Elektroniczny zamek do drzwi i furtki: otwieranie pilotem, kartą, kodem, smartfonem, odciskiem palca

Zdalnie sterowany zamek elektroniczny samoczynnie odrygluje drzwi, gdy tylko do nich podejdziemy. Wyjaśniamy jak działa inteligentny zamek?

Technika idzie do przodu. Za pomocą smartfona można kontrolować domowe oświetlenie, inteligentne gniazdka, czujniki i multimedia. Powszechne stało się też bezkluczykowe otwieranie aut. Skoro można było wprowadzić tę technologię do motoryzacji, czemu nie wykorzystać jej również w domach? Odpowiedzią na to pytanie są zdalnie sterowane zamki elektroniczne.

Dostępne na rynku zamki elektroniczne różnią się budową, rozwiązaniami technicznymi oraz sposobami sterowania. Znajdziemy zamki na kod wprowadzany z klawiatury, zamki sterowane pilotem lub kartą zbliżeniową. Najnowsze zamki inteligentne wykorzystują bezprzewodową łączność Bluetooth oraz Wi-Fi, można je kontrolować zdalnie za pomocą smartfona. Najbardziej zaś zaawansowane modele wyposażane są w skanery linii papilarnych oraz kamery.

Jak działa elektroniczny zamek do drzwi: rodzaje zamków

Inteligentne zamki projektowane są tak, by oprzeć się próbom włamania tak fizycznego, jak i cyfrowego. Dostępnych jest kilka typów zamków, różniących się od siebie wyglądem, sposobem działania i techniką montażu.

• Elektroniczna nakładka na tradycyjny zamek

Do najprostszych należą nieinwazyjne nakładki na tradycyjny zamek. Są to zdalnie starowane urządzenia elektryczne, których zadaniem jest przekręcanie pokrętła zasuwy lub klucza umieszczonego w zamku. Obudowę nakładki zawierającą silniczek oraz elektronikę instaluje się nieinwazyjnie na wewnętrznej stronie drzwi. Konstrukcje różnych producentów są mniej lub bardziej solidne i estetyczne, montaż polega na przyklejeniu nakładki do drzwi taśmą dwustronną lub przykręceniu za pomocą śrub. Konfigurując można ustawić jeden lub dwa obroty zamka. Z zewnątrz natomiast nie zmienia się nic. Drzwi z inteligentną nakładką nie różną się wyglądem i nie wzbudzają zainteresowania. Aby je zamknąć lub otworzyć należy zbliżyć smartfon do zamka lub kliknąć ikonę w aplikacji. Zamknięcie może być dodatkowo sygnalizowane za pomocą sygnału dźwiękowego oraz zapaleniem się diody LED. Oczywiście drzwi można nadal otwierać i zamykać tradycyjnym kluczem. Przedstawicielami tego typu zamków jest m.in. Nuki Smart Lock.

• Elektroniczne zamki z wkładką

Drugim typem elektronicznych zamków są modele inwazyjne. Potrafią otwierać i zamykać drzwi zarówno klasyczne, jak i te posiadające dodatkowe rygle antywłamaniowe. Ich mechanizm i elektronika zintegrowane są z wkładką, całość instaluje się w drzwiach zastępując oryginalną wkładkę. Montaż w przypadku tego rozwiązania jest bardziej pracochłonny, wymaga posiadania narzędzi oraz podstawowej wiedzy ślusarskiej, ale dzięki temu urządzenie jest o wiele solidniejsze i wygląda estetyczniej. Są to konstrukcje uniwersalne, w komplecie znajdziemy adaptery, dzięki którym dopasujemy zamek do różnych standardów drzwi. Zamek może być też wyposażony w system czuwania bazujący na dodatkowych sensorach pozycji drzwi. Przykładami tego typu elektronicznych zamków są Vima Smart Lock Cylinder, YALE ENTR, GERDA tedee lub Netatmo Inteligentny Zamek i Klucze.

Inteligentny zamek wyposażony jest w zasilanie bateryjne, nie wymaga dodatkowego okablowania. Baterie lub akumulatory litowo-polimerowe zamontowane w zamku wytrzymują od 6 miesięcy do 2 lat (w zależności od intensywności użytkowania). Elektroniczny zamek może być dodatkowo wyposażony w kamerkę (np. Xiaomi Loock Smart Q2), która podczas nieobecności właściciela domu nagrywa obraz za każdym razem, gdy ktoś próbuje otworzyć drzwi.

