Planujesz dach skośny kryty dachówką? Sprawdź, co musisz wiedzieć, by uniknąć wilgoci i zapewnić mu piękny wygląd
Zdecydowana większość domów jest przykryta dachami skośnymi – od prostych dwuspadowych po skomplikowane wielopołaciowe. Racjonalnym wykorzystaniem przestrzeni pod skosami jest wygospodarowanie poddasza użytkowego. Sprawdź, o co należy zadbać, by zapewnić odpowiednią wentylację i odprowadzanie deszczówki oraz na co wpływa kształt dachu.
Autor: Piotr Mastalerz, projekt: Magdalena i Mateusz Górnikowie
Dzięki szlachetnym materiałom w tej samej tonacji kolorystycznej współczesny dom wtapia się w zabudowę regionalną
Spis treści
- Wielkość okapu i podbitka
- Nachylenie połaci - jaki powinien być kąt nachylenia dachu?
- Kształt dachu - jak wpływa na pokrycie?
- Wentylacja pokrycia dachowego - jak ją zapewnić?
- Niezbędne obróbki dachowe
Charakterystycznym elementem tradycyjnego dachu są okapy. Połać wysunięta poza obrys budynku miała zabezpieczać ściany domu i okna przed opadami, a także chronić wnętrza przed nadmiarem światła dziennego. Dziś te funkcje nie mają już takiego znaczenia. Elewacje wykańcza się materiałami odpornymi na warunki atmosferyczne, a woda opadowa spływająca z połaci jest skutecznie odprowadzana odpowiednio dobranym systemem rynnowym. Jednak okap to dopełnienie kompozycji tradycyjnego domu. Pozwala wyeksponować materiał, którym kryje się połacie, a w tradycyjnych domach są to najczęściej dachówki.
Wielkość okapu i podbitka
Wysunięte okapy pozwalają lepiej wyeksponować szlachetny materiał wykorzystany do pokrycia połaci dachowych, jednak dość rzadko eksponuje się elementy więźby. Wyjątkiem są specjalnie obrabiane krokwie, odpowiednio zaimpregnowane. Zazwyczaj drewno konstrukcyjne wykorzystywane do budowy więźby jest nieobrobione i wymaga osłonięcia podbitką. Dach może mieć też więźbę z wiązarów, a ich konstrukcja ma najczęściej spód prostopadły do ściany i zawsze wymaga osłony.
Podbitka ogranicza swobodny przepływ powietrza do wnętrza dachu, dzięki czemu chroni konstrukcję oraz umieszczoną w dachu termoizolację przed zniszczeniem pod wpływem czynników atmosferycznych. Można ją wykonać z różnych materiałów i na kilka sposobów – z drewnianych desek, płyt drewnopochodnych, elementów włóknocementowych, blachy bądź PCW. Większość tych materiałów montuje się do konstrukcji dachu za pośrednictwem rusztu.
Czytaj więcej: Okap dachu - jaką podbitkę dachową wybrać?
Nachylenie połaci - jaki powinien być kąt nachylenia dachu?
W domach z poddaszem użytkowym dachy mają spadki nie mniejsze niż 30°. Bez przeszkód można się więc zdecydować na pokrycie ich dachówką, bo spełnione jest wymaganie co do minimalnego kąta nachylenia połaci. Producenci dachówek ceramicznych zalecają, żeby w przypadku dachówek zakładkowych, które zapewniają dużą szczelność pokrycia, było to nie mniej niż 20-25°, a dla karpiówek układanych w łuskę lub koronkę – 30°. Jedynie dachówki bez zakładek (esówka, mnich-mniszka) wymagają bardziej stromych połaci, o kącie nachylenia nie mniejszym niż 35-40°.
Nachylenie dachu wpływa na rozstaw łat, sposób ułożenia i mocowania dachówek, więc na ciężar metra kwadratowego pokrycia. Im spadek jest większy, tym bardziej można rozsunąć zamki w dachówkach, bo mniejszą wagę przykłada się do uszczelnienia pokrycia, więc rozstaw łat może być większy, a dzięki temu mniejsze zużycie dachówek i lżejsze pokrycie. Na dachach o minimalnym zalecanym spadku dachówki trzeba układać gęściej, aby pokrycie było szczelniejsze. To zabezpieczenie przed wodą, którą wiatr może wciskać pod pokrycie.
Jeśli poddasze jest wygospodarowane pod dachem mansardowym, w którym górne fragmenty połaci mają jeszcze mniejszy spadek, nie oznacza to, że trzeba zrezygnować z dachówek. Trzeba jednak inaczej przygotować połać przed ich ułożeniem, pokrywając ją dodatkową izolacją przeciwwilgociową.
Kształt dachu - jak wpływa na pokrycie?
Każdy dom jest inny, a na wygląd dachu wpłynie nie tylko rodzaj materiału pokryciowego, ale przede wszystkim kształt połaci i liczba umieszczonych na niej elementów – kominów, okien, kolektorów.
Duże proste połacie lepiej kryć elementami większymi. Montaż przebiega szybko, pokrycie jest lżejsze i nie potrzeba wielu elementów uzupełniających. Gdy połacie są nieduże, a dach ma wiele załamań, lepiej zastosować mniejsze dachówki, bo uniknie się wielu docinek. Poprawi to estetykę dachu i zmniejszy straty materiału. Całe elementy mają zawsze równe krawędzie, a w dociętych dachówkach na przekroju zawsze widać naturalny kolor ceglasty, który kontrastuje często z ciemną powłoką na ich licu.
