Ceny prądu w 2022 są rekordowe! A ile będzie kosztował prąd w 2023? Czy ceny energii będą rosły?

Ceny prądu galopowały w górę. Czy w końcu się ustabilizują? Obecne ceny energii są rekordowo wysokie. Wiele osób z obawą myśli o cenach prądu w sezonie grzewczym i podwyżkach w przyszłym roku. Premier uspokaja, że podwyżki cen prądu w 2023 r. nie będą bardzo wysokie. Ile obecnie kosztuje prąd i jakie są prognozy?

Podczas konferencji prasowej na początku sierpnia premier Mateusz Morawiecki zapewnił, że: - Podwyżki na przyszły rok będą nie takie, jak były sygnalizowane przez Urząd Regulacji Energetyki, że wstępne dane pokazują na ponad 100-procentową podwyżkę, o 100-180% - tego typu liczby pojawiały się w mediach. Mogę obiecać, że na pewno będzie to znacząco, znacząco mniejszy wzrost.

W lipcu serwis oko.press opublikował informacje zawarte w liście prezesa Urzędu Regulacji Energetyki Rafała Gowina skierowanego do Minister Klimatu i Środowiska Anny Moskwy oraz premiera Mateusza Morawieckiego. Prezes URE ostrzegał, że w 2023 r. czekają nas bardzo wysokie podwyżki cen prądu, nawet na poziomie nie 100%, ale 180%.

W Polsce ceny prądu są regulowane. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki zatwierdza taryfy opłat za prąd. Obecne obowiązują do końca 2022 r. W 2023 r. ceny energii elektrycznej mają jeszcze wzrosnąć. Jest to spowodowane rosnącymi cenami węgla i ogólnie kryzysem energetycznym panującym w Europie, który powoduje wzrost kosztów wytwarzania energii elektrycznej.

NIE PRZEGAP: Stałe ceny prądu - dla kogo? Zamrożenie cen energii - jak spełnić warunki, żeby zaoszczędzić nawet 150 zł na rachunkach za prąd

Premier zapewnił, że część podwyżek zrekompensuje budżet państwa, ale część rosnących kosztów produkcji prądu wezmą na siebie firmy, które go wytwarzają - największe spółki energetyczne z udziałem Skarbu Państwa.

– Mogę obiecać, że na pewno będzie to znacząco mniejszy wzrost. Będziemy się starać, aby był jak najniższy, ale nie mogę teraz powiedzieć tego dokładnie. To zależy od tego, ile pokryje firma energetyczna, czyli np. PGNiG, czy Orlen, bo on także partycypuje, ponieważ zarządza Energą, a w przyszłości też innymi aktywami, ile pokryje budżet, a ile zostanie do pokrycia dla gospodarstw domowych – zapowiedział premier.

Premier ocenił, że firmy energetyczne są na tyle bogate, że mogą wziąć na siebie część kosztów, żeby odciążyć gospodarstwa domowe.

Przypomniał też, że część wzrostu kosztów pokrywa państwo w postaci obniżek stawek VAT i akcyzy na prąd, które prawdopodobnie zostaną przedłużone do końca roku.

Spółki energetyczne występują o zmianę taryf jeszcze na 2022 r.

Portal WysokieNapiecie.pl ustalił, że na początku lipca trzy państwowe spółki energetyczne – Energa, Enea i Tauron − złożyły wnioski o zmianę jeszcze w tym roku obowiązującej taryfy na sprzedaż energii odbiorcom w gospodarstwach domowych. Najniższy wiosek, złożony przez Tauron, opiewa na ok. 6% do końca 2022 r. Jest to rzadkie wydarzenie, ponieważ zwykle wnioski do Urzędu Regulacji Energetyki o wprowadzenie nowych taryf są składane jesienią, a zatwierdzane pod koniec roku. Obowiązują przez kolejny rok.

Spółka PGE, czwarty wielki operator systemów energetycznych,  poinformowała na początku sierpnia, że nie planuje składać wniosku o podwyższenie taryfy jeszcze w tym roku.

