Jak wysoka powinna być ścianka kolankowa na poddaszu? Poradnik
Ścianka kolankowa to ważny detal, na który należy zwrócić uwagę, projektując lub zmieniając projekt domu z poddaszem. W każdym domu z poddaszem niezbędne jest wymurowanie takiej ścianki. Jak wysoka powinna być ścianka kolankowa? Sprawdź, kiedy warto ją podwyższyć.
Ścianka kolankowa to ściana nośna poddasza wznoszona na wieńcu stropowym parteru. Wykonuje się ją po to, by zwiększyć wysokość i przestrzeń poddasza wykorzystywanego jako strych, suszarnia czy pomieszczenie mieszkalne.
Po co robi się ściankę kolankową?
Ścianka kolankowa stanowi oparcie dla dachu. Na niej opiera się krokwie stanowiące podstawę konstrukcji więźby dachowej. Ścianka musi więc być tak wykonana, by przenosiła obciążenia z dachu na strop i ściany niższej kondygnacji. Ściankę wzmacnia się żelbetowymi słupkami. Zbrojenie słupków ścianki kolankowej powinno być zakotwione w wieńcu stropu nad parterem oraz wieńcu ścianki kolankowej. Murłata zamocowana na wieńcu ścianki kolankowej przenosi siły działające na dach bezpośrednio na strop budynku. Dzięki temu konstrukcja dachu jest bardziej wytrzymała na wiatr, który czasem przybiera postać gwałtownego huraganu.
Zależnie od wysokości ścianki kolankowej i rodzaju konstrukcji dachu może być ona zbudowana bez wieńca. Jest tak na przykład w przypadku, gdy wysokość ścianki wynosi do 70 cm, a dach ma konstrukcję krokwiowo-płatwiową, w której na murłatę nie działają tak wielkie siły rozporowe jak przy konstrukcji krokwiowej lub krokwiowo-jętkowej. Jeśli ścianka kolankowa jest bardzo niska (jej szerokość stanowi nie mniej niż połowę jej wysokości) dopuszcza się wzniesienie jej bez wzmocnień, a murłatę kotwi się w wieńcu stropu przez bloczki.
Z czego robi się ściankę kolankową?
W domach z poddaszem wznoszonych w technologii tradycyjnej zwykle ściankę kolankową muruje się z tych samych materiałów, co ściany nośne, czyli z pustaków ceramicznych lub bloczków betonu komórkowego albo z silikatów. Może być również wykonana z drewna i stanowić integralną część więźby dachowej. Obmurowuje się ją jeszcze tylko cienką ścianką osłonową, ochraniającą drewnianą konstrukcję przed wpływami atmosferycznymi.
Jak wysoka powinna być ścianka kolankowa?
Wysokość ścianki kolankowej dobiera projektant w zależności od przeznaczenia poddasza, uwzględniając między innymi szerokość budynku, rodzaj konstrukcji dachowej oraz kąt nachylenia połaci. Na poddaszu nieużytkowym, gdzie przestrzeń poddasza jest przeznaczona na pomieszczenie gospodarcze, wysokość ścianki kolankowej zwykle nie przekracza 70 cm.
Ścianka kolankowa na poddaszu użytkowym
Jeśli poddasze jest mieszkalne, wygodna wysokość ścianki kolankowej powinna być większa. Łatwiej jest wtedy zaprojektować na poddaszu funkcjonalne pomieszczenia. Najczęściej ścianka ma wysokość 80-110 cm, co zwykle odpowiada wysokości, na jakiej znajduje się parapet pod oknem. Można wtedy tak usytuować okno w lukarnie lub okno połaciowe w dachu, by można było z nich wygodnie korzystać. Ścianka takiej wysokości umożliwia też ustawienie na poddaszu pod ścianą łóżka czy biurka.
Bardzo niska ścianka kolankowa (30-50 cm) jest w wielu projektach domów zwłaszcza w stylu tradycyjnym, nawiązującym do architektury dworkowej. Wynika to ze stosowanych rozwiązań, które pozwalają zachować odpowiednie proporcje na elewacji. Od wysokości ścianki kolankowej zależy to, na jakiej wysokości nad oknami znajdzie się okap dachu. Niezbyt wysoka ścianka kolankowa sprawia, że proporcja wielkości dachu i ścian parteru jest zachowana. Gdy dach jest za wysoko, wtedy ściany parteru widoczne na elewacji są nieproporcjonalnie wielkie. Jednak na poddaszu o niskiej ściance kolankowej będzie po bokach pod skosami sporo przestrzeni nie do wykorzystania, którą warto odciąć przedścianką, żeby jej nie wykańczać i nie ogrzewać.
