Jak odnowić okna drewniane: konserwacja, malowanie okien, naprawa. Zrób to sam

Okna drewniane należy konserwować co kilka lat. Sprawdź, jak odnawiać okna drewniane, które zabiegi wykonać samemu, a które lepiej zlecić specjalistom. Naprawa i malowanie okien drewnianych: poradnik zrób to sam.

O trwałości i estetyce okien drewnianych decyduje m.in. sposób wykończenia powierzchni elementów. Nowoczesne okna mają gładką powierzchnię i zaokrąglone krawędzie (wpływa to na zwiększenie trwałości powłok malarskich). Ich kolorystyka jest bardzo różnorodna. Produkowane obecnie okna po zaimpregnowaniu są malowane farbami akrylowymi (wodorozcieńczalnymi) lub lakierami. Lakiery mogą być dwojakiego rodzaju: kryjące i lazurujące (zmieniające kolor drewna, ale nie przykrywające jego naturalnego rysunku). Możliwe jest również dwukolorowe wykończenie – inna barwa na zewnętrznej i wewnętrznej powierzchni.

Konserwacja okien drewnianych

Okna drewniane zabezpieczane są powłokami lakierniczymi, które z upływem lat niszczeją. Dlatego co jakiś czas okna drewniane należy konserwować, a gdy nastąpią uszkodzenia – naprawić. Podstawowe zabiegi chroniące okna można wykonać samemu, większe remonty warto zlecić specjalistom. Producenci okien oraz ich dystrybutorzy mają grupy serwisowe, które oferują usługi tego typu. Zakres prac zawsze jest dostosowany do stanu okien, dlatego zanim zamówi się naprawę okien drewnianych, musi być zrobiony ich przegląd. Od tego również zależy jego cena. Za remont zewnętrznej strony okien polegający na usunięciu starej farby lub lakieru, wyszlifowaniu ram, zaszpachlowaniu niewielkich ubytków, pokryciu okien nową powłoką lakierniczą (6-7 warstw łącznie zgruntowaniem) oraz wymianę uszczelek i silikonu wzdłuż dolnej granicy pakietu szybowego trzeba zapłacić mniej więcej 150 zł/m² okna. Żeby nie dopuścić do konieczności przeprowadzenia generalnego remontu okien drewnianych, lepiej je regularnie kontrolować i wykonywać drobne naprawy na bieżąco. Kompleksową naprawę okien drewnianych warto zaplanować na czas, kiedy jest ciepło i sucho, najlepiej od co najmniej kilku dni, żeby drewniane elementy dobrze wyschły.

Jak dbać o okna drewniane: mycie i czyszczenie

Stan okien powinno się sprawdzać jesienią i wiosną. Jeśli okna drewniane są bardzo ubrudzone, do pierwszego mycia szyb i ram można użyć samej wody, do następnego wody z dodatkiem delikatnego detergentu. Do czyszczenia okien drewnianych nie należy stosować preparatów do szorowania (z substancjami ściernymi) ani ostrych, rysujących szczotek lub agresywnych środków chemicznych zawierających np. amoniak, ponieważ może to doprowadzić do trwałego uszkodzenia powłoki lakierniczej. Warto co najmniej raz do roku, najlepiej przed zimą, wyczyścić ramy okien drewnianych mleczkiem do konserwacji okien bądź pastą do drewna, które odświeżą powłokę i zamkną niewidoczne mikropęknięcia, utrudniając tym samym wnikanie wilgoci.

Najbardziej narażone na spękania powłoki lakierniczej są połączenia poziomych i pionowych elementów ram, a także narożniki listew przyszybowych. Jeśli są tam niewielkie ubytki, należy je przeszlifować drobnym papierem ściernym i wykonać zaprawki produktem w jak najbardziej zbliżonym kolorze. U niektórych producentów okien można kupić zestawy naprawcze do konserwacji okien drewnianych obejmujące niewielki pojemnik lakieru, kilka pędzelków i papier ścierny o różnej gradacji.