Obecnie dynamika wzrostu giełdowych cen energii jest bardzo duża. Jest to także połączone z niepewnością jutra, ponieważ ceny węgla, który jest w naszym kraju podstawowym surowcem energetycznym, są obecnie nieprzewidywalne. Dodatkowy problem sprawiają braki węgla w elektrowniach. Cena rozliczeniowa energii elektrycznej na czwarty kwartał tego roku wynosi na początku lipca br. 1757 zł/MWh. Dostawy w godzinach szczytowego zapotrzebowania w czwartym kwartale (gdy gospodarstwa domowe zużywają relatywnie dużo prądu) wyceniono na – bagatela − 1968 zł/MWh (niemal 2 zł/kWh).

Cena energii na giełdzie towarowej

Obecnie ceny energii na giełdzie biją kolejne rekordy. Jak wynika z danych Towarowej Giełdy Energii 4 lipca br., cena MWh w ramach popularnego kontraktu rocznego z dostawą na 2023 r. osiągnęła poziom 1324 zł za MWh, cztery dni później - 8 lipca - było to już 1560 zł za MWh. Dla porównania, cena energii w 2021 r. z dostawą na 2023 r. wynosiła ok. 368 zł za MWh. To najwyższa cena prądu nie tylko od początku roku, ale także od momentu ofert zakupu energii w ramach kontraktu na 2023 r. Analitycy Biura Maklerskiego Pekao podsumowali, że: jeśli taki poziom utrzymałby się w kolejnej części roku, ceny energii elektrycznej w taryfie G  powinny wzrosnąć o około 115%.

Taryfy przyjęte pod koniec 2021 r. przez Urząd Regulacji Energetyki  po jakich spółki energetyczne sprzedają w roku 2022 prąd gospodarstwom domowym (taryfa całodobowa G11) wahają się od 413 zł w Enerdze do 415 zł/MWh netto w Tauronie. To stanowi mniej więcej 25% obecnych rynkowych cen na najbliższy kwartał.

Wysokie ceny odnotowano także na tzw. rynku bilansującym energii elektrycznej, który ma służyć bilansowaniu systemu na warunkach rynkowych, a więc dokupowaniu brakującej aktualnie energii, która nie została wcześniej zakontraktowana. Ta 4 lipca br. kosztowała prawie 2500 zł.

Energia elektryczna - dlaczego jest tak drogo?

Polska energetyka jest oparta na węglu, a to wiąże się z koniecznością zakupu uprawnień do emisji CO₂, które w ostatnich latach rekordowo podrożały. To jedna z przyczyn wzrastających cen energii elektrycznej. To, że duża podwyżka cen prądu w 2023 r. jest nieunikniona wynika również z rekordowo wysokich cen węgla, a te są wynikiem wojny w Ukrainie i embargiem na rosyjski węgiel, który do tej pory wykorzystywaliśmy. 

Na rekordowy poziom cen energii przekładają się także wyłączenia i postoje bloków węglowych. To między innymi efekt licznych „awarii” w polskich elektrowniach, za którymi mogą stać braki węgla. Tylko 4 lipca br. z bieżącej pracy wyłączonych było ok. 22 GW mocy. Dla porównania cały system energetyczny dysponuje mocą rzędu 53,6 GW mocy zainstalowanej.

Spis treści

1. Spółki energetyczne występują o zmianę taryf jeszcze na 2022 r.
2. Cena energii na giełdzie towarowej
3. Energia elektryczna - dlaczego jest tak drogo?
4. O ile wzrosły ceny prądu w ostatnich latach
5. Prognozowane ceny prądu w 2023 r.
6. Podwyżki cen prądu w 2023 r. są nieuniknione
7. Jak rosła cena energii elektrycznej
8. Od czego zależy cena energii elektrycznej
9. Wzrost cen prądu w 2022 r.
10. Zmiany stawek opłat dystrybucyjnych i innych
11. Gdy chcemy zmienić sprzedawcę prądu

O ile wzrosły ceny prądu w ostatnich latach

Przez dłuższy czas cena prądu utrzymywała się na poziomie 0,60 zł za 1 kWh. W latach 2017-2018 wynosiła 0,64 zł, a w 2019 spadła do 0,60 zł. W 2020 r. zaczął się ponownie wzrost cen prądu. W roku 2022 r. prąd dla gospodarstw domowych kosztuje 0,72 zł za 1 kWh. W porównaniu z rokiem 2021 r. w którym średnio za 1 kWh energii elektrycznej płaciliśmy 0,67 zł wzrost wynosi prawie 20%.

