Jak i gdzie przechowywać warzywa w zimie? Co zrobić, żeby się nie zepsuły?
Jak przechowywać warzywa, by długo były świeże? Przechowywanie długoterminowe to doskonały sposób na to, by cieszyć się letnimi plonami po zakończeniu zbiorów. Podpowiadamy jakie warzywa z powodzeniem można przechowywać, jak i gdzie przechowywać warzywa oraz co to jest trwałość przechowalnicza?
Spis treści
- Jakie warzywa można przechowywać przez zimę?
- Uprawa warzyw przeznaczonych do przechowywania
- Zbiór warzyw i przygotowanie ich do przechowywania
- Warunki przechowywania warzyw: wilgotność i temperatura
- Przechowywanie warzyw w ziemiance
- Przechowywanie warzyw w kopcach
- Przechowywanie warzyw na balkonie
- Przechowywanie warzyw w nieogrzewanej piwnicy
Dobrym sposobem na zmniejszenie kosztów zakupu warzyw jest ich zakup jesienią, gdy jest ich najwięcej w sprzedaży i przechowanie przez zimę. Musimy tylko pamiętać o ważnych zasadach przechowywania warzyw.
Jakie warzywa można przechowywać przez zimę?
Przechowywanie warzyw przez zimę pozwala nam dłużej cieszyć się ich świeżym smakiem i wartościami odżywczymi. Jeśli jednak chcemy naprawdę mieć z nich pożytek, musimy pamiętać o kilku ważnych czynnikach, mających wpływ na przechowalniczą trwałość warzyw. Najważniejszym z nich jest odpowiedni dobór gatunków i odmian, gdyż nie wszystkie warzywa przechowują się tak samo dobrze. Jeśli chcemy, aby przetrwały zimę w dobrej formie, powinniśmy wybrać ich późne odmiany, najlepiej przeznaczone do długiego przechowywania.
Jeśli brać pod uwagę zdolność przechowalniczą warzyw, to można je podzielić na:
- warzywa, które z natury przechowują się długo i dobrze - od 3 nawet do 12 m-cy można przechowywać np. buraki, cebulę, chrzan, czosnek, kapustę głowiastą, marchew, pietruszkę, pory, seler korzeniowy, skorzonerę, ziemniaki,
- warzywa, które przechowują się krócej - od 2 tygodni do pół roku można przechowywać min. brokuły, cukinię, dynie, kalafiory, kapustę brukselską i pekińska, paprykę, seler naciowy,
- warzywa, których trwałość przechowalnicza jest niewielka - maksymalnie do 3 tygodni można przechowywać endywię, fasolę szparagową, jarmuż, ogórki, niedojrzałe pomidory, rzodkiewkę, szczaw zwyczajny, szpinak.
Przeczytaj też: Kiedy wykopywać warzywa na zimę? Terminarz zbioru warzyw jesienią
Uprawa warzyw przeznaczonych do przechowywania
Ważnym czynnikiem, który należy wziąć pod uwagę planując przechowywanie warzyw jest zapewnienie roślinom odpowiednich warunków uprawy, a także ich właściwe nawożenie oraz ochrona przed chorobami i szkodnikami.
- Warzywa przeznaczone do przechowywania powinny być uprawiane z zachowaniem zasad zmianowania, co pozwoli zminimalizować ryzyko pojawienia się wspólnych chorób i szkodników (poszczególne gatunki nie mogą być uprawiane po sobie nawet przez kilka lat).
- W okresach suszy, przypadających na czas tworzenia się ich części jadalnych, należy dbać o stałą wilgotność podłoża, unikając uprawy roślin na glebach łatwo kumulujących wodę lub szybko wysychających.
- Niedobór lub nadmiar wody w czasie wzrostu warzyw, może powodować ich karłowacenie, deformację lub pękanie (np. korzeni pietruszki, buraka czy marchwi oraz główek kapusty), co bardzo obniża jakość plonu.
- W sezonie wegetacyjnym rośliny trzeba też systematycznie sprawdzać pod kątem pojawienia się chorób lub szkodników, a w razie potrzeby jak najszybciej zastosować właściwy preparat ochrony roślin (najlepiej ekologiczny).
- Warzywa przeznaczone do przechowywania należy też odpowiednio nawozić, unikając nadmiernych dawek nawozów azotowych, obniżających ich trwałość przechowalniczą oraz zwiększając ilość fosforu i potasu, korzystnie wpływających na jakość plonu.
