Od nadproży po dach, czyli budowa domu z prefabrykatów. Ile trwa budowa z gotowych elementów? Czy to się opłaca?

Domy najszybciej buduje się z prefabrykatów. Współczesne prefabrykaty to produkty o najwyższej jakości, a ich montażem zajmują się wyspecjalizowane firmy. Taki dom może być gotowy nawet w ciągu kilku tygodni. Nic więc dziwnego, że to nowoczesne podejście do budownictwa staje się coraz popularniejsze, zwłaszcza w czasach, gdy liczy się szybkość i jakość wykonania. Czy warto wybrać dom z prefabrykatów?

Zobacz galerię 9 zdjęć

Autor: TEKTUM

Od zakupu projektu do zbudowania domu prefabrykowanego nie mija przeważnie więcej niż pół roku

Spis treści

1. Co to jest prefabrykacja? Na czym polega?
2. Jakie rodzaje prefabrykatów dostępne są na rynku?
3. Jak kupić dom prefabrykowany? Od umowy do odbioru
4. Jak budowane są domy modułowe?
5. Czym są panele SIP?
6. Co jest lepsze, PUR czy PIR?

Co to jest prefabrykacja? Na czym polega?

Prefabrykacja to droższa alternatywa domu stawianego metodami tradycyjnymi, ale ma wiele plusów. Należą do nich:

• taki sposób budowy jest najszybszy z możliwych;
• nie poświęcamy czasu na koordynację robót;
• dostajemy gwarancję, bywa, że nawet 25-letnią. Dopóki ona obowiązuje, usterki usuwane są na koszt producenta;
• budowa nie wiąże się z bałaganem;
• materiału nie trzeba składować na posesji, nie ma więc ryzyka, że coś się zniszczy lub zostanie skradzione;
• firma może załatwić za nas wszystkie formalności związane z budową domu, a nawet pomóc w uzyskaniu kredytu;
• elementy przygotowane są profesjonalnie, zgodnie z zaleceniami, a montuje je wyspecjalizowana ekipa.

Jakie rodzaje prefabrykatów dostępne są na rynku?

Działa coraz więcej firm produkujących prefabrykaty i montujących z nich domy, ale mimo to nie przybywa wielu nowych technologii.

• Technologia szkieletowa

Zdecydowana większość domów prefabrykowanych to domy o drewnianej konstrukcji szkieletowej. Wypełnienie szkieletu stanowi najczęściej wełna mineralna – izolator termiczny i akustyczny. Z zewnątrz konstrukcja jest obita płytami OSB, MFP lub cementowo-włóknowymi.

Ściany zewnętrzne przeważnie są docieplone styropianem albo wełną mineralną grubości kilku-kilkunastu centymetrów. Później jest nakładana warstwa niepalnego tynku mineralnego lub akrylowego na podkładzie klejowym z siatką. Elewacje mogą być wykonane także z innych materiałów – desek, płytek lub cegieł klinkierowych, zależnie od życzenia klienta. Od wewnątrz ściany pokryte są folią paroizolacyjną i wykończone płytami gipsowo-kartonowymi.

W droższych domach zamiast zwykłych płyt g-k użyte są GKF – które mają większą odporność na ogień, dzięki zastosowaniu wzmocnienia z włókna szklanego. Są też sztywniejsze od tradycyjnych. Niektóre firmy oferują ściany, które mają od wewnątrz dodatkowy ruszt instalacyjny, zrobiony po to, aby rozmieścić między jego elementami wszelkie przewody oraz rury i osłonić je okładziną z płyt.

Przestrzeń między elementami instalacji i elementami rusztu zostaje dodatkowo ocieplona wełną grubości 5 cm, więc ściany zyskują lepsze parametry cieplne i akustyczne. Ściany zewnętrzne mają zazwyczaj łączną grubość 24-25 cm. Wewnętrzne wyglądają prawie tak samo, z tym że są cieńsze, pozbawione folii i z obu stron wykończone okładziną z płyt.

