Szambo, czyli zbiornik na ścieki. Pojemność, przepisy, koszty
Szambo musi być szczelne, żeby ścieki nie zanieczyszczały okolicy. Powinno mieć też dobrze dobraną pojemność, aby nie zapełniało się zbyt szybko.
Większość terenów przeznaczonych pod zabudowę jest położona na obszarach pozbawionych sieci kanalizacyjnej, więc szamba są przykrą koniecznością. Przykrą, bo wywóz ścieków kosztuje i jest uciążliwy dla mieszkańców. Niestety, zwykle nie mamy wyboru, miejscowe urzędy narzucają sposób usuwania ścieków i nie zawsze zgadzają się na budowę przydomowych oczyszczalni ścieków.
Jakie są zbiorniki na szambo?
Zbiorniki z tworzywa robione zwykle z polietylenu o wysokiej gęstości lub kompozytu żywic poliestrowych zbrojonych włóknem szklanym są lekkie, nie korodują i nie wchodzą w reakcje z otoczeniem. Niestety, nie wytrzymują dużych obciążeń, więc jeśli ze względu na konieczne zagłębienie trzeba je przysypać grubą warstwą ziemi (producenci podają zwykle jej dopuszczalną grubość), grunt nad zbiornikiem wzmacnia się, układając betonową płytę nośną. Podobnie trzeba postąpić, jeśli szambo znajduje się pod miejscem parkowania samochodu.
Sprawdź też:
- Szambo betonowe - 3 sposoby jego budowy >>>
- Szambo plastikowe - wybieramy plastikowe zborniki na ścieki >>>
Zbiorniki betonowe i żelbetowe najczęściej montuje się z gotowych prefabrykatów. Można też wykonać je bezpośrednio na placu budowy, ale wobec powszechnej dostępności prefabrykatów rzadko tak się robi. Prefabrykaty betonowe są bardzo ciężkie, więc do montażu jest potrzebny dźwig. Rekompensatą za trudniejszy montaż jest większa wytrzymałość, dzięki której zbiorników nie trzeba wzmacniać. Miejsca styku elementów tworzących zbiornik trzeba dokładnie uszczelnić zaprawą wodoszczelną z cementu szybkowiążącego. Pozostawienie nieszczelności, a tym bardziej celowe dziurawienie dna zbiornika jest niedopuszczalne i grozi zanieczyszczeniem wód gruntowych.
Autor: Ja-ck
Zbiorniki z tworzyw sztucznych są bardzo szczelne, ale wymagają zabezpieczeń w gruncie, żeby nie uległy zniszczeniu pod naporem gleby
Zbiorniki betonowe są znacznie tańsze od tych z tworzywa sztucznego. Zbiornik jednokomorowy o pojemności 10 m3 kosztuje 2200-2600 zł netto. Za podział na dwie komory trzeba zwykle dopłacić 200 zł. Zbiorniki o takiej samej pojemności, ale wykonane z tworzywa sztucznego kosztują 5000-7500 zł netto, zależnie od rodzaju materiału i technologii wykonania. Podane ceny obejmują podstawowe akcesoria, czyli kominek, nadbudowę, klapę.
Jak duże powinno być szambo?
Pojemność szamba zależy od liczby osób mieszkających w domu i ilości wody, którą zużywają. Orientacyjnie przyjmuje się, że ilość powstających ścieków to 95% ilości zużywanej wody. W zależności od standardu wyposażenia domu i przyzwyczajeń jedna osoba zużywa 150-200 litrów wody dziennie (najwięcej do kąpieli i spłukiwania WC). Wymaganą pojemność zbiornika oblicza się, mnożąc liczbę domowników, ilość powstających ścieków i czas przetrzymywania ścieków w zbiorniku.
Jeśli przyjmiemy, że każdy z członków czteroosobowej rodziny wytwarza dziennie około 180 l ścieków, które będą wywożone co dwa tygodnie, zbiornik powinien mieć pojemność użytkową: 180 litrów x 4 osoby x 14 dni = 10080 litrów = około 10 m3
Warto wiedzieć, że w praktyce mżna wykorzystywać tylko tę część szamba, która znajduje się poniżej miejsca wprowadzenia rury kanalizacyjnej. Jest to tzw. pojemność użytkowa (czynna) szamba. Powinna ona być większa lub przynajmniej równa wyliczonej objętości zbiornika.
Sprawdź też:
Szambo na działce – jakie odległości zachować?
Wymagania ogólne. Wybierając miejsce na zbiornik, trzeba zachować określone w przepisach minimalne odległości od budynku (co najmniej 15 m), studni (minimum 15 m) oraz ciągów komunikacyjnych i granicy działki (7,5 m). Należy je mierzyć od pokryw i wylotów wentylacji zbiornika. Dotyczą one zbiorników o pojemności do 10 m3.
