Serwer NAS: jak działa i jaki kupić? Wybieramy domowy serwer plików i multimediów

Wyposażając domową sieć w serwer NAS uzyskamy wygodny dostęp do zgromadzonych w jednym miejscu dokumentów, gier, zdjęć, muzyki i filmów. Obecnie w mieszkaniach mamy prywatną sieć Wi-Fi, z którą łączymy komputery, smartfony, sprzęt RTV, a nawet urządzenia AGD. Większość z nich korzysta z rozproszonych danych zapisywanych lokalnie na dyskach, co utrudnia ich współdzielenie. Serwer NAS rozwiąże ten problem.

Co umożliwia serwer NAS?

• Porządkowanie i przechowywanie dużych zbiorów audio, wideo i zdjęć
• Wygodny dostęp do plików z wielu różnych urządzeń
• Szybkie tworzenie kopii zapasowych danych z możliwością ich zaszyfrowania
• Udostępnianie plików innym osobom poprzez sieć lokalną
• Odtwarzanie multimediów na różnych urządzeniach (telefony, laptopy, telewizory)
• Prywatna chmura - dostęp do plików z dowolnego miejsca za pośrednictwem internetu
• Przechowywanie nagrań z kamer monitoringu (przewodowych i bezprzewodowych)

Gromadzone na co dzień pliki są zwykle zapisywane w różnych miejscach – na lokalnych dyskach komputerów, na zewnętrznych nośnikach USB i płytach DVD. Po kilku latach użytkowania biblioteka zbiorów rozrasta się do ogromnych rozmiarów, ciężko jest się połapać w powiększającym się bałaganie, nie mówiąc już o szybkim zlokalizowaniu potrzebnego dokumentu czy zdjęcia. Także przesyłanie dużych plików, np. pomiędzy pecetem a laptopem, czy smartfonem jest mało wygodne i trwa zazwyczaj dość długo.

Co to jest serwer NAS i jak działa

Aby zapanować nad biblioteką plików, uporządkować ją, a przy okazji poprawić sobie komfort pracy, warto kupić serwer NAS (Network Attached Storage). Jest to niewielkich rozmiarów urządzenie, którego obudowa przypomina wyglądem mini-komputer PC. Podłącza się go kablem do routera lub przełącznika sieciowego (switch) i po szybkiej konfiguracji, można już utworzyć centralny magazyn danych, dzięki któremu będzie można przenosić, gromadzić i udostępniać pliki innym domownikom. Serwer NAS wyposażony jest w dyski, na których można bezpiecznie przechowywać dane i mieć do nich swobodny dostęp z każdego urządzenia podłączonego do domowej sieci lokalnej. Dzięki niemu można też oglądać filmy na telewizorze wyposażonym w funkcje smart, słuchać muzyki na telefonie, czy oglądać pokazy slajdów na komputerze.

Wolnostojący serwer NAS, który wykorzystuje się w domach i małych firmach, zbudowany jest ze specjalnie dobranych komponentów. Wyposażony jest w pamięć, płytę główną, procesor, bardzo pojemny dysk twardy (lub kilka dysków), interfejsy sieciowe, porty komunikacyjne oraz układy graficzne i dźwiękowe. NAS podłącza się kablem RJ-45 do routera lub innego punktu dostępowego, co zapewnia najlepszą jakość i najwyższą szybkość transmisji. Można też użyć połączenia bezprzewodowego poprzez sieć Wi-Fi (pracującą w standardzie 802.11n lub 802.11ac).   

Najpopularniejsze serwery NAS dostarczają firmy Synology, Qnap oraz Western Digital. Ich produkty oferują klientowi prywatnemu wysoką wydajność w korzystnej cenie.

Podłączenie serwera NAS: konfiguracja systemu

Do stworzenia domowego magazynu danych lub centrum multimedialnej rozrywki potrzebny jest serwer NAS, router sieciowy oraz komputer (najlepiej z gigabitową kartą sieciową), służący do konfigurowania i sterowania systemem za pośrednictwem specjalnej aplikacji. Serwer NAS podłączamy do routera, przeprowadzamy konfigurację, tworzymy konto, nadajemy uprawnienia wszystkim osobom, które mają mieć dostęp do zasobów i zakładamy foldery do przechowywania prywatnych danych. W kolejnym kroku należy utworzyć bibliotekę plików, z której będą korzystać domownicy za pośrednictwem smartfonów, laptopów, tabletów czy telewizora. Jeśli chcesz używać serwera NAS jako odtwarzacza multimedialnego, można podłączyć go bezpośrednio do telewizora za pośrednictwem złącza HDMI. Systemy operacyjne serwerów mają zazwyczaj bardzo intuicyjny interfejs użytkownika, przypominający wyglądem Windowsa. Aby uzyskać dostęp do danych znajdujących się na dysku sieciowym, użytkownik musi się z nim połączyć i wpisać dane uwierzytelniające. Po zalogowaniu można już przeglądać, otwierać, przesyłać i pobierać zapisane tam pliki.

