Jakie drewno na więźbę dachową? Zobacz, jak powinna być przygotowana więźba
Do budowy więźby dachowej zazwyczaj stosuje się tanie i wytrzymałe drewno drzew iglastych. Drewno na więźbę powinno być odpowiednio przygotowane. Powinno przejść proces suszenia i impregnacji. Pamiętajmy, że optymalna wilgotność drewna konstrukcyjnego nie powinna przekraczać 15%. Zobacz, jak powinno być przygotowane drewno na więźbę dachową.
Jakie drewno na więźbę dachową? Najlepsze będzie drewno iglaste, czyli z sosny i świerku, a niekiedy nawet modrzewia lub jodły.
Świerk ma mniej sęków niż sosna, ale jest trudniejszy do impregnowania, a przy tym mniej trwały niż sośnina. Modrzew zazwyczaj jest droższy od sosny i świerku, choć czasem trafia się w zbliżonej cenie. Ma dużą twardość i wytrzymałość. Jest trudniejszy w obróbce, ale znacznie odporniejszy na szkodniki i grzyby. Jodła coraz rzadziej pojawia się w tartakach. Jest jeszcze popularna na terenach górskich i w ich sąsiedztwie. Drewno jodłowe trudno odróżnić od świerkowego. Może się zdarzyć, że pod nazwą pierwszego z nich sprzedawane jest to drugie. Jodła jest lżejsza po wysuszeniu niż drewno świerkowe i sosnowe. Zawiera niewiele żywicy. Jest trudna do zaimpregnowania i ma mniejszą wytrzymałość konstrukcyjną.
Drewno na więźbę: tarcica obrzynana, strugana i suszona komorowo...
Co do formy, w jakiej kupujemy drewno, to najpopularniejsza jest tarcica obrzynana – to typowe drewno konstrukcyjne. Jest suszone na powietrzu. Ma zazwyczaj drugą klasę jakości (oznacza się je zieloną kropką) i klasę wytrzymałości od C 18 do C 40. Liczba oznacza wytrzymałość na zginanie dla drewna o wilgotności 12%. Oczywiście im wyższa klasa, tym lepsza jakość drewna konstrukcyjnego.
Przeczytaj też:
Tarcica prosto ze sklepu. Jak kupować drewno konstrukcyjne >>>
Do budowy więźb wykorzystuje się tarcicę o klasie od C 24 do C 27. Za luksusową uchodzi tarcica strugana i suszona komorowo. Takie suszenie odbywa się w specjalnych komorach w temperaturze około 75°C. Dzięki temu wilgotność tarcicy spada do poziomu poniżej 12%, co jest trudne do osiągnięcia przy suszeniu naturalnym. W identyczny sposób jest strugane i suszone drewno KVH. To tarcica klejona po długości na tak zwane mikrowczepy (drewno konstrukcyjne wzdłużnie klejone). Umożliwiają one uzyskanie elementów o dużej długości, nawet do 16 m. Wilgotność drewna KVH nie przekracza 15%.
Drewno na detale
Pewne fragmenty więźby dachowej można zbudować z drewna klejonego warstwowo. Powstaje ono ze sklejania podłużnych pasów drewna suszonego komorowo. Elementy takie są ponadto czterostronnie strugane i mają lekko sfazowane krawędzie. Nie robi się z nich całych więźb w domach jednorodzinnych. Stosowane są jedynie do wykonywania fragmentów o wygiętym kształcie lub niezabudowanych, wystawionych na działanie niekorzystnych warunków atmosferycznych. Takie nietypowe fragmenty więźb zamawia się indywidualnie w firmach produkujących tego rodzaju drewno. Wilgotność drewna klejonego nie przekracza 12%. Niestety, jest także wielokrotnie droższe od tarcicy.
Suszenie drewna na więźbę
Aby z drewna można było zmontować więźbę, musi być ono suche. Wilgotne uległoby wypaczeniom w trakcie schnięcia. Zbudowana z niego więźba mogłaby wówczas ulec różnym odkształceniom.
Przeczytaj też:
Więźba dachowa cena. Liczymy koszt więźby dachowej >>>
Wysuszone ma wytrzymałość ponad 50% większą niż wilgotne. Optymalna wilgotność drewna na więźbę wynosi nie więcej niż 15%. Najlepiej, aby tarcica miała ją na poziomie 7-13%. Taki rezultat zapewnia głównie suszenie komorowe w temperaturze 75°C. Aby deski i belki wyschły do tego stopnia na świeżym powietrzu lub w magazynie, musiałyby tam leżeć przez kilka lat, przy założeniu, że warunki wilgotnościowe wokoło będą przez cały ten czas w miarę stabilne. Po roku tradycyjnego suszenia wilgotność drewna spada do około 18%. Nie warto więc kupować wilgotnego drewna i liczyć, że do momentu rozpoczęcia budowy więźby samo wyschnie. Lepiej kupić już wysuszone i dodatkowo przed zakupem poprosić o sprawdzenie wilgotnościomierzem, czy jest wystarczająco suche. Sprzęt taki powinien być dostępny w każdym tartaku lub składzie drewna. Szczególnie warto kupić tarcicę czterostronnie struganą i suszoną komorowo, której wilgotność nie przekracza 12%.
Docinanie drewna na więźbę
Najczęściej po więźbę udajemy się do tartaku. Zazwyczaj zamawiamy konkretne jej elementy o zadanych przekrojach. To standard. Za dopłatą możemy jednak zażyczyć sobie docięcia elementów na wymaganą długość, według specyfikacji projektowej. Co więcej, możemy też zlecić, aby w krokwiach, słupach i belkach zostały zrobione zaciosy, wręby i otwory. Tak przygotowane drewno można nazwać więźbą do składania. Wystarczy bowiem połączyć wszystkie takie elementy zgodnie z projektem, by powstała konstrukcja dachu. Ułatwia to pracę cieślom i przyspiesza budowę. Oczywiście, żeby takie zlecenie było możliwe, projekt musi być bardzo szczegółowy. Nieczęsto w zakupionej dokumentacji znajdziemy takie detale jak rozrysowane połączenia ciesielskie czy rozmieszczenie otworów.