Zobacz także: Kształt dachu a rodzaj jego pokrycia: dachówka czy blachodachówka?
Na ostateczny charakter dachu wpływają także kształty dodatkowych akcesoriów dachowych: dachówek szczytowych, połówkowych, wentylacyjnych, do przejść instalacyjnych, a także gąsiorów i trójników. Ich dobór ma znaczenie zarówno użytkowe, jak i estetyczne. Do pokryć z dachówek płaskich są oferowane zazwyczaj dodatki odznaczające się prostotą. Natomiast w pokryciach z dachówek falistych przybierają często rozbudowaną formę. Wtedy gąsiory układane na grzbietach dachu, czyli na krawędziach schodzących się połaci, dodatkowo akcentują zmianę płaszczyzny.
Listen to "Dach - płaski czy skośny. MUROWANE STARCIE" on Spreaker.Wentylacja pokrycia dachowego - jak ją zapewnić?
Pod każdym pokryciem układanym na łatach może się gromadzić wilgoć. Wykrapla się z wpływającego pod nie powietrza zewnętrznego, przy styku z chłodniejszymi dachówkami.
Zobacz także: Zasady wentylacji dachów skośnych
Ale wilgoć może pochodzić też z wnętrza domu, migrować z ciepłym powietrzem z poddasza przez warstwy dachu. Trzeba ją usunąć, aby nie osłabiła konstrukcji dachu. Przy braku przewiewu zawilgocone, osłonięte od słońca drewno staje się pożywką dla grzybów, gdy powietrze ma 10-20°C. Dlatego trzeba zapewnić naturalny ciąg powietrza w szczelinie między membraną dachową (lub sztywnym poszyciem pokrytym papą lub folią) a dachówkami. Przy okapie pozostawia się otwory wlotowe – szczelinę wysokości 3-4 cm, a w kalenicy pozostawia otwory wylotowe pod gąsiorami. Otwory wlotowe osłania się perforowaną taśmą wentylacyjną albo grzebieniem wentylacyjnym (wróblówką), aby w dachu nie zasiedliły się ptaki ani gryzonie. Na kalenicy układa się dodatkowo taśmę wentylacyjno-uszczelniającą, która umożliwi przepływ powietrza, a zatrzyma wodę opadową.
Jeśli powietrze napotyka jakieś przeszkody zaburzające drożność szczeliny wentylacyjnej, na przykład komin lub okno dachowe, konieczne jest wstawienie w pokrycie dachówek wentylacyjnych. Umieszcza się je zarówno pod, jak i nad przeszkodą. Producenci podają powierzchnię czynnego przekroju przepływu powietrza każdej z dachówek wentylacyjnych, więc łatwo wyliczyć, ile trzeba ich wstawić na każdy metr długości okapu, kosza, naroża lub kalenicy. Trzeba się kierować zasadą, która mówi, że powierzchnia wlotów musi być czterokrotnie większa od powierzchni wylotów.
Niezbędne obróbki dachowe
Rodzaj obróbek i miejsca, w których trzeba je zrobić, zależą od kształtu dachu. Wszystkie dachy wymagają obróbek blacharskich na okapie i wokół kominów. W dachach dwuspadowych trzeba też zrobić je na bocznych krawędziach połaci. Dachy wielopołaciowe wymagają także zabezpieczenia nimi koszy. Te obróbki pomagają chronić dach przed zawilgoceniem.
Zadaniem obróbki okapu jest odprowadzenie skroplonej pary lub kropli deszczu spływających po folii lub papie do rynny. Dlatego jej górna krawędź musi być umieszczona pod warstwą wstępnego krycia. Na dolnej krawędzi blachy powinien być uformowany kapinos, żeby spływająca woda odrywała się od obróbki, a nie spływała pod spód.
Zobacz także: Osadnik rynnowy, czyli sposób na drożne rynny. Jak wybrać odpowiedni, jak zamontować?
Newralgicznym miejscem każdego dachu jest połączenie pokrycia z kominem. Obróbka musi szczelnie przylegać do jego ścianek, aby woda nie zaciekała na poddasze. Trzeba też połączyć ją z dachówkami. Poniżej komina wykłada się ją na dachówki, a powyżej – wpuszcza pod pokrycie.
Szerokość obróbki w koszu bywa różna, zależnie od wielkości połaci, jednak nie powinna być mniejsza niż 50 cm. Na długich i stromych połaciach musi być większa, aby silny strumień wody deszczowej nie dostał się pod dachówki. Aby spowolnić jej spływ, w osi kosza można zrobić odbój stożkowy. Najlepiej zrobić obróbkę z jednego arkusza blachy, ale gdy trzeba je łączyć, nie powinno się zaginać rąbków, ale ułożyć blachy z 20-centymetrowym zakładem.
Autor: Piotr Mastalerz, projekt: Magdalena i Mateusz Górnikowie
Dzięki szlachetnym materiałom w tej samej tonacji kolorystycznej współczesny dom wtapia się w zabudowę regionalną