Jesienią 2021 r. prezes Urzędu Regulacji Energetyki zatwierdził nowe taryfy za prąd na 2022 r. W porównaniu z 2021 r. wzrost cen energii elektrycznej wyniósł ok 24%. Taryfy te obowiązują do końca 2022 r., chyba że nastąpią takie zjawiska rynkowe, które spowodują, że dystrybutorzy i sprzedawcy energii elektrycznej złożą wcześniej wnioski o zmianę taryf.

Prognozowane ceny prądu w 2023 r.

Ceny energii elektrycznej muszą wzrosnąć, ponieważ rosną opłaty za emisję CO2, a cena węgla, który jest w Polsce głównym surowcem do produkcji prądu, jest trudna do przewidzenia. Obecnie polskie kopalnie renegocjują ceny w kontraktach z elektrowniami. Problem może się zwiększyć, jeśli nie zostanie zapewnione zaspokojenie potrzeb rynku w tej kwestii. Polska importowała z kierunku wschodniego 8-9 mln ton węgla. Tę lukę trudno będzie zapełnić. Obecnie ceny węgla przekraczają 3000 zł/t.

W ostatnich latach rośnie koszt opłat z tytułu emisji CO2. Obecnie wynosi ona ponad 80 euro za tonę, co jest wysokim poziomem. Pod koniec 2021 r. trzeba było płacić mnie więcej 60 euro, a wcześniej 30-40 euro.

Dlatego rosną ceny prądu na Towarowej Giełdzie Energii, na której kupują ją spółki energetyczne. Latem 2021 r. cena 1 MWh wynosiła 400 zł. Gwałtowny wzrost cen energii rozpoczął się w kwietniu 2022 r. (wojna w Ukrainie, embargo na węgiel z Rosji). W styczniu-lutym 2022 r. ceny za 1 MWh energii utrzymywały się na poziomie 600 zł. Wiosną 2022 r. 1 MWh kosztował już 700-800 zł. W czerwcu cena prądu przekroczyła 1000 zł (zanotowano nawet 1200 zł/1 MWh).

O zmianę taryf spółki energetyczne występowały jesienią 2021 r. Od tamtej pory cena energii na giełdzie wzrosła o ponad 100%. Tej jesieni złożą wnioski o zatwierdzenie taryf na rok 2023. Czego można się spodziewać?

Podwyżki cen prądu w 2023 r. są nieuniknione

Rząd w założeniach budżetu na 2023 r. przyjął obniżenie inflacji do poziomu ok. 8%. Jednym z kluczowych zadań jest zapewnienie dostaw węgla, na dodatek w rozsądnych, a nie spekulacyjnych cenach. Jeśli uda się uspokoić rynek węgla, być może ceny energii elektrycznej nie wzrosną tak dynamicznie.

Jednak w miarę upływu kolejnych miesięcy widać, że sytuacja wygląda pesymistycznie. Inflacja szybko rośnie i  w czerwcu br. przekroczyła 15%. Obecnie analitycy oceniają, że inflacja może osiągnąć w 2022 r. poziom 18%. Jednocześnie został opracowany program dopłat do węgla, ale wcale nie jest pewne, że on wypali, ponieważ jest obarczony bardzo dużym ryzykiem strat finansowych, które spoczywa na barkach właścicieli składów opałowych. Nie wiadomo więc, czy do nie przystąpią. Węgiel sprowadzany z zagranicy kosztuje na wolnym rynku znacznie więcej niż chciałby rząd.

Obecnie elektrownie mają problemy z zaopatrzeniem w węgiel, ponieważ priorytetem jest zapewnienie węgla dla gospodarstw domowych i ciepłowni, zwłaszcza zgromadzenie zapasów przed sezonem grzewczym. Przyjęcie takiego stanowiska jest uzasadnione tym, że elektrownie mogą produkować energię z różnych źródeł, nie tylko węgla kamiennego, lecz także brunatnego, wiatru, biomasy, słońca, gazu itp., a w razie potrzeby kupować ją za granicą. Jednak najważniejszym surowcem energetycznym pozostaje węgiel. Za miały węglowe w ubiegłym roku płacono w Polskiej Grupie Górniczej około 300 zł/t. W na początku czerwcu br. jedna ze spółek z branży producentów żywności zapłaciła 1530 zł/t, a na początku lipca oferenci, którym uda się zdobyć węgiel na aukcjach w PGG, płacą już ponad 1600 zł/t.

