Dom z gliny i słomy. Ekologiczny pomysł na dom ze słomy

Glina, słoma, drewno to produkty naturalne, łatwo dostępne, tanie i przyjazne. Nie brak pasjonatów, którzy budują domy z bloczków glinianych, lepią ściany z gliny lub stawiają domy ze słomy. Ale nie przypominają one starych lepianek. Są to nowoczesne domy energooszczędne, a nawet domy pasywne. Przedstawiamy różne technologie wznoszenia domów z gliny.

Nurt powrotu do naturalnych materiałów w budownictwie zakłada stosowanie rozwiązań, które nie wymagają nakładów energii na produkcję. Są to stare, sprawdzone metody zweryfikowane pod kątem przydatności w dzisiejszym świecie i przystosowane do obecnych potrzeb. Właściwości naturalnych materiałów i nowoczesna technologia ich obróbki umożliwiają wykonywanie budynków, które spełniają współczesne wymagania techniczne. Zwolennicy budowania z gliny, stawiania domów ze słomy i drewna argumentują, że materiały te nie zawierają toksycznych i szkodliwych dla zdrowia substancji. Jeśli wykorzystany będzie materiał z najbliższej okolicy, obniży się koszty transportu i ograniczy emisję CO₂ do środowiska. Materiały są mało przetworzone, do ich produkcji zużyto niewiele energii, a odpady z budowy wracają do natury, nie zanieczyszczając środowiska. Po zakończonej eksploatacji domu budulec może zostać przetworzony lub w krótkim czasie rozłoży się w ziemi.

Glina do budowy domu w dwóch odmianach

Glina może spajać słomę (i inne wypełniacze) lub ją otaczać w postaci tynku. Jeśli glinę wymieszasz z bardzo dużą ilością słomy lub innych wypełniaczy, na przykłd trocin, wiórów drewna, granulek keramzytu, powstanie tak zwana glina lekka. Ciężar takiej masy wynosi 100 kg/m³. Jeżeli budulec zawiera materiały o dobrych parametrach izolacyjnych – słomę lub keramzyt – może być bardzo ciepły. Glina ciężka to mieszanka gliny z piaskiem i niewielkim dodatkiem słomy lub trocin, a także sama ubijana glina. Jej ciężar wynosi powyżej 1 t/m³. Glina ma wysoki współczynnik przewodzenia ciepła, dlatego ściana w domu całorocznym wymaga izolacji termicznej.

Bloczki gliniane

Bloczki gliniane zwane glinianymi cegłami wykonuje się w prasach ręcznych lub hydraulicznych. Glinę miesza się z dużą ilością słomy, formuje i pozostawia do wysuszenia (bez wypalania). Z bloczków tych można konstruować zewnętrzne i wewnętrzne ściany nośne, a także działowe oraz mury szachulcowe (tak zwany mur pruski). Muruje się je, używając zaprawy glinianej lub wapienno-glinianej. Stanowią dobre podłoże (o wysokiej przyczepności) dla naturalnych tynków. Bloczki mogą zostać wytworzone na placu budowy lub kupione gotowe. Przykładowo jedna z firm produkuje cegły i bloczki z mieszanki słomy, trocin i gliny, o zawartości słomy nie większej niż 25%. W ofercie jest kilka wymiarów: 25 x 12 x 6,5, 25 x 11,5 x 12, 25 x 17,5 x 12, 28,8 x 17,5 x 9 cm, a na zamówienie mogą zostać wykonane także formy o innych wymiarach.

Monolityczne ściany z gliny lekkiej

Mieszanka gliny i słomy do budowy domu jest wykonywana tak jak przy blokach, ale masę umieszcza się w rozbieralnym deskowaniu i zagęszcza. Tej techniki używa się zazwyczaj do konstrukcji grubych ścian zewnętrznych, jednak może być także stosowana do wznoszenia cieńszych ścian wewnętrznych. Do budowy ściany monolitycznej można także wykorzystać mieszankę gliny i dodatków innych niż słoma, takich jak keramzyt, trzcina, trociny czy odpady drewniane, jakie pozostają przy wyrębie lasu czy obróbce drewna w tartaku.

