Jaki rekuperator wybrać? Pomagamy w wyborze centrali wentylacyjnej do domu jednorodzinnego
Centrala wentylacyjna to serce systemu wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła. Jego prawidłowy dobór jest niezbędny dla efektywnej pracy systemu. Jaki rekuperator wybrać? Pomagamy podjąć decyzję.
Spis treści
- Jaki rekuperator do domu? Opcji jest wiele
- Rekuperator – jaki wymiennik?
- Filtry w rekuperatorze
- Rekuperator wyposażony w by-pass
- Wyposażenie dodatkowe do rekuperatora
Jaki rekuperator do domu? Opcji jest wiele
Rekuperator można zamontować poziomo lub pionowo, na podłodze, na ścianie lub pod sufitem. Wiele modeli można zamówić w odpowiedniej konfiguracji (z króćcami wyprowadzonymi na przykład po bokach albo na górze obudowy), dopasowanej do warunków montażowych w domu. Jeżeli przestrzeń przeznaczona na rekuperator jest bardzo ograniczona, trzeba zwrócić na to uwagę podczas wybierania modelu rekuperatora. Ważne jest też miejsce wyprowadzenia nawiewu, bo od tego zależy możliwość prawidłowego poprowadzenia instalacji.
Na co jeszcze warto zwrócić uwagę podczas wyboru centrali wentylacyjnej z odzyskiem ciepła? Podpowiadamy.
Rekuperator – jaki wymiennik?
Najprostsze i najtańsze rozwiązanie rekuperacji to wymiennik krzyżowy. W takim wymienniku strumienie powietrza pobieranego z zewnątrz i usuwanego z budynku przepływają na przemian kanałami stworzonymi przez równolegle ułożone metalowe płyty. Powietrze zimne i ciepłe nie kontaktują się bezpośrednio ze sobą, ale poprzez kontakt z ciepłą płytą (ogrzaną przez wywiewane powietrze) zimne powietrze jest podgrzewane. Zaletą rekuperatorów z wymiennikami krzyżowymi jest ich prosta konstrukcja. Wadą jest podatność na szronienie już przy temperaturze -5°C, co może doprowadzić nawet do ustania przepływu przez wymiennik powietrza usuwanego z budynku. Drugim minusem wymienników krzyżowych jest niska sprawność temperaturowa, która nie przekracza 75%. Na rynku jest wiele znacznie efektywniejszych urządzeń.
Wymiennik przeciwprądowy (lub krzyżowo-przeciwprądowy) to udoskonalona wersja krzyżowego. Powietrze zimne i ciepłe przepływają obok siebie w przeciwnych kierunkach, a nie w tym samym, jak w wymienniku krzyżowym. Dzięki temu powietrze zimne na końcowym odcinku wymiennika ogrzewa się od najcieplejszego powietrza wywiewanego. Urządzenia o konstrukcji przeciwprądowej osiągają najwyższą sprawność temperaturową wśród wymienników – nawet ponad 90%.
Dostępne są też rekuperatory z wymiennikiem przeciwprądowym entalpicznym, czyli z odzyskiem wilgoci. Są one wyposażone w membranę polimerową, która odzyskuje z wywiewanego powietrza nie tylko ciepło, ale także wilgoć. Taki wymiennik działa podobnie jak membrana w odzieży górskiej – nie przepuszcza wody i powietrza, ale przepuszcza parę wodną. Blokuje także przenikanie zapachów, bakterii czy zarodników.
Rekuperator z wymiennikiem obrotowym (bębnowym) ma ruchomy wymiennik w postaci bębna wykonanego z ażurowej masy akumulującej ciepło z powietrza wywiewanego. W rekuperatorze z wymiennikiem obrotowym powietrze zużyte częściowo miesza się z powietrzem świeżym, przez co pewna ilość zanieczyszczeń może wracać do wnętrz. Zaletą wymienników obrotowych jest zdolność do odzyskiwania wilgoci z powietrza wywiewanego, co zapobiega przesuszaniu powietrza w pomieszczeniach w okresie zimowym. Wymiennik obrotowy jest odporny na działanie niskiej temperatury, a w jego wnętrzu nie osadza się szron, więc nie ma konieczności stosowania systemu zabezpieczającego przed zamarznięciem. Sprawność rekuperatorów z wymiennikiem obrotowym jest mniejsza niż 90%.