W tej sytuacji prognozy cen energii elektrycznej są takie, że w przeciętnej rodzinie rachunki miesięczne wzrosną przynajmniej o 50 zł, a jest możliwe nawet o 80% - przewiduje Bartłomiej Derski z portalu Wysokienapięcie.pl

W branży energetycznej przyjmuje się, że rynkowa detaliczna cena energii odpowiada cenie energii w taryfie C11 (taryfa jednostrefowa dla przedsiębiorstw podłączonych do sieci niskiego napięcia). Wg taryfy C11 energii elektrycznej dla odbiorców z grup C w TAURON Sprzedaż, która będzie obowiązywać od 1 lipca 2023 r., cena energii elektrycznej czynnej wyniesie 1409 zł/MWh. Czy tyle będzie kosztować energia na giełdzie w 2023 r. Jeśli ten scenariusz zostałby zrealizowany to cena prądu 1 kWh dla gospodarstw domowych powinna podrożeć mniej więcej trzykrotnie i kosztować 2,15 zł.

Przyjmuje się, że średnie roczne zużycie energii w 4-osobowej rodzinie wynosi 2400 KWh, a w 5-osobowej - 3000 kWh. Roczny koszt energii wynosiłby odpowiednio 5160 i 6450 zł, co przekładałoby się na miesięczne rachunki za prąd na poziomie mniej więcej 500 zł!

Tak wielkie podwyżki cen prądu mogłyby być nie do udźwignięcia dla wielu gospodarstw. Obecnie, żeby zmniejszyć rachunki wprowadzono tarczę antyinflacyjną, czyli obniżkę VAT-u na prąd i zniesienie akcyzy.

Nie przegap: Jak dostać dofinansowanie do prądu

Przeczytaj o programie rządowym dopłat do węgla i gwarantowanej cenie węgla: Dopłaty do węgla - od kiedy tona węgla za 996,60 zł

Jak rosła cena energii elektrycznej

Dla przypomnienia przedstawiamy poziom cen energii elektrycznej w 2021 i 2022 r. oraz to jak się one zmieniały.

Wg serwisu Rachuneo średnia cena energii elektrycznej wynosiła w 2021 r. 0,69-0,78 zł/kWh. Specjaliści serwisu obliczyli miesięczny koszt energii elektrycznej i jej dystrybucji dla średniej wielkości rodziny (2+2). Wykorzystano w tym celu podstawowe taryfy 5 operatorów systemu dystrybucyjnego, którzy obsługują poszczególne obszary kraju. Są to Enea, Energa, Innogy, PGE oraz Tauron. Przyjęto zużycie 2400 kWh rocznie w taryfie G11, czyli dla odbiorców indywidualnych do domów i mieszkań.

Najwięcej płacą mieszkańcy Gdańska i Olsztyna - 155,07 zł miesięcznie. Nieco mniej - 151,98 zł  - muszą zapłacić mieszkańcy Warszawy, a Katowic - 150,28 zł. Najmniej na rachunki za prąd wydają mieszkańcy Szczecina, Zielonej Góry, Poznania i Bydgoszczy - 137 zł. W pozostałych dużych miastach, tj. Łodzi, Radomiu, Kielcach, Białymstoku, Lublinie i Rzeszowie przeciętny miesięczny koszt energii elektrycznej wynosi 148,74 zł.

Szacunkowo roczny koszt energii dla średniej wielkości rodziny wynosi więc 1644 -1860,84 zł.

Ceny energii elektrycznej wciąż rosną. Od 2019 r. rachunki domowe za prąd wzrosły przeciętnie o 20%. Warto przyjrzeć się bliżej taryfom poszczególnych operatorów i jeśli to będzie korzystne, dokonać zmiany. Wielu operatorów zachęca do przejścia do nich, na przykład oferując umowę gwarantującą niepodniesienie ceny przez określony czas. Biorąc pod uwagę dynamiczne zmiany na rynku energii - wzrost cen prądu w najbliższym czasie - warto poszukać źródeł oszczędności.