Bardzo ważne jest sprawdzenie stanu uszczelek. Pokryte pleśnią lub brudem trzeba dokładnie oczyścić, zdeformowane, porowate, popękane powinno się wyjąć i wstawić nowe. Umyte uszczelki można zakonserwować gliceryną, smarem silikonowym albo wazeliną techniczną.

Czasem na drewnie może się pojawić żywica. Do jej usunięcia używa się np. terpentyny lub benzyny ekstrakcyjnej. Potem należy to miejsce przemyć ciepłą wodą. Pamiętajmy także o przetarciu metalowych elementów, takich jak listwy zamków, zamki, okucia, smarem stałym, np. wazeliną techniczną.

Przeczytaj też:

Okna drewniane: izolacyjność termiczna >>>

Zawsze trzeba sprawdzić, czy okno drewniane prawidłowo się otwiera i zamyka. Jeśli skrzydło się obwiesiło, to znak, że zawiasy wymagają regulacji. Jeżeli podczas przekręcania klamki okucia stawiają opór, ciężko pracują, to znaczy, że wymagają smarowania. Najłatwiej jest wykorzystać w tym celu środki w spreju lub płynne, np. smar silikonowy. Prosty test wykaże, czy okucia i zawiasy wymagają regulacji. Zamykając okno, należy włożyć między skrzydło i ościeżnicę kartkę papieru. Jeśli przy zamkniętym oknie można ją swobodnie wyciągnąć, to znaczy, że okno nie domyka się do końca – trzeba je wyregulować.

Malowanie okien drewnianych

Jeżeli powłoka lakiernicza jest kompletna, ale nieco zmatowiała albo porysowana, wystarczy przetrzeć powierzchnię bardzo drobnym papierem ściernym, żeby uczynić ją nieco szorstką i przyczepną.

Przeczytaj też:

Jakie środki do usuwania starej farby z drewna i ścian stosować? >>>

Następnie oczyszczamy podłoże z kurzu wilgotną ściereczką i po przeschnięciu nanosimy dwie warstwy powłoki malarskiej w kolorze, którym rama była fabrycznie wykończona. Malujemy okna drewniane zawsze wzdłuż włókien. Nabieramy na pędzel lub wałek niewielką ilość produktu, tak aby nie tworzyć zacieków, co może być widoczne szczególnie na kantach. Nakładamy zwykle dwie warstwy nowej farby albo lazury.

Farby do malowania okien drewnianych

Okna drewniane pokrywa się farbami kryjącymi (emaliami), lazurami lub lakierobejcami. Farby kryjące tworzą powłokę matową albo połyskliwą, zasłaniającą całkowicie usłojenie drewna. Jeśli elementy ram okna drewnianego są mocno uszkodzone, wymagają wstawek z nowego drewna lub szpachlowania, najlepiej pomalować je emalią, bo wtedy nie będzie widać napraw. Emalie są często stosowane przez producentów okien drewnianych wtedy, gdy ramy są zrobione z fragmentów drewna łączonych na mikrowczepy. Może się zdarzyć, że odkryjemy to dopiero po usunięciu starej farby, wtedy przemalowanie okien drewnianych lazurą okaże się niemożliwe. Powłoka powstała z lazury lub lakierobejcy jest przezroczysta, widać przez nią strukturę drewna. Z tego powodu podczas remontu nadają się tylko do malowania ram okien drewnianych bez większych napraw. Można je wykorzystać także wtedy, gdy drobne ubytki zostały zaszpachlowane masą z włóknami drzewnymi idealnie dobraną pod względem struktury i koloru do wyglądu okna. Lazury mają wyraz matowy, satynowy, lakierobejce dają połysk. Jeśli znamy producenta okien, a także pamiętamy nazwę koloru powłoki, można uzyskać informację, jaką konkretnie farbą bądź lazurą zostały pomalowane nasze okna drewniane. Gdy uda nam się kupić ten produkt, możemy zrobić drobne naprawy, które nie będą się rzucały w oczy. Jest to ważne także z tego powodu, że nawet po wielu latach użytkowania powłoka po stronie wewnętrznej jest w dobrym stanie, więc często na nowo maluje się tylko zewnętrzną część okien drewnianych. Do malowania drewna najlepiej jest używać pędzli akrylowych lub z włosiem naturalnym, ewentualnie wałka pokrytego welurem (typu flock). Nie należy stosować wałka z gąbki, ponieważ farba na nim się napowietrza i podczas malowania pozostawi na powierzchni drewna chropowatą strukturę.