Razem z elektronicznym zamkiem w zestawie otrzymujemy zazwyczaj kilka kluczy, które można programować za pomocą aplikacji. W przypadku zgubienia klucza nie trzeba już wymieniać całego zamka. Klucze można natychmiast dezaktywować w aplikacji, a w gdy się odnajdą – na powrót reaktywować. Korzystanie z nich jest bardzo wygodne, za pomocą jednego klucza można otwierać dowolną liczbę zamków, np. w drzwiach wejściowych, furtce, bramie garażowej itd.

• Elektroniczne klamki do drzwi

Ostatnim typem inteligentnych zamków są elektroniczne klamki. Te również wymagają ingerencji w drzwi, ale ich montaż nie jest skomplikowany. Należy zdemontować stary zamek razem z szyldem, kasetą oraz klamką, a w jego miejsce zainstalować obie części elektronicznej klamki po obu stronach drzwi. Klamka jest uniwersalna, można ją zamontować na drzwiach drewnianych lub stalowych, prawych i lewych. Sterowanie elektroniczną klamką wygląda tak samo jak w przypadku opisanych wyżej zamków. Otwierać drzwi można za pomocą telefonu, kodu PIN, karty zbliżeniowej, odciskiem palca oraz oczywiście kluczem. 

Inteligentne zamki dostępne są zwykle w kilku wzorach wykończenia, dzięki czemu można je dopasować do stylistyki drzwi. Zamkom elektronicznym dostępnym na rynku europejskim przydzielane są certyfikaty bezpieczeństwa A2P, BZ+ i SKG.

Sterowanie elektronicznym zamkiem

Współczesne zamki inteligentne pozwalają otwierać i zamykać drzwi m.in. za pośrednictwem:

• smartfona,
• smartwatcha,
• kartą dostępową,
• poleceniem głosowy,
• odciskiem palca.

Wykorzystywany jest do tego zabezpieczony protokół Bluetooth, czy technologia zbliżeniowa NFC (Near Field Communication). Oprócz tego sterowanie zamkiem z telefonu może się odbywać przez internet. Umożliwiają to modele zamków elektronicznych z wbudowaną łącznością Wi-Fi lub sprzedawane w komplecie z dodatkową przystawką (mostkiem) typu HUB, który podłącza się do gniazdka 230 V. Przystawka ta umożliwia komunikację zamka z domowym routerem sieciowym.

Są również urządzenia takie jak wspomniany już Inteligentny Zamek i Klucze produkowany przez firmę Netatmo, które nie oferują dostępu do internetu, a jedynie komunikacje przez Bluetooth i NFC oraz zestaw inteligentnych kluczy fizycznych. Model ten skierowany jest do osób podchodzących do nowinek technicznych z większą nieufnością. Celowy brak dostępu do sieci uniemożliwia ewentualne zdalne przechwycenie kodów i włamanie, a inteligentny klucz NFC można w każdej chwili dezaktywować.

Klienci preferujący tradycyjne rozwiązania mogą do sterownia zamkiem elektronicznym korzystać z pilota, karty dostępowej RFID, kodu PIN lub oraz „pastylek” i chipów zbliżeniowych NFC. Z kolei zwolennicy gadżetów mogą zdecydować się na zamek sterowany poleceniami głosowymi (przy użyciu asystentów Alexa, Siri lub Asystenta Google), z czytnikiem linii papilarnych lub skanerem twarzy. Ciekawym rozwiązaniem jest technologia komunikacji optycznej LiFi (Light Fidelity), wykorzystana np. w zamku BrightLock. Jako świetlny klucz wykorzystuje się tu wbudowaną w smartfon diodową lampę błyskową. Aby otworzyć drzwi należy oświetlić pole czytnika fal elektromagnetycznych. Inną ciekawostką jest zamek Sesame. Ma on wbudowany akcelerometr, który reaguje na pukanie. Użytkownik musi tylko skonfigurować unikalną sekwencję stuknięć, na którą urządzenie zareaguje odryglowując drzwi. Pukać można tradycyjnie – do drzwi, lub w ekran smartfona.