Impregnacja drewna na więźbę dachową
Tradycyjna tarcica, która ze względu na niską cenę jest stosowana w budownictwie częściej niż drewno suszone komorowo i czterostronnie strugane lub drewno klejone, ma małą odporność zarówno na korozję biologiczną, jak i na ogień. Bez właściwego zabezpieczenia pozostaje podatna na zagrzybienie lub atak larw szkodników drewna (spuszczeli, kołatków). W efekcie takiej inwazji drewno szybko traci nośność i ulega degradacji. Niezabezpieczone drewno w wypadku pożaru szybko padnie ofiarą płomieni i spali się w krótkim czasie.
Aby uodpornić je na wymienione niebezpieczeństwa, poddaje się je impregnacji. To zabieg polegający na malowaniu lub nasączaniu tarcicy preparatami o właściwościach biochronnych i zmniejszających palność. Najmniej skuteczna impregnacja to powierzchowne malowanie drewna impregnatem. Znacznie lepsze wyniki daje zanurzeniowa, czyli wielogodzinne moczenie drewna w impregnacie, a szczególnie skuteczna jest ta ciśnieniowa, podczas której belki są nasączane preparatem w warunkach wysokiej temperatury i znacznie podwyższonego ciśnienia.
Przeczytaj też:
Impregnacja drewna. Jak zabezpieczać tarcicę konstrukcyjną >>>
Można kupić tarcicę już zaimpregnowaną lub zamówić impregnację dociętych elementów więźby. Ten drugi sposób jest o tyle korzystniejszy, że zabezpieczone zostaną elementy, które praktycznie nie będą później docinane. Każde docięte miejsce trzeba bowiem malować impregnatem przed montażem więźby.
Składowanie drewna na więźbę
Najlepiej, żeby suszone drewno po wyładowaniu z ciężarówki nie musiało czekać na swoją kolej, tylko od razu trafiło na dach. Każdy dzień pod chmurką to ryzyko, że spadnie deszcz, a belki, krokwie oraz deski zamokną. Szczególnie niewskazane jest długie składowanie suszonego drewna. Trzeba wówczas zapewnić elementom odpowiednie warunki.
Przede wszystkim muszą one być:
- osłonięte od deszczu daszkiem;
- odseparowane od gruntu;
- składowane na podpórkach umożliwiających przepływ powietrza pod spodem;
-
ułożone z przekładkami między każdą kolejną warstwą.
Więźby prefabrykowane
Jak wszystkie elementy budynku powstające pod dachem fabryk, więźby prefabrykowane znacznie skracają czas budowy domu i zdejmują z inwestora obowiązek kontrolowania procesu ich montażu. Wystarczy uzgodnić warunki, przesłać firmie projekt i czekać, aż w ustalonym terminie pojawią się ciężarówki z wiązarami kratowymi oraz ekipa do ich ustawiania.
Wiązary są lekkie i wytrzymałe. Powstają z drewna dobrej jakości, suszonego komorowo i czterostronnie struganego. Nadają się do budowy więźb dachów z poddaszem użytkowym lub bez niego. Pamiętajmy jednak, że specyficzna budowa wiązarów może w przyszłości znacznie utrudnić dokonywanie zmian konstrukcji dachowej, na przykład adaptację poddasza na cele mieszkalne.
Ważną zaletą wiązarów jest to, że często ich dolne belki (zwane fachowo dolnymi pasami) tworzą jednocześnie drewnianą konstrukcję stropu nad ostatnią z kondygnacji. Można więc wówczas powiedzieć, że konstrukcja stropu jest wliczona w cenę więźby. Co więcej, stropy tego rodzaju mogą mieć znaczne rozpiętości (do 15 m) bez konieczności stosowania podpór pośrednich w formie ścian lub słupów. Wiązary są też lubiane przez dekarzy, gdyż zmontowane z nich więźby zazwyczaj nie wymagają już żadnych korekt przed układaniem pokrycia, czego nie da się powiedzieć o wielu więźbach budowanych w sposób tradycyjny. Zanim zamówimy więźbę wiązarową, prześlijmy do wstępnej wyceny kopie projektu kilku firmom. W ten sposób dotrzemy do najtańszego z producentów. Jeśli wiązary są przewidziane w projekcie, możemy też poszukać cieśli, którzy sami podjęliby się ich zmontowania. Oni jednak nie przeprojektują nam więźby tradycyjnej na wiązarową, a firmy tak.
Wiązary z placu budowy
Zanim rozpowszechniły się zakłady produkcji wiązarów, niektórzy cieśle własnoręcznie wykonywali je u inwestorów na placach budowy. Takie wiązary domowej roboty nie były wprawdzie tak solidne jak fabryczne, ale zapewniały wymaganą nośność. Do dziś na niektórych budowach w ten sposób montuje się wiązary kratowe, aby zaoszczędzić na surowcu i robociźnie. Więźby wiązarowe często okazują się bowiem tańsze od tradycyjnych, a już szczególnie gdy są robione własnym sumptem. Musimy jednak zdawać sobie sprawę z tego, że precyzja wykonania i solidność wiązarów fabrycznych znacznie przewyższa ciesielskie „rękodzieło”. Więźby prefabrykowane powstają bowiem pod okiem wyspecjalizowanych fachowców, a ich montaż odbywa się przy użyciu maszyn sterowanych komputerowo.