Od czego zależy cena energii elektrycznej

Ceny energii na Towarowej Giełdzie Energii w Warszawie, gdzie zaopatrują się sprzedawcy prądu, w 2021 r. wzrosły o prawie 40% w porównaniu z sierpniem ubiegłego roku i wynoszą około 383 zł/MWh. Niestety, obserwujemy dalszy wzrost cen energii elektrycznej w 2022 r.

Największy wpływ na wzrost cen prądu ma rosnący koszt zakupu uprawnień do emisji CO₂. W Polsce ponad 70% energii elektrycznej jest produkowane z węgla brunatnego i kamiennego, co wiąże się z wysoką emisją CO₂ i koniecznością zakupu uprawnień.

Cena węgla, który importujemy, oraz koszt zakupu uprawnień do emisji CO₂ stanowią około 95% całkowitego kosztu zmiennego produkcji energii.

Przeczytaj też: Oszczędzasz prąd? Błędy, które generują wysokie rachunki, popełnia wielu >>>

Na wzrost cen energii elektrycznej wpływa zwłaszcza rekordowe zwiększenie ceny zakupu uprawnień do emisji CO₂, które w maju 2021 r. osiągnęły cenę 50 euro/t, a w sierpniu tego roku przekroczyły cenę 60 euro/t. We wrześniu ceny wahały się na poziomie nieco ponad 60%, a w październiku spadły poniżej 60% (notowania z 18.10.2021 r.). W samym 2021 r. koszt zakupu uprawnień do emisji CO₂ wzrósł o 80%, a stanowi on mniej więcej połowę kosztu wytworzenia energii elektrycznej w Polsce. 

Za podsumowanie niech posłużą dane z Centrum Informacji o Rynku Energii, że wg notowań rok do roku cena emisji CO₂ wzrosła o 133%, a cena węgla energetycznego ARA o 144%.

Na wzrost cen paliw i energii ma wpływ zwiększony popyt na energię po pandemii, a także bardzo wysoki wzrost cen gazu ziemnego. Ten ostatni wynika z wysokiej sprzedaży do Azji, zwłaszcza Chin, oraz ograniczania dostaw do Europy przez Gazprom.

Wzrost cen prądu w 2022 r.

Podwyżki ceny energii elektrycznej w 2022 r. - jesienią 2021 r. pierwszy wniosek o zmianę taryfy wpłynął do Urzędu Regulacji Energetyki ze spółki ENEA, która działa w zachodniej i północno-zachodniej części kraju (tam prąd był dotychczas najtańszy). Aby zrekompensować rosnące ceny na giełdach, ENEA złożyła wniosek o wzrost taryfy o 40%.

Jednak trzeba sobie zdawać sprawę, że wzrost taryfy o określony procent, nie oznacza, że o tyle samo wzrosną nasze rachunki. Na koszt prądu składa się mniej więcej po połowie koszt jego wytworzenia oraz dystrybucji. Wg wyliczeń Polskiego Komitetu Energii Elektrycznej - 53% stanowi koszt wytworzenia, a 47% dystrybucja. Na każdej fakturze za prąd są wyszczególnione opłaty przesyłowe i dystrybucyjne oraz jeszcze inne pozycje: opłata przejściowa, handlowa, jakościowa, abonamentowa itp. Dlatego PKEE uspokaja, że w razie wzrostu taryfy o 40% rachunki domowe ulegną podwyższeniu rzędu 20%.

17 grudnia 2021 r. zostały zatwierdzone nowe taryfy dla spółek dystrybucyjnych i tzw. sprzedawców z urzędu, czyli grup PGE, Tauron, Enea i Energa, które dostarczają energię elektryczną przeważającej większości odbiorców na terenie naszego kraju. Będą obowiązywać do końca 2022 r., chyba że zmiany na rynku paliw i surowców wymuszą kolejne regulacje.

Według wyliczeń określających skalę podwyżek prądu dla odbiorców indywidualnych (grupa G11), którym prąd dostarcza jedna ze spółek: Enea, Energa, PGE lub Tauron, przy średnim miesięcznym zużyciu energii na poziomie 2020 kWh, rachunki za energię wzrosną miesięcznie o ok. 17 złotych netto (37 proc.). Natomiast wzrost stawek opłat dystrybucyjnych szacuje się na średnio 9 proc. Na rachunkach odbiorców z grupy G11 opłaty dystrybucyjne wzrosną od 3,70 zł do 4,50 zł netto miesięcznie.

