Ścianka kolankowa - budowa z pustaków ceramicznych lub innych materiałów
Ścianki kolankowe są budowane w większości nowych domów z poddaszem. Buduje się je lub podwyższa podczas adaptacji poddasza. Jak wykonać ściankę kolankową bez błędów?
Co to jest ścianka kolankowa
Ścianka kolankowa jest to zewnętrzna ściana poddasza ustawiona na wieńcu stropowym nad ścianą niższej kondygnacji. Na ściankach kolankowych opiera się konstrukcja dachu, muszą więc być wytrzymałe, aby bezpiecznie przenieść obciążenie z dachu.
Najczęściej ścianki kolankowe są murowane z tego samego materiału, z którego wznosi się ściany zewnętrzne domu. Mury mają jednak małą wytrzymałość na zginanie. Aby były w stanie przenieść siły od rozpierającej je połaci dachowej, wymagają zazwyczaj usztywnienia. Bez odpowiedniego wzmocnienia po obciążeniu dachem mogłyby się bowiem przewrócić.
Sposób usztywnienia ścianek kolankowych zależy od ich grubości, wysokości, a także od kąta nachylenia dachu i rodzaju jego konstrukcji. Najpowszechniejszym sposobem usztywnienia są żelbetowe słupki i wieniec. Zmiana wysokości ścianki kolankowej bądź nachylenia dachu wymaga przeprowadzenia ponownych obliczeń.
Wysokość ścianki kolankowej a jej budowa
Jeśli szerokość ścianki kolankowej stanowi nie mniej niż połowę jej wysokości (np. ścianka z betonu komórkowego grubości 24 cm i wysokości 40 cm), dopuszcza się wzniesienie jej bez wzmocnień. Opierającą się na niej murłatę kotwi się wówczas w wieńcu stropowym przez bloczki. Innym sposobem budowy tak niskiej ścianki kolankowej jest zastąpienie muru podwyższonym wieńcem stropu ostatniej kondygnacji. W nim osadza się kotwy, do których są mocowane murłaty. Taki podwyższony wieniec betonuje się w dwóch etapach – najpierw tę część, która jest wieńcem stropowym (do wysokości nadbetonu na stropie gęstożebrowym), a następnie w deskowaniu dobetonowuje się górną część. Współpracę obu elementów wieńca zapewnia łączące je zbrojenie.
Niska ścianka kolankowa bez wieńca
Na niskiej murowanej ściance kolankowej (do 70 cm wysokości, czyli z trzech warstw bloczków) można nie robić wieńca, pod warunkiem że podpiera ona dach o konstrukcji krokwiowo-płatwiowej. Na murłatę nie działają bowiem wtedy tak duże siły rozporowe jak w dachu krokwiowym czy krokwiowo-jętkowym. Najprostszym sposobem wzmocnienia ścianki kolankowej jest wtedy wypuszczenie z wieńca ostatniego stropu kotew na długość pozwalającą na zamocowanie do nich murłaty. Rozstaw kotew odpowiada zazwyczaj podwojonemu rozstawowi krokwi. Murując ścianki kolankowe, zostawia się wokół kotew przestrzeń, którą później wypełnia się betonem. Jednak zdarza się, że na tak usztywnionych ścianach kolankowych pojawiają się poziome rysy. Aby do tego nie dochodziło, można je połączyć prętami zbrojeniowymi przechodzącymi przez słupki betonowe i zatopionymi w spoinach poziomych.
Ścianka kolankowe - słupki żelbetowe
Pewniejszym wzmocnieniem ścianki kolankowej są słupki żelbetowe. Ich rozstaw zagęszcza się tak (np. do 1,5 m), aby można było do nich zakotwić murłatę. Zbrojąc wieniec stropowy niższej kondygnacji, wypuszcza się z niego pionowe pręty wysokości słupka. Po wymurowaniu ścianki kolankowej pozostawione fragmenty ze zbrojeniem deskuje się i zabetonowuje. Powstają żelbetowe słupki o przekroju kwadratowym lub prostokątnym.
Wieniec ścianki kolankowej
Gdy więźba dachowa ma konstrukcję krokwiową lub krokwiowo-jętkową, ścianki kolankowe trzeba wzmocnić słupkami żelbetowymi, a na ściance kolankowej zrobić wieniec. Jego minimalny przekrój może mieć 250 cm2 (na ściance z betonu komórkowego grubości 24 cm wystarczy wieniec wysokości 15 cm). Kotwy, do których przykręca się murłatę, są wówczas zamocowane w górnym wieńcu. Można też z nich zrezygnować, a murłaty przykręcić do wieńca stalowymi śrubami rozporowymi.
Wysoka ścianka kolankowa
Gdy ścianki kolankowe mają powyżej 1 m, zawsze spina się je wieńcem, niezależnie od rodzaju konstrukcji więźby dachowej. Aby przekazać obciążenie z dachu na nośne elementy konstrukcji, wieniec na ściance kolankowej łączy się z wieńcem ostatniego stropu za pośrednictwem zbrojonych słupków regularnie rozstawionych w ściance kolankowej. Wieniec na ściankach kolankowych projektuje się podobnie jak wieniec stropowy.
W dachach dwuspadowych, które podpierają dwie równoległe ścianki kolankowe, wieniec może przechodzić przez ściany szczytowe – jego fragmenty mogą biec ukośnie, aby podnieść go nad otwory okienne, gdzie jednocześnie pełni funkcję nadproża. Układ wzmocnień zależy od rozpiętości tej ściany oraz kształtu i wielkości zaprojektowanych w niej otworów okiennych.