Zamek inteligentny ze skanerem linii papilarnych

Otwieranie i zamykanie drzwi za pomocą smartfona to wygodne rozwiązanie. Mimo to producenci inteligentnych zamków, chcąc jeszcze bardziej ułatwić korzystanie ze swoich produktów, decydują się na rozwiązania wykorzystujące czytnik linii papilarnych, czyli tzw. biometryczny punktu identyfikacji użytkownika. Umożliwia on indywidualną kontrolę dostępu do domu lub pomieszczenia, w czytniku biometrycznym można zapisać wzory linii papilarnych wszystkich domowników. Klucz w postaci odcisku palca oprócz wygody użytkowania zapewnia też bardzo wysoki poziom bezpieczeństwa. Nie można go zgubić ani zapomnieć, nikt też nie jest w stanie go ukraść. Obsługa czytnika jest banalnie prosta. Aby otworzyć drzwi lub furtkę wystarczy przyłożyć palec do okienka i przesunąć po nim opuszkiem. Czytnik biometryczny może być zintegrowany z systemem zarządzania domem inteligentnym. Oprócz skanera, drzwi mogę być zazwyczaj otwierane za pomocą kodu PIN wprowadzanego z klawiatury numerycznej, karty dostępowej lub zwykłego klucza. Na klawiaturze może się również znajdować ikona pozwalająca zadzwonić do drzwi. Przykładem zamka biometrycznego przeznaczonego do instalacji w miejscu standardowego zamka jest Kwikset Halo Touch. Urządzenie to może łączyć się z domowym routerem przez sieć Wi-Fi i pozwala zarządzać zamkiem na odległość. 

Konfiguracja elektronicznego zamka: aplikacje do sterownia zamkiem

Po zamontowaniu elektroniczny zamek trzeba sparować z dedykowaną aplikacją zainstalowaną w smartfonie, skonfigurować automatykę oraz nadać prawa dostępu dla wszystkich domowników tak, aby mogli go otwierać przy pomocy swoich smartfonów. Konfiguracja jest zazwyczaj prostą czynnością. Kreator krok po kroku prowadzi użytkownika przez cały proces.

Po zainstalowaniu aplikacji trzeba przypisać do niej zamek. Aby to zrobić, tworzymy konto w systemie i logujemy się. Następnie aplikacja łączy się z zamkiem poprzez Bluetooth i rejestruje go. Po poprawnym dodaniu zamka, jego symbol pojawi się na ekranie i można już nim sterować oraz zarządzać dostępami. Apki mobilne działają pod kontrolą systemów Android i iOS.

Dedykowana aplikacja do zamka umożliwia m.in. otwieranie i zamykanie zamka za pomocą ikony lub automatycznie, gdy zbliżymy się do drzwi. Dzięki aplikacji można sprawdzać status zamka oraz kontrolować dostęp. Ponadto wysyłane są do właściciela powiadamiania, gdy zostanie wykryta nieudana próba otwarcia zamka, użycia mechanicznego klucza, uderzenie w drzwi lub włamanie. W każdym z tych przypadków zamek zintegrowany z systemem inteligentnego domu może dodatkowo uruchomić alarm. Aplikacja wyśle też powiadomienie, gdy wbudowana bateria będzie wymagała wymiany lub doładowania.

Komunikacja między aplikacją a elektroniką zamka jest zabezpieczona protokołem AES (ang. Advanced Encryption Standard) lub TLS (ang. Transport Layer Security) z szyfrowaniem kluczem 128- lub 256-bitowym, co uniemożliwia osobom postronnym na przechwycenie wirtualnego klucza. Aby zapewnić wysoki poziom bezpieczeństwa wszelkie dane przechowywane są lokalnie w pamięci zamka.

Aby można było zdalnie sterować zamkiem poprzez internet, musi on mieć wbudowaną obsługą Wi-Fi lub dodatkowy HUB. Umożliwia on komunikację zamka z domową siecią bezprzewodową, a użytkownikowi zapewnia wgląd w dziennik zdarzeń, informacje dotyczące wejść i wyjść, oraz pozwala sterować mechanizmem zamka z dowolnego miejsca na świecie.

Inteligentne zamki mogą być kompatybilne z wirtualnymi asystentami głosowymi tj. Alexa, Siri czy Asystent Google. Umożliwia to otwieranie drzwi za pomocą komend głosowych oraz integrację zamka z systemem Smart Home i dodawanie go do tzw. scen. Przykładowo, wychodząc rano do pracy uruchamiamy odpowiednią scenę, która jednocześnie włącza monitoring, uzbraja alarm, zamyka okna i rygluje wszystkie inteligentne zamki.