Zobacz też:

>> Dom z bali

>> Domy kanadyjskie. Czy warto postawić na dom szkieletowy?

Kostki słomy tynkowane gliną lub wapnem

Konstrukcję nośną (tradycyjnie drewnianą, słupowo-ryglową) wypełnia się sprasowanymi kostkami słomy o wymiarach 45 x 49 x 80 cm i ciężarze objętościowym 80 kg/m³. Słoma zawiera powietrze, które jest dobrym izolatorem. Współczynnik przewodzenia ciepła U sprasowanej słomy wynosi 0,09 W/(m^.K), co przy najczęściej stosowanej grubości ściany 45 cm daje współczynnik przenikania ciepła U = 0,12-0,13 W/(m²^.K) (porównywalny do 20 cm styropianu). To umożliwia wykorzystanie tej techniki w budownictwie pasywnym. Można też budować bez konstrukcji – ściana nośna jest z kostek słomy pokrytych kilkoma warstwami tynku naturalnego. Są one w stanie przenosić obciążenia bez wspomagania słupami drewnianymi. Do konstrukcji samonośnych stosuje się kostki o zwykłych wymiarach (ich ciężar objętościowy musi wynosić przynajmniej 90 kg/m³) i szersze – o grubości 70-120 cm.

Glina układana ręcznie warstwami

W tej technice wykorzystuje się dużo gliny i mało wypełniaczy. Rękami i stopami miesza się bryły ziemi ze słomą i piaskiem i układa je na fundamentach. Mury o grubości około 60 cm nie wymagają konstrukcji nośnej. Pokrywa się je wapiennym tynkiem. Ta technika daje duże możliwości samodzielnego tworzenia dowolnych kształtów. Można w niej też wykonać wewnętrzne ściany akumulacyjne (nazywane czasem masą termiczną). Glina ma dobrą pojemność cieplną i dużą bezwładność. Ściana z niej może zimą pełnić funkcję akumulatora ciepła słońca lub pieca i dogrzewać pomieszczenie. Latem, schładzana wodą lub zimnym powietrzem, będzie stanowić radiator – obniżać temperaturę we wnętrzu. Technikę gliny układanej ręczne można łączyć z innymi, na przykład słomianych beli. Jest bardzo trwała.

Glina ubijana w szalunkach

Mury wznosi się, zaczynając od skonstruowania drewnianego lub stalowego szalunku na fundamencie. Glinę układa się partiami w szalunku i ubija, najczęściej ręcznymi młotami pneumatycznymi. Po odpowiednim zagęszczeniu warstwy układa się następną i ubija. I tak aż do uformowania ściany pożądanej wysokości. Ściana z ubitej gliny (zwykle o grubości 30-60 cm) ma parametry cieplne zbliżone do cegły pełnej, dlatego jako ściana zewnętrzna wymaga dodatkowego ocieplenia. Ale może służyć jako wewnętrzna masa termiczna. Ziemia ubijana w szalunkach daje niezwykłe efekty estetyczne, które można podkreślić przez dodawanie pigmentów do poszczególnych warstw. Z tego powodu jest też rzadko tynkowana, choć czasem jest to niezbędne.

Glina z drewnem

Ściany nośne wznosi się z polan czy pieńków opałowych układanych w poprzek muru i przekładanych masą gliniano-trocinową jako warstwą izolacji. Ściany mogą być impregnowane lub pokrywane naturalnymi tynkami. Drewno sosnowe lub świerkowe stanowi około połowy objętości ściany. Na nieotynkowanej elewacji widoczne są charakterystyczne okrągłe (lub w kształcie fragmentów koła) przekroje pieńków.