Gdy ścianka kolankowa ma 140-150 cm wysokości, można przy niej postawić stół z krzesłami, biblioteczkę lub szafkę z telewizorem. W odległości 50 cm od ścianki można już swobodnie chodzić bez konieczności pochylania głowy. Jednak konstrukcja takiej ścianki jest dość skomplikowana, przede wszystkim z powodu wiotkości fragmentów muru pomiędzy otworami okiennymi. Dlatego lepiej wymurować ją do górnego poziomu okien – zwykle 200 do 210 cm nad poziomem podłogi. Pomieszczenia będą wtedy niewiele niższe od typowej kondygnacji, co pozwoli na swobodne zagospodarowanie powierzchni, nieograniczone żadnymi barierami. Należy jednak pamiętać, że dom będzie już wyglądał jak piętrowy i wtedy od talentu architekta uzależniona będzie atrakcyjność tak wysokiej bryły budynku.
Autor: Rys. Agnieszka i Marek Sterniccy
Rozsądna wysokość ścianki kolankowej to mniej więcej 1 m. Można wtedy ustawić pod nią komodę lub biurko i swobodnie wyglądać przez okno w dachu
Ścianka kolankowa - czy ją podwyższać?
Często się to robi w trakcie budowy, żeby tylko podwyższyć poddasze i zwiększyć jego przestrzeń użytkową. Nie powinno się jednak podwyższać ścianki kolankowej bez zastanowienia i bez ograniczeń. Autorzy projektów gotowych dopuszczają ten zabieg w ramach adaptacji, ale w rozsądnych granicach, zwykle o 20 cm, czyli jeden rząd bloczków czy pustaków. Zmianę wysokości ścianki kolankowej dobrze jest zlecić architektowi, który uwzględni konieczne adaptacje w konstrukcji oraz na elewacji. Podwyższenie ścianki kolankowej ma wiele konsekwencji. Zwiększa wysokość budynku i może się tak zdarzyć, że przekroczy ona wymiar dopuszczalny na danym terenie. Żeby tego uniknąć, można zmniejszyć kąt nachylenia dachu, ale to z kolei wymaga przeprojektowania więźby. Wyższa ścianka kolankowa, zwłaszcza znacznie wyższa, wymaga większych wzmocnień, np. gęściej rozstawionych słupków. Trzeba pamiętać o dłuższych zbrojeniach w słupkach i wieńcu, żeby można je było połączyć. Jeśli w więźbie dachu są słupy, na których opiera się jego konstrukcja, to muszą być one dłuższe. Również należy wymurować wyższe kominy. Podwyższenie ścianki kolankowej sprawia, że okna dachowe znajdą się wyżej i nie będzie można przez nie wyglądać na świat. Czasem monterzy obniżają dolną linię montażu, ale to wiąże się z nieprawidłowym zabudowaniem wnęki okiennej. Jej dolna część powinna być prostopadła do podłogi (żeby powietrze dobrze krążyło), a w takiej sytuacji nie jest.
Zmiana wysokości ścianki kolankowej a wygląd domu
Po podwyższeniu ścianki kolankowej we wnętrzach następuje zwykle pozytywna zmiana. Nie zawsze tak jest na elewacji. Podwyższenie poddasza będzie udane w budynkach niskich i rozłożystych, o dużym kącie nachylenia dachu. W budynkach wąskich i wysokich, z łagodnym spadkiem dachu to rozwiązanie nie jest zalecane.
Sprawdź też:
Niewielkie podmurowanie ścianki kolankowej (o jeden bloczek) zwykle nie rzuca się w oczy. Gorzej jest, gdy zmiana jest bardziej radykalna. Przede wszystkim zmienią się proporcje wielkości dachu i ścian parteru. Nad linią okien pojawi się niezagospodarowana pusta ściana. Gdy na poddaszu jest lukarna również jej daszek wypadnie nienaturalnie wysoko nad oknem lub drzwiami w niej zamontwanymi. Żeby zlikwidować ten efekt, można wydłużyć okapy albo w górnej części elewacji zastosować materiał dekoracyjny. Innym rozwiązaniem jest wymurowanie wyżej nadproży i wstawienie wyższych okien i drzwi.
Ścianka kolankowa - dlaczego jest tak ważna? Dlaczego nie wolno jej samowolnie podnosić? WIDEO
Co najczęściej inwestor chce zmienić w trakcie budowy? Podnieść ściankę kolankową, by zyskać więcej miejsca na poddaszu. Taka samowola to poważny błąd! Zmieniają się proporcje budynku, a wyższa ścianka kolankowa może się wyłamać pod ciężarem dachu. Jaka powinna być ścianka kolankowa? Zapraszamy do obejrzenia wideo Muratora z cyklu "Stan surowy bez błędów".