Ściany działowe buduje się z profili stalowych, wypełnia wełną jako izolacją akustyczną i obustronnie wykańcza okładziną z płyt. Wszystkie ściany zewnętrzne mają zrobione otwory okienne i drzwiowe z wykonanymi ościeżnicami. W fabryce lub na budowie są wstawiane skrzydła okienne i drzwiowe. Ściany przytwierdza się do fundamentów za pomocą kotew, poprzez belkę podwalinową.

Konstrukcję stropu stanowią prefabrykowane elementy z drewnianych belek (wypełnione wełną mineralną, obite płytami OSB lub płytami wiórowymi). Od spodu mają przygotowany ruszt pod sufit podwieszony. Elementy dachowe przeważnie także są prefabrykowane i przygotowane od razu pod wybrane przez inwestora pokrycie.

Niektóre firmy nie oferują prefabrykowanych dachów. Robią je od podstaw na budowie. W ścianach poprowadzone są przewody wodne i kanalizacyjne oraz elektryczne. W stropach – również instalacja c.o. i ewentualnie wentylacyjna.

• Technologia betonowa

W produkcji prefabrykowanych ścian z betonu specjalizują się duże betoniarnie, produkujące też płyty stropowe, schody, kręgi studzienne i temu podobne wyroby. Ściany powstają na podstawie projektu i nie ma tu żadnych ograniczeń technologicznych.

Wykonane są w nich otwory na drzwi oraz okna, a często też kanały do przeprowadzenia instalacji. Ściany są zbrojone, a na krawędziach mają wyprowadzone stalowe ucha, umożliwiające później łączenie poszczególnych części. Nadproża, wieńce i inne elementy wzmacniające konstrukcje tworzą jedną całość ze ścianami.

Budynek wymaga ocieplenia, gdyż ściany są zbyt cienkie, aby spełniły wymagania izolacyjności termicznej. Podobnie jak elementy szkieletowe ustawia się je dźwigiem na fundamentach. W stalowe ucha wstawia się pionowe pręty zbrojeniowe i połączenie zabetonowuje. Firma dostarcza też żelbetowe płyty stropowe i schody. Reszta – w tym konstrukcja i pokrycie dachu, montaż stolarki, ocieplanie – wykonywana jest na budowie.

• Technologia keramzytobetonowa

Płyty keramzytobetonowe różnią się od betonowych tylko zastosowanym surowcem. Tu użyty jest beton lżejszy, którego kruszywo, zamiast żwiru, stanowią porowate granulki spieku keramzytowego. Tak, jak i betonowe, ściany takie mają grubość od 15 do 24 cm, a ich pozostałe wymiary ustala się na podstawie projektu architektonicznego. Wysokość musi się jednak mieścić w przedziale 50-360 cm, a długość – w przedziale 50-850 cm. Grubość ścian działowych wynosi 10 cm.

Ściany można wykończyć od wewnątrz i od zewnątrz samodzielnie lub zlecić te prace dostawcy elementów. Wszystko zależy od wybranego przez nas wariantu wykończenia. Z keramzytobetonowych prefabrykatów można także wznosić ściany piwniczne. Niektóre firmy nie robią ścian działowych – wykonuje je inwestor, w technologii szkieletowej.

Stropy powstają z betonowych płyt kanałowych lub płyt typu filigran. Płyty balkonowe są oddzielone od ścian przekładkami styropianowymi, aby w miejscach tych nie tworzyły się mostki termiczne.

Producent dowozi też betonowe schody. W ścianach są kanały na przewody instalacyjne. Są też pozostawione miejsca na gniazdka i puszki elektryczne. Niektóre firmy produkują betonowe prefabrykaty warstwowe. Oferowane przez nie elementy to kanapki złożone z dwóch warstw betonu, między którymi umieszczone jest ocieplenie. Aby jednak spełniły wymogi dotyczące izolacyjności termicznej, w domach z keramzytobetonu trzeba jeszcze ocieplać je od zewnątrz.

Zobacz także: Zalety i wady domów prefabrykowanych i modułowych

• Technologia murowa

Nieliczne firmy produkują prefabrykowane ściany z betonu komórkowego, silikatów lub ceramiki poryzowanej. Realizują jednak głównie zamówienia dużych deweloperów budujących osiedla mieszkaniowe.

