Murłata - ważny element konstrukcyjny
Murłata to ważny element konstrukcji dachu. Gdy na budowę dotrą cieśle i zaczną montaż więźby dachowej, trzeba zwrócić szczególną uwagę na to, jak będą mocować murłaty i jak przytwierdzą do nich krokwie.
Murłata, czyli pozioma belka, zwykle o kwadratowym przekroju, jest nieodzownym elementem tradycyjnej więźby dachowej stosowanej najczęściej w domach jednorodzinnych. Przejmuje obciążenia opierających się na niej krokwi. Murłatę montuje się zwykle do wieńca na ściankach kolankowych lub do wieńca stropu (gdy projekt nie przewiduje ścianek kolankowych).
Od obciążenia dachu ciężarem własnym, śniegiem i parciem wiatru powstaje siła rozporowa. Działa ona w miejscu oparcia krokwi na murłacie. Ma największą wartość w przypadku więźb z wiązarami krokwiowymi. W przypadku więźb kleszczowo-płatwiowych siły rozporowe są bardzo małe. Wszystkie elementy więźby dachowej: krokwie, płatwie, słupy i zastrzały, powinno się połączyć w sposób dostatecznie odporny na rozciąganie, zwłaszcza przy brzegach dachów, w narożach i przy okapach. Dlatego krokwie muszą być solidnie połączone z murłatą śrubami lub gwoździami, a murłaty zakotwione do wieńców lub ścianek kolankowych przy użyciu śrub.
Przeczytaj też: Jakie są rodzaje więźby?
Połączenie murłata - wieniec
Murłaty nie tylko przenoszą ciężar dachu, ale też siły wypierające ściany na zewnątrz i przeciwdziałają odrywaniu dachu przez ssanie wiatru. Dlatego bardzo ważny jest ich prawidłowy montaż. Murłatę łączy się z podłożem (wieńcem ściany kolankowej lub wieńcem stropowym) kotwami stalowymi o średnicy minimum 14 mm. Blisko naroży odstęp między kotwami wynosi około 1 m. W pozostałych miejscach – 2 m. Elementy budowli, w których osadza się kotwy, muszą ważyć co najmniej 450 kg na kotwę. Ma to zabezpieczyć dach przed unoszeniem na skutek ssania wiatru. Często, aby zwiększyć nośność ścianek kolankowych, oprócz wieńca na ich szczycie robi się też dodatkowe wzmocnienia w postaci żelbetowych słupków. Łączy się je konstrukcyjnie z wieńcem. Przynajmniej co druga kotwa łącząca murłatę z wieńcem ściany kolankowej powinna stykać się poprzez słupek żelbetowy z poziomymi prętami zbrojeniowymi wieńca stropowego.
W kompletnym projekcie detal połączenia murłaty z wieńcem jest osobno rozrysowany. Obok rysunku powinny się znaleźć informacje o:
- liczbie śrub potrzebnych do zamocowania murłaty;
- ich średnicy;
- długości (od niej zależy głębokość zakotwienia w elemencie żelbetowym);
- wynikającym z obliczeń rozstawie;
- rodzaju stali, z jakiej są wykonane śruby.
Mocowanie murłaty na zdjęciach krok po kroku:
Autor: Piotr Mastalerz
Konstrukcja dachu opiera się na wieńcu ścianki kolankowej za pośrednictwem murłaty
Połączenie krokiew - murłata
W krokwiach robione jest zazwyczaj wycięcie dopasowane do prostokątnego przekroju murłaty. Zapewnia ono stabilne połączenie obu elementów. Krokwie mocuje się oprócz tego do murłaty długimi gwoździami wbijanymi ukośnie. Można też użyć stalowych łączników ciesielskich z giętych płytek perforowanych. Możliwe jest również połączenie krokwi z murłatą z użyciem drewnianych łat i drewnianych siodełek.
Sposób łączenia krokwi z murłatą dobiera projektant zależnie od wielkości występujących sił rozporowych – im większa siła, tym bardziej rozbudowane połączenie.
Izolacja murłaty
Murłatę trzeba oddzielić od podłoża izolacją przeciwwilgociową. Wystarczy jedna warstwa papy izolacyjnej o szerokości nieco większej niż szerokość murłaty (nie musi być równa szerokości ściany). Kolejne arkusze papy łączy się na zakład. Niektóre papy są samozgrzewające się (na zimno), inne trzeba podgrzać.
Izolacja termiczna murłaty powinna się łączyć z izolacją ściany (w wypadku ściany jednowarstwowej - z izolacją wieńca) i dachu.
Murłata: uwaga na błędy
- Złe dopasowanie elementów
Zdarza się, że cieśle niestarannie wykonają połączenia kontrłat z murłatami, płatwiami lub jętkami. W efekcie połacie nie będą trzymać poziomu.
- Niewypoziomowane murłaty
Podczas mocowania murłat trzeba kontrolować, czy ich górna powierzchnia jest pozioma. Inaczej połać wyjdzie krzywo.