Naprawa i malowanie starych okien drewnianych

Jeśli konieczne będzie całkowite usunięcie starej powłoki, wymiana uszczelek itp., skrzydła należy zdjąć z ościeżnicy. Zdecydowanie wygodniej będzie się pracowało, gdy okna drewniane będą leżały na stole lub koziołkach. W bardzo starych oknach drewnianych może być konieczne zdemontowanie zewnętrznych okuć listwowych, zawiasów, usunięcie kitu mocującego szyby. Starą powłokę usuwamy, gdy jest zmatowiała, przebarwiona, popękana, łuszczy się, ma duże ubytki. Robimy to gruboziarnistym papierem ściernym ręcznie lub szlifierką oscylacyjną. Pracujemy, prowadząc narzędzia wzdłuż słojów drewna. Jeżeli stara farba bądź lazura jest bardzo popękana, można najpierw z grubsza usunąć ją skrobakiem. Mocno trzymające się fragmenty zlikwidujemy za pomocą opalarki. Ciepłe powietrze rozmiękcza i spulchnia farbę lub lakier, które można wtedy zeskrobać.

Gdy powierzchnia elementów drewnianych zostanie oczyszczona, trzeba ją wyszlifować bardzo drobnym papierem ściernym i odkurzyć, żeby powstało jak najgładsze podłoże pod nowe wymalowanie. Zestaw papierów ściernych do usuwania starych powłok powinien składać się z produktów o gradacji np. 80 (najgrubszy), 120 (średni), 240 (najdrobniejszy).

Przeczytaj też:

Problem z otwieraniem okna? Wystarczy regulacja okien >>>

Gdy zostało odsłonięte surowe drewno, można ocenić jego stan. Fragmenty mocno spękane na skutek pracy materiału trzeba sprawdzić dokładniej. Najlepiej zrobić to gwoździem. Kiedy łatwo wchodzi on w głąb drewna, to znaczy, że jest ono do wymiany. Niewielkie fragmenty mogą być wypełnione wstawkami z drewna takiego samego gatunku. Dobrze jest tak obrobić miejsce ubytku, żeby wstawka miała regularny kształt, np. prostokątny, okrągły. Rysy i pęknięcia, dziurki, np. po usuniętym zawiasie, należy wypełnić szpachlówką do drewna. Można kupić takie z pyłem drzewnym dostępne w kilku wersjach kolorystycznych odpowiadających popularnym gatunkom drewna. Jeśli okno drewniane będzie malowane lakierem bezbarwnym lub przezroczystą lazurą, powinno się jak najstaranniej dobrać szpachlę. Dobrym rozwiązaniem są także płynne wypełniacze do drewna, które miesza się pyłem powstałym podczas szlifowania.

Zależnie od zaleceń producenta farby albo lazury do drewna (lakierobejcy) najpierw może być konieczne naniesienie warstwy gruntu lub podkładu. Potem malujemy pierwszą warstwę powłoki lakierniczej. Do pokrycia drewna wystarczą 2 warstwy. Jednak bardzo dobrą wizualnie, a także mocną i trwałą powłokę uzyskamy, jeśli będziemy nanosili farbę lub lazurę 3-, 4-krotnie, ale jak najcieńszą warstwą. Należy pamiętać, że po wyschnięciu każdej warstwy trzeba ją delikatnie zmatowić najdrobniejszym papierem ściernym, odkurzyć i dopiero wtedy ponownie malować. Przerwa na wyschnięcie powłoki powinna wynosić co najmniej 2-4 godziny, więc jeżeli chcemy nałożyć tylko 2 warstwy, skończymy malowanie w ciągu 1 dnia, gdy więcej – prace będziemy prowadzić także następnego dnia.

Anna Kazimierowicz