Ściany konstrukcyjne – wewnętrzne i zewnętrzne – wznoszone są przy użyciu specjalnych maszyn, co zapewnia wyjątkową dokładność wykonania. Poszczególne ściany łączy się w narożnikach betonem klasy C 8/10, co wymaga zrobienia na ich połączeniu deskowania. Na budowie zostają ocieplone styropianem.

Jak kupić dom prefabrykowany? Od umowy do odbioru

Zamówienie domu prefabrykowanego nie jest trudne. Producenci mają swoje katalogi projektów, z których można wybrać wariant dla nas najładniejszy i najkorzystniejszy. Możemy także zgłosić się z własnym projektem – kupionym gdzie indziej lub zamówionym indywidualnie.

Koszt projektu w znacznej mierze zależy od firmy. Jedne cenę własnych projektów ukrywają w cenie domu, inne każą sobie płacić oddzielnie. Gdy nie korzystamy z ich oferty, pozostanie ewentualna opłata za adaptację naszego projektu do wymogów danej technologii, choć nie wszyscy ją pobierają.

Na zamówione elementy ścian lub także stropów i dachów (zależnie od oferty) przyjdzie poczekać kilka tygodni. W tym czasie trzeba przygotować plac budowy i co ważne, zrobić fundamenty, jeśli nie zamówiliśmy tej usługi w firmie budującej nasz prefabrykowany dom. Ten drugi wariant jest korzystniejszy o tyle, że gdy firma sama zajmie się posadowieniem domu, nie będzie mogła kwestionować jakości fundamentów wykonanych przez inną ekipę.

Gdy komplet elementów budynku jest już gotowy, firma dowozi je na miejsce i używając dużego dźwigu, ustawia po kolei na fundamentach. To, do jakiego etapu zostanie doprowadzony budynek, zależy od wybranego wariantu. Ten najprostszy, ale też bardzo rzadki, to wykonanie samej konstrukcji – czyli zakończenie na etapie stanu surowego otwartego.

Dużą popularnością cieszy się stan deweloperski. Dom zostaje zbudowany do stanu surowego zamkniętego, a więc ma dach z pokryciem i ociepleniem, okna i drzwi, przyłącza instalacyjne, a właścicielom pozostaje wykończenie wnętrz oraz montaż wyposażenia. Czasem też wykończenie elewacji.

Najdroższa, ale najbardziej wygodna opcja, to zamówienie domu wykończonego pod klucz. Budowa trwa wtedy dłużej, ale budynek nadaje się od razu do umeblowania i zamieszkania. Za dodatkową opłatą lub nieodpłatnie firmy mogą załatwić wszystkie formalności związane z budową. Niekiedy też pomagają w uzyskaniu kredytu na sfinansowanie inwestycji.

Sprawdź też: Jak kupić dom prefabrykowany? Realizacja inwestycji krok po kroku

Jak budowane są domy modułowe?

Moda na proste, kubiczne bryły domów jest bardzo na rękę producentom domów modułowych, które w większości taką mają właśnie formę. Moduły to sześciany o czterech ścianach zewnętrznych, stropodachu i podłodze. W fabryce montowane są też elementy wykończeniowe, a nawet część wyposażenia.

Moduły nie są duże (długość 8,4-9,6 m, szerokość 5,4-6,6 m, wysokość 3 m, niektóre nawet 14 m długości i 4 m szerokości), aby można je było w całości zapakować na ciężarówkę, a później unieść i ustawić dźwigiem. Aby powstał większy dom, zestawia się kilka modułów – jeden obok drugiego lub także piętrowo. Moduły oferowane są oczywiście w kilku wariantach wykończenia.