- Przeczytaj również: Jaka wentylacja w domu? Grawitacyjna czy mechaniczna? Która lepsza i dlaczego?
Filtry w rekuperatorze
Zaletą zastosowania systemu wentylacji nawiewno-wywiewnej jest możliwość oczyszczania powietrza, co może mieć znaczenie dla osób chcących chronić się przez smogiem. Dlatego jednym z ważniejszych elementów wyposażenia rekuperatora są filtry usuwające z powietrza wszelkie zanieczyszczenia. Służą ochronie zdrowia, a także korzystnie wpływają na żywotność wymiennika. Są umieszczone przy otworze nawiewnym i wywiewnym rekuperatora. Mogą mieć różną budowę i klasę oczyszczania. Popularne są filtry plisowane z włóknin z tworzyw sztucznych, które przy małej powierzchni własnej mają dużą powierzchnię filtracji. Filtry wyższej klasy są przydatne na nawiewie, ale w wielu rekuperatorach stosuje się takie same filtry w obu miejscach. Podstawowe oczyszczenie powietrza z większych cząstek kurzu i pyłu zapewniają filtry wstępne klasy G4 (lub M5), które zatrzymują 50-90% takich cząstek (75% cząstek stałych PM10). Stosuje się je na nawiewie i wywiewie. Żeby lepiej oczyścić powietrze wprowadzane do budynku, warto zastosować filtr klasy F7 (nazywany przeciwpyłkowym), który zatrzymuje 90-95% pyłu PM10, 80-85% pyłu PM2,5 oraz 70-75% najdrobniejszego pyłu PM1.
W niektórych opisach rekuperatorów można znaleźć klasyfikację filtra ISO coarse z wielkością podaną w procentach. Jest to opis zgodny z nową normą ISO 16890. Są to tak zwane filtry zgrubne testowane dla pyłków PM10. Wielkość podana w procentach określa, jaka jest ich wydajność. Jeszcze lepsze osiągi mają filtry klasy F9, nazywane też antysmogowymi, w które można doposażyć urządzenie.
Regularna wymiana filtrów to podstawowy zabieg wchodzący w zakres obsługi rekuperatora. Zaleca się to robić co trzy-sześć miesięcy. Nowoczesne urządzenia mają czujniki informujące o tym, że filtr jest brudny i czas go wymienić.
- Sprawdź także: Jak montuje się wentylację mechaniczną nawiewno-wywiewną?
Rekuperator wyposażony w by-pass
Rekuperacja jest wykorzystywana w miesiącach zimnych i chłodnych. Latem nie jest potrzebna. Dlatego centrale wentylacyjne z wymiennikiem ciepła mają wbudowany tak zwany by-pass, czyli jego obejście. To dodatkowy kanał, którym powietrze jest przesyłane latem, z pominięciem wymiennika. Kanał otwiera i zamyka dodatkowa przepustnica. Jej działanie może być skokowe albo modulowane, bardziej płynne. Obejście wymiennika to obecnie standardowe wyposażenie każdego rekuperatora. Nie jest ono potrzebne w rekuperatorze z wymiennikiem obrotowym ze względu na inny sposób jego działania. Warto zwrócić uwagę, czy by-pass stanowi pełne obejście wymiennika. W niektórych konstrukcjach może być tak, że powietrze przepływa jednocześnie przez obejście i wymiennik, co nie będzie tak efektywne jak pełny by-pass. W niektórych rekuperatorach by-pass może być modulowany, to znaczy, że automatycznie dopasowuje odzysk ciepła do wyliczonej temperatury komfortowej.