Przeczytaj też: Jesienne zbiory warzyw korzeniowych (uprawa warzyw korzeniowych na jesienny zbiór)
Zbiór warzyw i przygotowanie ich do przechowywania
Warzywa przeznaczone na przechowywanie trzeba też w odpowiednim terminie zbierać, gdyż do przechowywania nie nadają się warzywa przejrzałe, niewyrośnięte lub niedojrzałe (za wyjątkiem np. pomidorów, które mogą dojrzewać posprzętnie). Niektóre z warzyw, np. cebula, przed zimowym przechowywaniem muszą być też wstępnie podsuszone.
Przed złożeniem warzyw w przechowalni, należy też dokładnie je przebrać, odrzucając wszystkie z objawami chorób lub szkodników bądź z najmniejszymi uszkodzeniami (np. powstałymi przy wykopywaniu korzeni), a także przejrzałe i miękkie.
Warunki przechowywania warzyw: wilgotność i temperatura
Na trwałość przechowalniczą warzyw duży wpływ ma też sposób przechowywania, gdyż poszczególne gatunki roślin oczekują trochę innych warunków przechowywania, w tym głównie wilgotności i temperatury. Przykładowo warzywa korzeniowe potrzebują 95-98% wilgotności, natomiast cebula, czosnek i dynia 75%; warzywa korzeniowe i kapustne dobrze zimują w temperaturze 0-5 st.C, a dynia i papryka potrzebują 8-10 st.C, a ogórki nawet 13 st.C.
Przechowywanie warzyw w ziemiance
Jeśli posiadamy działkę i dysponujemy dobrze wykonaną ziemianką (dół wykopany w ziemi z drewnianymi ścianami i sufitem oraz wywietrznikami, przykryty w części nadziemnej materiałem izolacyjnym i ziemią) możemy w niej przezimować wiele różnych warzyw, gdyż panujące w tym pomieszczeniu wilgotność i temperatura są stałe i odpowiednie do przechowywania. W ziemiance najlepiej przechowują się warzywa korzeniowe oraz kapusty głowiaste, umieszczone w drewnianych skrzynkach lub ułożone na ziemi w pryzmach.
Przechowywanie warzyw w kopcach
Na działce warzywa mogą też zimować w kopcach ziemnych nawierzchniowych (np. kapusta) lub kopcach zagłębionych (np. marchew). W miejscu przeznaczonym na kopiec należy wybrać na odpowiednią głębokość ziemię i wykonać rowki odwadniające, a następnie ułożyć na tak przygotowanym stanowisku warstwami warzywa, przesypując je piaskiem i przykrywając całość warstwą piasku lub wybraną z dołka ziemią. Przed zapowiadanymi mrozami, warstwę ziemi na kopcu trzeba powiększyć i przykryć materiałem izolacyjnym w postaci słomianych mat, które dodatkowo obsypuje się grubą, kilkunastocentymetrową warstwą ziemi. W kopcach można przechowywać marchew, pietruszkę, seler, buraki, skorzonerę i chrzan, ale nie należy przechowywać w nich wymagających niskiej wilgotności cebuli i czosnku.
Przechowywanie warzyw na balkonie
Jeśli nie mamy możliwości przechowania warzyw na działce, ale mamy balkon, na nim także możemy przechować plony. Do tego celu będzie nam potrzebna drewniana skrzynia, której dno i ścianki zostaną zabezpieczone przed mrozem dwoma warstwami słomianych mat lub 10-centymetrowymi płytami styropianu. W takiej skrzyni, w niewielkich, wyłożonych perforowaną folią, drewnianych skrzynkach, możemy przechowywać przysypane piaskiem warzywa korzeniowe, warzywa rzepowate i pory.
Autor: GettyImages
Jesień to czas zbioru warzyw z ogródka warzywnego
Przechowywanie warzyw w nieogrzewanej piwnicy
Odpowiednikiem ziemianki może być nieogrzewana piwnica, która znajduje się na działce np. pod altaną (piwnice w blokach nie nadają się do przechowywania warzyw, gdyż jest w nich za ciepło i za sucho). Piwnica wprawdzie nie zapewnia tak dobrych warunków jak ziemianka (podłoga piwnicy jest zwykle betonowa, co utrudnia utrzymanie w pomieszczeniu odpowiedniej wilgotności), ale jeśli jest dobrze wykonana i posiada wentylację, może być wykorzystywana do przechowywania zbiorów.
Warzywa korzeniowe i kapustne umieszcza się w drewnianych skrzynkach i ustawia w piwnicy na ażurowych półkach. Aby zapewnić im odpowiednio wysoką wilgotność powietrza (nawet do 95-98%), betonową podłogę piwnicy od czasu do czasu zwilża się lekko wodą (przyda się termometr oraz wilgotnościomierz). Mniejszej wilgotności powietrza wymagają natomiast cebula, czosnek i dynia (do 75%), dlatego lepiej nie przechowywać ich w piwnicy razem z warzywami korzeniowymi i warzywami kapustnymi.