W zdecydowanej większości domy modułowe mają konstrukcję szkieletową. Ściany i stropy zrobione są albo z drewna – suszonego komorowo, struganego i fazowanego oraz impregnowanego lub ze stali ocynkowanej. W domach o szkielecie stalowym wypełnienie ścian i stropów tworzą płyty warstwowe z izolacją termiczną z pianki poliuretanowej – grubości 10 cm dla ścian i 12 cm dla stropu. W ścianach o szkielecie drewnianym wypełnienie zrobione jest z wełny mineralnej i ma grubość 14 cm.

Ściany działowe budowane są tak jak w innych domach szkieletowych. Ich konstrukcję tworzy stalowy szkielet. Między jego słupkami umieszczone są – jako izolacja akustyczna – płyty z wełny mineralnej. Obudowę stanowią zaś płyty gipsowo-kartonowe przygotowane do pomalowania lub płyty wiórowe.

Dachy płaskie zrobione są z płyt warstwowych z blachy trapezowej i materiału termoizolacyjnego. Dachy skośne, zbudowane z wiązarów kratownicowych, mogą być pokryte blachodachówką lub bitumicznymi płytami falistymi. Domy mają rozprowadzone przewody instalacji wodnej i kanalizacyjnej oraz elektrycznej, RTV i c.o. Moduły takie ustawia się nawet na podmurówce opartej na fundamentach słupowych, zagłębionych w gruncie.

Niektóre domy z modułów lub kontenerów firmy wyposażają w urządzenia umożliwiające uniezależnienie się od sieci kanalizacyjnej i elektrycznej. W budynku instalowany jest system oczyszczania zużytej wody oraz turbina wiatrowa, która może pozyskiwać energię nawet wtedy, jeśli prędkość wiatru spadnie do 1,5 m/s. Przy prędkości 7 m/s turbina zdolna jest wytworzyć dziennie 25 kWh energii. Dodatkowo w budynku zainstalowany zostaje zestaw hydroforowy, dzięki któremu da się pobierać wodę bezpośrednio z własnego ujęcia.

Swego rodzaju odmianą domów modułowych są domy z kontenerów. Bazę do ich produkcji stanowią nowe lub używane kontenery, w których po morzach i oceanach transportuje się różne produkty. Odpowiednio ocieplone i wykończone nie odbiegają jakością ani wyglądem od modułów szkieletowych.

Czym są panele SIP?

Są typowym przykładem prefabrykatów małowymiarowych. Można z nich wznosić dom wprost na placu budowy albo wykorzystać je jako produkt do konstruowania pełnowymiarowych prefabrykatów, a nawet całych modułów mieszkalnych.

Patrząc na panele SIP, trudno się pozbyć spożywczych skojarzeń z kanapką ub wafelkiem. W najbardziej typowym wariancie zbudowane są bowiem z dwóch twardych płyt – przeważnie drewnopochodnych OSB albo MFP grubości 11, 12 lub 13 mm, przełożonych grubą warstwą materiału ociepleniowego – zwykle zamkniętokomórkowej piany PUR lub styropianu – białego bądź grafitowego. Skrót bierze się od ich angielskiej nazwy Structural Insulated Panels (izolacyjne panele strukturalne).

Typów paneli SIP jest sporo. Różnią się rodzajem termoizolacji i zastosowanymi płytami usztywniającymi. Często w miejsce tych drewnopochodnych dawane są mineralne – magnezytowe lub cementowo-włóknowe. Kanapka z izolacją ze styropianu zachowuje integralność dzięki połączeniu warstw klejem poliuretanowym.

Polecamy: Dom z paneli SIP - szybka budowa z płyt warstwowych

Co jest lepsze, PUR czy PIR?

Panele z izolacją PUR wyróżniają się budową skrzynkową. Oprócz płyt zewnętrznych mają przeważnie wzmocnienie w postaci ramki z wąskich płyt OSB, zagłębionych nieco w stosunku do okładzin zewnętrznych. Czasem, w solidniej- szych modelach samonośnych paneli, takie wzmocnienie jest wykonane z drewnianych dwuteowników. Tak przygotowaną „skrzynkę” wypełnia się szczelnie natryskową pianą. Standardowo panele mają kształt prostokątny, ale można też wykonać inne warianty geometryczne, zależnie od potrzeb danego projektu domu.

Radosław Murat