Funkcją inteligentnych zamków, z której korzysta się najczęściej jest automatyczne otwieranie. Chcąc wejść do domu lub mieszkania, wystarczy podejść do drzwi mając przy sobie smartfon ze skonfigurowaną aplikacją i włączoną usługą lokalizacji. Gdy znajdziemy się w pobliżu drzwi, aplikacja nawiąże połączenie Bluetooth z zamkiem i drzwi zostaną odryglowane.

Zamki wyposażane są często w funkcję zamykania z opóźnieniem. Aplikacja pozwala skonfigurować kilkudziesięciosekundowy czas zwłoki, po którym następuje samoczynne zamknięcie drzwi.

Elektroniczny zamek i kontrola dostępu: wirtualny klucz

Dużą zaletą inteligentnych zamków jest możliwość śledzenia historii wejść i wyjść, przydzielania wirtualnych kluczy oraz kontrolowania i ograniczania czasu dostępu. Inteligentnym zamkiem można zarządzać, przydzielając „wejściówki” różnym osobom w wybrane dni tygodnia o określonych porach lub bezterminowo. Dzieje się to za pośrednictwem aplikacji, wirtualny klucz przesyła się do wybranej osoby w postaci „zaproszenia” przez internet (osoba, do której je wysyłamy musi mieć zainstalowaną aplikację i utworzone konto w systemie). Dostęp do zamka inteligentnego możemy ustalić dowolnie, wybierając dni i godziny, w jakich klucz w aplikacji będzie miał ważność. Tylko wtedy osoba, która uzyskała dostęp będzie mogła wejść do środka.

Wirtualny klucz można udostępniać czasowo np. osobie sprzątającej, lokatorowi wynajmującemu mieszkanie, członkom rodziny, niespodziewanemu gościowi lub sąsiadowi, który będzie miał oko na dom na czas naszej nieobecności. Zdalne przydzielane dostępów jest także przydatne w przypadku dzieci czy osób starszych. Nie musimy się obawiać, że klucze zginą lub zostaną skradzione. Wirtualny klucz wysłany na smartfon jest bezpieczny, nie ma obawy, że ktoś go sobie dorobi, a w razie potrzeby można go unieważnić jednym kliknięciem.

Właściciel zarządzający elektronicznym zamkiem będzie otrzymywać powiadomienia o tym, kto i kiedy otworzył drzwi, co pozwala np. kontrolować, kiedy dziecko wróciło do domu ze szkoły lub o której pojawił się umówiony ogrodnik. Jeżeli zechcemy udostępnić mieszkanie gościom, wystarczy wysyłać im zdalnie zaproszenie poprzez aplikację na smartfonie, nie trzeba już zostawiać kluczy pod wycieraczką lub u sąsiada. Aby zapewnić bezpieczeństwo danych, wejściówki i dane identyfikacyjne każdego klucza przechowywane są w pamięci zamka.

Zalety zamków inteligentnych

• Zamkiem elektroniczny można otworzyć drzwi na kilka sposobów m.in. ikoną w smartfonie, poleceniem głosowym lub kartą zbliżeniową.
• Nie trzeba nosić przy sobie kluczy, zamek otwiera się automatycznie, gdy znajdziemy się w pobliżu.
• Właściciel otrzymuje powiadomienia, gdy ktokolwiek podejmie próbę otworzenia drzwi.
• Można przydzielać czasowe lub bezterminowe dostępy członkom rodziny lub innym osobom.
• Drzwi nadal można otwierać i zamykać zwykłym kluczem.
• Nie ma ryzyka kradzieży lub zgubienia kluczy przez dziecko. 

Wady zamków inteligentnych

• Zamek elektroniczny jest droższy od tradycyjnego zamka do drzwi.
• Działa wolniej, potrzebują kilku sekund na skomunikowanie się ze smartfonem lub kluczem NFC i uruchomienie mechanizmu.
• Zamek elektroniczny jest zasilany bateryjnie, akumulatorki trzeba wymieniać przeciętnie raz na rok.
• Tańsze modele elektronicznych zamków, które są gorszej jakości potrafią się zacinać.
• Dedykowane aplikacje mobilne niektórych producentów nie mają spolszczonego interfejsu użytkownika.
• Niektóre zamki nieinwazyjne mają niesolidne systemy mocowania do drzwi.
• Zamki inwazyjne do zainstalowania wymagają narzędzi i dodatkowych prac montażowych.