Ocenia się, że od 1 stycznia 2022 r. łączny średni wzrost rachunku za prąd przeciętnego gospodarstwa domowego (grupa taryfowa G11), który ma umowę kompleksową z jedna ze spółek (sprzedaż i dystrybucja) wyniesie ok. 24 proc. w stosunku do roku 2021, co oznacza wzrost o ok. 21 złotych netto miesięcznie.

Podsumowując:

• rachunki za prąd w gospodarstwach domowych wzrosły średnio ok. 24% w 2022 r.
• czyli średnio 21 zł miesięcznie

Zarówno energia elektryczna, jak i usługi jej dystrybucji są obłożone 23-procentowym VAT-em, zatem należy do tej kwoty dodać 4,83 zł. Czyli można przyjąć, że w przeciętnym gospodarstwie domowym o rocznym zużyciu energii elektrycznej na poziomie mniej więcej 2000 kWh rachunki za prąd wzrosną w 2022 r. o około 26 zł miesięcznie.

Uwaga! Obniżka akcyzy na prąd ma obowiązywać od 1 stycznia 2022 r. do 31 lipca 2022 r.

Tabela: Procentowy wzrost opłat dystrybucyjnych za energię

Dane: Urząd Regulacji Energetyki

Zmiany stawek opłat dystrybucyjnych i innych

W ramach zmiany taryf nastąpił również wzrost opłat dystrybucyjnych na poziomie 8% - dla wszystkich grup odbiorców. Na obszarze naszego kraju działa 5 wielkich firm zajmujących się sprzedażą i dystrybucją energii elektrycznej: Enea, Energa, PGE, Tauron oraz Stoen (do niedawna Innogy Stoen). Istnieje pewna różnica w wysokości opłat w poszczególnych spółkach. Najmniejszy wzrost opłat dystrybucyjnych nastąpi w Enerdze i Enei o odpowiednio 7,30 i 7,50% netto. Najbardziej wzrosną opłaty za dystrybucje w aglomeracji warszawskiej, która obsługuje Stoen (dawniej Innogy Stoen). Tu wzrost opłat za dystrybucj eszacuje sie na poziomie 9,90%.

W taryfach dystrybucyjnych uwzględnione są także opłaty wynikające z przepisów prawa, które nie trafiają do dystrybutorów, tj.:

• opłata kogeneracyjna wzrośnie z 0 zł/MWh do 4,06 zł/MWh,
• opłata mocowa – wzrośnie o ok. 30%,
• opłata OZE zmniejszy się z 2,2 zł/MWh do 0,9 zł/MWh.

Gdy chcemy zmienić sprzedawcę prądu

Zmiana sprzedawcy prądu to nasze prawo. W internecie bez problemu znajdziemy porównywarki cen energii. Warto też skorzystać z kalkulatora taryf elektroenergetycznych dostępnego na stronie ure.gov.pl. Na zmianie sprzedawcy możemy zaoszczędzić nawet kilkaset złotych rocznie (przy dużym zużyciu energii w naszym domu). Przed zmianą warto jednak przeanalizować dotychczasową taryfę i umowę oraz przyjrzeć się nowej ofercie. Pamiętajmy, że w umowach wieloletnich sprzedawcy zawierają różne ceny energii w kolejnych latach, dlatego skala oszczędności może ulec zmianie po roku czy dwóch. Pierwsza zmiana sprzedawcy nie powinna trwać dłużej niż 30 dni, każda kolejna nie dłużej niż 14. Można też wrócić do swojego „pierwszego” sprzedawcy. Usługa ta jest zawsze bezpłatna. Jeśli podejmiemy decyzję o zmianie sprzedawcy prądu, musimy złożyć wypowiedzenie dotychczasowej umowy oraz poinformować o zmianie dystrybutora energii. W razie wypowiedzenia umowy kompleksowej oprócz nowej umowy sprzedaży z wybranym sprzedawcą trzeba zawrzeć umowę o świadczenie usług dystrybucji z operatorem systemu. Wszystkich formalności może dokonać za nas wybrany nowy sprzedawca.

Inflacja znów wzrosła! Na jakim poziomie się zatrzyma?

Włącz podcast i poznaj najnowsze prognozy.

Anna Kazimierowicz