Na terenach o zabudowie jednorodzinnej, zagrodowej i rekreacji indywidualnej. Odległość szamba o pojemności do 10 m3 (zazwyczaj wystarczającej dla przeciętnego gospodarstwa domowego) można zmniejszyć w stosunku do powyższch wymagań ogólnych. Po zmniejszeniu wynoszą one:
- 5 m - minimalna odległość od budynku (od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi),
- 2 m - minimalna odległość od granicy działki sąsiedniej, drogi i ciągu pieszego.Szambo można też wybudować przy samej granicy działki lub w odległości mniejszej niż 2 m, jeśli będzie sąsiadować z podobnym urządzeniem na sąsiedniej działce.
Wygodnie jest usytuować zbiornik z dala od ciągów komunikacyjnych, wjazdu do garażu czy miejsca parkowania samochodu, pamiętając jednak o zapewnieniu dojazdu do niego wozom asenizacyjnym.
Sprawdź też:
Budowa szamba – jakie formalności trzeba spełnić?
Budowa (zainstalowanie) szamba o pojemności do 10 m3 wymaga zgłoszenia w starostwie lub urzędzie miasta na prawach powiatu. Na wybudowanie większego zbiornika jest potrzebne pozwolenie na budowę, a więc i jego projekt. Do budowy można przystąpić, jeśli urząd w ciągu 21 dni od doręczenia mu zgłoszenia nie wyrazi sprzeciwu w formie decyzji.
Kiedy buduje się nowy dom, formalności te można załatwić wraz z pozwoleniem na budowę domu lub zgłoszeniem budowy domu. Wraz z projektem domu należy wówczas dostarczyć do urzędu plan zagospodarowania działki przedstawiający usytuowanie zbiornika na nieczystości ciekłe oraz jego opis techniczny.
Autor: Andrzej Szandomirski
Mankamentem korzystania z szamba są stosunkowo wysokie, wyższe w porównaniu z innymi rozwiązaniami kanalizacji indywidualnej, koszty eksploatacji. Jednorazowo za wywóz nieczystości wozem asenizacyjnym trzeba zapłacić od 100 do 230 zł w zależności od regionu kraju. Jeśli więc szambo jest naprawdę szczelne i opróżnia się je tak często, jak należy, czyli mniej więcej co dwa tygodnie, rocznie trzeba wydać od 2,5 do ponad 5 tys. zł.
Warto zbudować szambo o wielkości dostosowanej do pojemności wozów asenizacyjnych, jakimi dysponuje lokalne przedsiębiorstwo zajmujące się wywozem płynnych nieczystości. Takie rozwiązanie będzie dla obu stron najlepsze pod względem wygody i kosztów.
Dlaczego szambo powinno być szczelne?
Po pierwsze, aby nie zanieczyszczać środowiska i wód gruntowych, które wykorzystuje się jako źródło wody pitnej. W okolicy, gdzie są nieszczelne szamba, a wodę czerpie się ze studni, należy często kontrolować (badać) jakość wody. Szczególnie niebezpieczne są związki azotu, które u małych dzieci mogą wywołać poważne choroby. Groźne są też bakterie chorobotwórcze i związki chemiczne, które wraz z nieczystościami dostają się do wody używanej do celów spożywczych i higienicznych. Zdecydowanie lepiej w takiej sytuacji korzystać z wody wodociągowej.
Po drugie, jeśli szambo jest nieszczelne, a grunt nawodniony, woda będzie napływać do zbiornika, zwiększając koszty wywozu szamba.
Dlaczego szambo trzeba wentylować?
Każdy zbiornik na ścieki powinien mieć wentylację. Jej brak grozi nieprzyjemnymi, uciążliwymi zapachami w łazienkach. Odpowietrzenie zbiornika, najczęściej w postaci rury zakończonej wywiewką o średnicy 110 albo 160 mm powinno sięgać co najmniej 0,5 m powyżej poziomu terenu i być usytuowane nie bliżej niż 5 m od okien i 2 m od drogi publicznej.
Oprócz tego wymagana jest tzw. wentylacja wysoka. Przynajmniej jeden pion kanalizacyjny w domowej instalacji powinien być wyprowadzony ponad dach i zakończony wywiewką. W prawidłowo działającym układzie powietrze jest bowiem zasysane z zewnątrz przez wywiewkę szamba, przepływa przez nie do domowej instalacji i stamtąd pionem kanalizacyjnym zakończonym wywiewką ponad dachem budynku wydostaje się na zewnątrz. Wraz z nim opuszczają szambo dwutlenek węgla i toksyczne gazy powstające w nim w wyniku beztlenowej fermentacji odchodów, resztek pożywienia, detergentów i wszelkich innych zawartych w ściekach substancji.
Co daje sygnalizacja napełniania szamba?
Szambo musi mieć otwór z nadbudową sięgającą do powierzchni terenu, zamykaną od góry klapą. Przez ten otwór zbiornik się opróżnia i kontroluje poziom zgromadzonych w nim ścieków. Aby nie przegapić momentu, w którym szambo się napełni, dobrze jest wyposażyć je w sygnalizator poziomu ścieków. Mając takie urządzenie, nie trzeba nerwowo obserwować stanu napełnienia szamba ani obawiać się jego przepełnienia i wylania nieczystości na posesję lub „wybicia” przez urządzenie sanitarne (najczęściej najniżej położoną miskę ustępową lub wpust podłogowy) do pomieszczenia. Rodzaje sygnalizatorów:
- mechaniczny – w postaci pływaka z poziomowskazem;
- elektroniczny, składający się z czujnika zainstalowanego w zbiorniku i sygnalizatora umieszczonego w wybranym miejscu.