Jaki wybrać serwer NAS? Na co zwracać uwagę podczas zakupu

Nowoczesny serwer NAS powinien być zbudowany z dobrej klasy podzespołów, wyposażony łatwy w obsłudze system operacyjny, pojemy dysk twardy, funkcję automatycznego backupu i udostępniania plików. Do komunikacji niezbędny jest gigabitowy port Ethernet, umożliwiające podłączenie urządzenia z domowym routerem za pomocą kabla RJ-45. Dostępne są również NAS-y z wbudowanymi modułami Wi-Fi oraz 3G, umożliwiające bezprzewodową łączność z siecią lokalną. W zestawie złącz nie powinno zabraknąć portów USB, do których będzie można podłączać napędy zewnętrzne i przenosić z nich pliki bezpośrednio na dysk NAS-a. Najlepiej wybrać serwer NAS z interfejsem USB 3.0, zapewniającym szybki transfer danych. Innym wydajnym interfejsem, w który powinien być wyposażony NAS jest Thunderbolt w wersji 2 lub 3.

Serwery przeznaczone do użytku domowego mają zazwyczaj jedną lub dwie kieszenie przeznaczone do instalacji dysków twardych. Należy zwrócić uwagę na rodzaj i pojemność zamontowanego fabrycznie napędu. Do zastosowań domowych sprawdzi się dysk mogący pomieścić 10 TB danych. W przypadku serwerów wielokieszeniowych, gdy zabraknie miejsca na pliki, będzie można bardzo szybko dołożyć kolejny dysk.

Istotnym elementem odpowiedzialnym za wydajność serwera NAS jest procesor i pamięć RAM. Domowy serwer powinien mieć przynajmniej dwurdzeniowy procesor taktowany częstotliwością 1.4 GHz oraz minimum 1 GB pamięci. Jeżeli serwer NAS ma pełnić funkcję centrum rozrywki i oprócz magazynowania plików służyć także do strumieniowania muzyki i filmów, powinien obsługiwać technologie, umożliwiające przesyłanie multimediów. Najpopularniejszym standardem obsługiwanym przez telewizory Smart TV, komputery oraz inne urządzenia RTV jest protokół DLNA. Nowoczesne modele dysków NAS przeznaczone do użytku domowego, oprócz rozbudowanych funkcji multimedialnych wyposażane są również w wyjście HDMI, pozwalające podłączyć urządzenie do telewizora.

Nowe modele serwerów NAS wyposażane są w wydajne układy graficzne, obsługujące dekodowanie sprzętowe 4K H.264 i transkodowanie w czasie rzeczywistym. Dzięki temu możliwa jest konwersja materiałów wideo i odtwarzanie na różnych urządzeniach, np. odbiornikach Smart TV. Obsługa standardu Plex Media Server umożliwia strumieniowanie plików multimedialnych na smartfony i telewizory wyposażone m.in. w technologię DLNA, oraz do przystawek Chromecast. Właściciele urządzeń firmy Apple powinni się upewnić, że NAS obsługuje również technologie iTunes (strumieniowanie audio, przechowywanie kolekcji muzycznej na serwerze), oraz AirPlay (streaming multimediów do Apple TV).

Domowy serwer NAS zwykle działa non-stop przez całą dobę, więc powinien być energooszczędny. Dokonując zakupu urządzenia warto zwrócić uwagę, w jakie dodatkowe elementy i funkcje jest ono wyposażone. Wbudowany wyświetlacz LCD ułatwia monitoring parametrów pracy, pilot pozwala wygodnie sterować urządzeniem na odległość. Jeśli chcesz, aby serwer NAS działał bezgłośnie, wybierz model z pasywnym system chłodzącym. Tradycyjne konstrukcje wyposażone w wentylatory powinny oferować system regulacji i inteligentnego sterowania chłodzeniem. Wygodę zapewnia funkcja kopiowania plików z nośników zewnętrznych, takich jak pamięci USB, dyski zewnętrzne, aparaty i kamery wideo, za pomocą specjalnego przycisku na obudowie. Ważne jest, aby serwer współpracował z zasilaczami awaryjnymi UPS. Inną przydatną funkcją serwera NAS jest programowanie włączania i wyłączania zasilania.

Tworzenie backupu i obsługa kamer IP przez serwery NAS

Bezpieczeństwo danych zapisanych na dysku serwera NAS jest dużo większe, niż w przypadku „zwykłych” napędów instalowanych w pecetach czy laptopach. NAS-y projektowane są tak, aby mogły pracować bezawaryjnie przez wiele lat. Jednym z głównych ich zastosowań jest automatyczne tworzenie kopii zapasowych danych z komputerów lub urządzeń przenośnych podłączonych do sieci. Dwudyskowy serwer NAS, skonfigurowany w trybie RAID 1 mirroring, pozwala bezpiecznie przechowywać pliki ze wszystkich urządzeń. Na każdym z jego dysków są przechowywane te same dane. W wypadku awarii jednego z dysków serwera, pliki będzie można nadal odtworzyć z drugiego, będącego jego „lustrzanym odbiciem”. NAS może automatycznie, w określonych odstępach czasowych, synchronizować zawartość wskazanych katalogów z komputerów. Serwer NAS można też wykorzystać jako rejestrator i magazyn zapisów z kamer monitoringu. Na dysku można rejestrować materiał wideo, który będzie bezpiecznie przechowywany poza zasięgiem niepowołanych osób. W zależności od modelu NAS-a, możliwe jest podłączenie różnej liczby kamer.

Prywatna chmura

Ze zgromadzonych na dysku serwera NAS zasobów można korzystać także poza domem. Wybrane modele NAS-ów oferują dodatkową możliwość utworzenia prywatnej chmury, w której będzie można przechowywać dane i pracować na nich zdalnie za pośrednictwem internetu. Inwestując w serwer NAS uwalniamy się od płacenia abonamentu za dostęp do komercyjnych dysków internetowych takich jak Dropbox, OneDrive czy iCloud.