Wyposażenie dodatkowe do rekuperatora
Zależnie od indywidualnych potrzeb rekuperator można wyposażyć w dodatkowe elementy, które mają na celu poprawę jakości jego pracy. Najczęściej stosuje się dodatkowe dokładne filtry, które są montowane za wymiennikiem ciepła. Niektóre firmy oferują możliwość podłączenia rekuperatora do elektrojonizacyjnego filtra powietrza i uruchomienia funkcji tarczy antysmogowej i antyalergicznej, dzięki której powietrze jest bardzo dokładnie filtrowane i są z niego usuwane bakterie i wirusy oraz redukowane uciążliwe zapachy. Rekuperator może być wyposażony w antysmogowy moduł filtracyjny i czujnik lotnych związków organicznych (LZE), stanowiących składnik wielu farb i lakierów, a także dodatkowe czujniki CO2 i wilgotności.
Popularne jest zastosowanie nagrzewnicy wstępnej przeciwzamarzaniowej, ale można też wykorzystać nagrzewnicę wtórną, która służy do ogrzania powietrza nawiewanego przy bardzo niskich temperaturach na zewnątrz. Jeśli stwierdzimy, że temperatura nawiewanego powietrza jest zbyt niska (wymiana ciepła jest niewystarczająca), można zadać temperaturę pożądaną i włączyć nagrzewnicę wtórną, żeby poprawić komfort.
Dodatkowo rekuperator może być także wyposażony w czujniki zabrudzenia filtrów zapobiegające napływowi zanieczyszczonego powietrza. Zimą przyda się nawilżacz parowy, który można wykorzystać, gdy nawiewane powietrze jest zbyt suche. Nowoczesne sterowanie Rekuperator to urządzenie wyposażone w elektroniczne systemy sterowania, które w połączeniu z czujnikami jakości powietrza i jego przepływu pozwalają dokładnie dopasować pracę urządzenia do potrzeb danej chwili. Do ustawienia parametrów pracy centrali wentylacyjnej może służyć moduł z przyciskami albo wyświetlacz dotykowy zainstalowany na urządzaniu lub ścianie.
Najnowocześniejsze centrale mają moduł wi-fi do łączenia z internetem. Aplikacje producentów pobrane na smartfon pokazują stan urządzania, wszelkie parametry i tryb pracy. Zapis danych w chmurze pozwala również na zdalne serwisowanie rekuperatora przez instalatora lub serwis producenta.
Centrala wentylacyjna czerpie zimne powietrze z dworu i zwykle jest zainstalowana na ścianie zewnętrznej domu albo blisko niej. Dlatego zimą może wystąpić problem z zamarzaniem wymiennika, co może doprowadzić do ustania procesu wentylacji. Producenci stosują wiele rozwiązań mających zapobiegać temu zjawisku. Przy bardzo niskiej temperaturze może okresowo wyłączać się wentylator nawiewu, ale to zatrzymuje wentylację (odpowiedni algorytm pracy wentylatorów zapobiega zamarzaniu kondensatu). Popularne jest stosowanie dodatkowej nagrzewnicy wstępnie podgrzewającej powietrze pobierane z zewnątrz, jednak wiąże się to z dodatkowym poborem energii elektrycznej do jej zasilania. Producenci starają się stosować nagrzewnice modulowane, włączające się tylko w minimalnym wymiarze czasu, tak żeby zredukować dodatkowy pobór energii. Innym rodzajem techniki antyzamarzaniowej może być skierowanie do wymiennika ciepłego powietrza z wnętrza za pomocą dodatkowej przepustnicy kanałowej.
- Przejdź do galerii: Wzorowa przebudowa starego domu kostki w wersji industrialnej
Autor: Mirosław Kulbacki
Na dobudowanej kondygnacji wydzielono balkon. Okalająca go ciemnoszara konstrukcja, powtórzona również nad strefą wejścia, nadaje kompozycji nowoczesny charakter