Panel sygnalizacyjny odbierający sygnały od pływaka (czujnika) zainstalowanego w szambie umieszcza się w dowolnym pomieszczeniu wewnątrz budynku, najlepiej w takim, do którego ktoś z domowników wchodzi co najmniej raz dziennie (na przykład w holu, garażu, kotłowni). Urządzenie powinno być zamontowane w widocznym miejscu, do którego jest łatwy dostęp. Musi być podłączone do instalacji elektrycznej na napięcie 230 V przez zasilacz 12 V.
W zależności od rodzaju urządzenia sygnalizacja napełnienia wymagającego interwencji firmy wywożącej nieczystości może być świetlna i/lub dźwiękowa. Poziom, przy którym się włącza, można ustawić dowolnie podczas montażu, uwzględniając rezerwę czasową do całkowitego napełnienia zbiornika. Wylicza się ją w przybliżony sposób na podstawie średniego dziennego zużycia wody.
Montaż czujnika nie wymaga wchodzenia do wnętrza szamba, dzięki czemu sygnalizator można zainstalować także w używanym zbiorniku. Koszt sygnalizatora to 200-400 zł.
Jak wygodnie opróżniać szambo?
Jeżeli dostęp do szamba jest możliwy jedynie po zdjęciu pokrywy włazu, a do tego szambo znajduje się z dala od granicy posesji i wóz musi na nią wjechać, operacja opróżniania może się odbyć tylko podczas obecności kogoś z domowników lub innej upoważnionej osoby. Co innego, jeżeli zrobimy stałe przyłącze do usuwania ścieków. Nie potrzeba do tego specjalnego projektu ani uzgodnień. Wystarczy pozwolenie na wybudowanie lub zainstalowanie zbiornika na nieczystości płynne uzyskiwane wraz z pozwoleniem na budowę domu. Podłączenie można wykonać bez względu na rodzaj zbiornika, jednak z uwagi na ograniczoną wydajność pomp wozów asenizacyjnych musi się znajdować niedaleko (kilka metrów) od ogrodzenia. Rurę można wyprowadzić przez ogrodzenie i zakończyć szybkozłączką od strony ulicy.
Jak posadowić szambo?
Zbiornik na ścieki zakopuje się w ziemi. Od zewnątrz pozostają widoczne jedynie pokrywy włazów, przez które usuwa się nagromadzone nieczystości. Wykop trzeba zrobić niezależnie od rodzaju zbiornika, na jaki się zdecydujemy (betonowy czy z tworzywa, gotowy albo robiony na miejscu). Ze względu na znaczne wymiary (objętość zbiornika plus dodatkowo mniej więcej 30 cm z każdej strony) będzie do tego potrzebna koparka. Godzina jej pracy kosztuje około 120 zł, wykonanie całego wykopu i montaż szamba – od 500 do 1200 zł, pod warunkiem że na działce nie ma żadnych niespodzianek, które mogą utrudnić prace ziemne. Wykop i jego otoczenie należy zabezpieczyć przed wodami opadowymi, na przykład arkuszami blachy falistej lub grubą, mocną folią. Jeśli go nie zabezpieczymy, podczas intensywnych opadów i towarzyszącego im podniesienia się poziomu wód powierzchniowych mogłyby się osuwać ściany.
Przed osadzeniem szamba dno wykopu trzeba pokryć warstwą chudego betonu lub stabilizowanego piasku o grubości około 20 cm. Zrobienie wykopu bywa trudne, ponieważ grunty na terenie Polski są bardzo zróżnicowane. Występują w nich liczne przewarstwienia w postaci iłów, gliny czy frakcji drobnoziarnistych, które całkowicie się zmieniają pod wpływem wody. Jeżeli wiadomo, że poziom wód gruntowych jest wysoki (woda utrzymuje się blisko powierzchni), a do tego grunt jest spoisty, najlepiej jeszcze przed przystąpieniem do prac ziemnych zadbać o odwodnienie. Warto wtedy wybrać szczelny prefabrykowany zbiornik betonowy (są dostatecznie ciężkie, więc nie grozi im wyparcie z wykopu przez wodę).
Sprawdź projekty gotowe domów z kolekcji Muratora:
Autor: Redakcja
Zaufaj doświadczeniu Muratora!
Od ponad 20 lat pomagamy spełniać marzenia o własnym domu. Dołącz do grona 155 000 zadowolonych Klientów.W naszej Kolekcji znajdziesz ponad 1600 projektów gotowych domów dopasowanych do różnych potrzeb inwestorów. Zespół architektów Muratora pomoże w dobraniu projektu odpowiedniego do Twoich oczekiwań, wymiarów działki i jej usytuowania względem stron świata. Wraz z projektem otrzymasz także pakiet dodatków i ofert specjalnych, dzięki którym zaoszczędzisz na koszcie budowy.Wykonujemy także projekty na indywidualne zamówienie.
