleruje też zimnych przeciągów, dymu papierosowego, wyziewów z kuchenek gazowych, zimnego podłoża i bezpośredniego słońca. W mieszkaniu najlepiej czuje się na parapecie północnego lub wschodniego okna, w widnej łazience lub w oknie kwiatowym.
Kwiaty doniczkowe do łazienki – jakie rośliny doniczkowe nadają się do łazienki >>>
Adiantum może być wykorzystywane do tworzenia „zielonej ściany” (ogrodu wertykalnego). Doskonale nadaje się także do komponowania ogródków w szkle (niższe odmiany), gdyż panujący w szklanym naczyniu wilgotny mikroklimat bardzo mu odpowiada.
Uprawa adiantum w gruncie - czy jest możliwa?
Niektóre gatunki adiantum mogą być też przez cały rok uprawiane w gruncie, gdyż zimę w naszym klimacie znoszą całkiem dobrze (posiadają dostateczną mrozoodporność).
- Adiantum stopowate
Należy do nich przede wszystkim adiantum stopowate (Adiantum pedatum), osiągające 30-60 cm wysokości, charakteryzujące się pięknym, gęstym pokrojem i ażurowymi liśćmi. Rośliny rozwijają wzniesione, cienkie, sztywne, brązowe, gładkie, lśniące ogonki liściowe, które w górnej części się rozgałęziają (rozgałęzione ogonki rozwijają jeszcze cieńsze, poziomo rosnące ogonki, pokryte licznymi, wąskimi, ułożonymi na pędzie płasko i naprzeciwlegle listkami), tworząc w zarysie dwa półkola. Pierzaste liście w górnej części przewieszają się na zewnątrz i układają dachówkowo jedne nad drugimi, tworząc piękną, gęstą, ażurową kopułę.
Adiantum stopowate tworzy krótkie, płożące kłącze, dzięki czemu długo zachowuje kępiasty pokrój. W uprawie oczekuje półcienistego, a nawet zacienionego stanowiska i stale lekko wilgotnej, żyznej, próchniczej, przepuszczalnej, najlepiej liściowej gleby. Jest dostatecznie mrozoodporne (do -24/-26 st. C), ale wrażliwe na wiosenne przymrozki, dlatego młode przyrosty warto wiosną osłaniać np. włókniną.
W ogrodzie adiantum stopowate dobrze prezentuje się na ocienionych rabatach w zestawieniu z innymi paprociami i roślinami cieniolubnymi, a także na ocienionych skalniakach i murkach. Dobrze wygląda w ogrodach japońskich, naturalistycznych i leśnych. Może być też sadzone nad brzegami zbiorników wodnych. Jego ciekawsze odmiany to: 'Imbricatum' i 'Miss Sharples'.
- Adiantum powabne
Nieco inaczej prezentuje się adiantum powabne (Adiantum venustum), które ma podobne wymagania do poprzedniego gatunku i także może być przez cały rok uprawiane w ogrodzie. Roślina dorasta do około 60 cm wysokości, ale jej delikatne, pierzaste, bardzo gęste liście są w zarysie trójkątne i mają bardziej zwisający pokrój. Roślina tworzy też dłuższe kłącza i chociaż nie jest ekspansywna, może być traktowana jak roślina okrywowa. Ładnie prezentuje się też na murkach i skalniakach.
Przeczytaj też:
