Kiedy suchy jastrych zamiast wylewki? Zalety i rodzaje suchego jastrychu
Suchy jastrych służy do wyrównania podłoża przed wykończeniem posadzki i jest alternatywą dla tradycyjnych wylewek wykonywanych na mokro. Zobacz, jakie zalety ma suchy jastrych i kiedy warto go stosować zamiast wylewki.
Spis treści
- Co to jest suchy jastrych? Jakie ma zalety?
- Suchy jastrych - właściwości
- Suchy jastrych z płyt gipsowo-kartonowych
- Suchy jastrych z płyt gipsowo-włóknowych
- Płyty cementowe jako suchy jastrych
- Płyty drewnopochodne
Co to jest suchy jastrych? Jakie ma zalety?
Płytki ceramiczne, parkiet, deski, wykładzinę czy panele układa się na podkładzie. Możemy użyć wylewki cementowej lub anhydrytowej albo tak zwanego suchego jastrychu, czyli płyt budowlanych, na przykład gipsowo-kartonowych, gipsowo-włóknowych, cementowych, OSB i MFP.
Terminy „wylewka” i „jastrych” to synonimy podkładu podłogowego. Podkłady wykonuje się na etapie stanu surowego zamkniętego. Układa się je na płycie betonowej podłogi na gruncie i stropach. Najbardziej popularne są podkłady robione na mokro, bo są tanie. Wiąże się to też z powszechną w Polsce technologią wykonywania stropów betonowych. Podkłady mokre są ciężkie, ale solidne. Wymagają długiego sezonowania.
Żeby nie mieć kłopotów podczas układania posadzek, trzeba przypilnować, żeby podkłady były wypoziomowane i równo zatarte. Na niedużych budowach masę betonową lub cementową na podkład można wykonać w betoniarce. Najpopularniejsze jest robienie jej w miksokrecie. Mieszankę na podkład można też przygotować z gotowych mieszanek workowanych lub zamówić w betoniarni.
Suchy jastrych jest lekki i szybki do zrobienia. Niestety, jest drogi. Znalazł zastosowanie w budownictwie drewnianym i szkieletowym oraz przy remontach starych domów, zwłaszcza tam, gdzie nie można obciążać stropów lub wprowadzać wilgoci do budynku. Na suchym jastrychu już następnego dnia można układać podłogę, więc to rozwiązanie dla tych, którzy chcą szybko budować. Płyty suchego jastrychu kupuje się w marketach budowlanych lub u producentów. Są łatwe do układania, można to zrobić samodzielnie.
Suchy jastrych - właściwości
Podkłady suche są lekkie – 1 m² płyt waży mniej więcej 25 kg. To ich największy atut. Płyty są mocne i sztywne, równe i gładkie. Zaletą płyt są także ich duże formaty – dość szybko robi się jastrych. Podkład z płyt może mieć tylko 2 cm grubości, więc znacznie zmniejszy grubość warstw podłogowych, dzięki czemu pomieszczenia będą wyższe. Wiele płyt jest zespolonych z warstwą styropianu, pilśnią, wełną mineralną.
Płyty suchego jastrychu można stosować na wodnym ogrzewaniu podłogowym, ale z zachowaniem odpowiedniej technologii wykonania. Ich przewodność cieplna jest nieduża w porównaniu z wylewką anhydrytową. Częściej na płytach układa się elektryczne maty grzejne. Stropy między kondygnacjami przenoszą dźwięki powietrzne i uderzeniowe. Płyty suchego jastrychu, zwłaszcza połączone z podsypką lub warstwą podkładową, wyciszą je nawet o kilkanaście decybeli.
Płyty można układać na różnego rodzaju podłożach, nawet na starych podłogach. Sprawdzą się też tam, gdzie musielibyśmy różnicować wysokość posadzek w sąsiednich pomieszczeniach. Przed położeniem suchego jastrychu powierzchnia stropu musi być wstępnie wyrównana szpachlą, warstwą styropianu lub pianki poliuretanowej. Do niwelowania większych nierówności służą podsypki. Mogą mieć 2-10 cm grubości, więc znacząco zwiększą grubość podkładu. Najtańsza jest podsypka keramzytowa.
Producenci płyt mają własne podsypki, droższe, ale za to znacznie mniej wrażliwe na nacisk. Mają one ostre nieregularne kształty, dzięki czemu zazębiają się ziarno o ziarno. Można po nich chodzić przed ułożeniem płyt. Płyty suchego jastrychu są dobrym podkładem pod parkiet mozaikowy, deski warstwowe, wykładziny dywanowe i płytki ceramiczne średniej wielkości. Najpopularniejsze są płyty gipsowo-kartonowe, bo to najtańsze rozwiązanie. Na rynku są także płyty gipsowo-włóknowe i cementowe – droższe, ale łatwiejsze do układania – oraz tanie płyty wiórowe.
Suchy jastrych z płyt gipsowo-kartonowych
Płyty gipsowo-kartonowe to sprasowana i wysuszona masa gipsowa pokryta kartonem. Mają grubość 12,5 mm i wymiary 60-90 x 125-200 cm. Układa się je w dwóch warstwach. W każdej warstwie płyty powinny być ułożone z przesunięciem względem siebie, żeby spoiny nie wypadały w tych samych miejscach. W pierwszej warstwie płyty układa się na mijankę i łączy na brzegach zszywkami. Płyty drugiej warstwy trzeba przykleić na całej powierzchni klejem, a na brzegach zszywkami.
Elementy gipsowo-kartonowe można układać bezpośrednio na stropie betonowym, z warstwą podkładową ze styropianu lub podsypką. Niewielkie nierówności podłoża można wyrównać masą szpachlową. Suchego jastrychu z płyt gipsowo-kartonowych nie należy stosować w pomieszczeniach mokrych, na przykład pralni. W kuchniach i łazienkach taki podkład trzeba zabezpieczyć folią w płynie. Przed ułożeniem podłogi styki płyt powinny być zaszpachlowane. Szczególnej staranności wymaga wykonanie podkładu pod wykładziny cienkowarstwowe. W przeciwnym wypadku na stykach szybko pojawią się odkształcenia i przetarcia.
Suchy jastrych z płyt gipsowo-włóknowych
Płyty gipsowo-włóknowe to mieszanka gipsu, włókien celulozy i wody sprasowana pod wysokim ciśnieniem i wysuszona. Ich grubość to 18 lub 23 mm, szerokość – 50, 60 lub 100 cm, a długość – 120 lub 150 cm. Są dostępne także w wersji zespolonej z polistyrenem ekstrudowanym lub płytą pilśniową. Łączna grubość takich płyt wynosi 28-38 mm. Płyty gipsowo-włóknowe mają większą wytrzymałość mechaniczną niż gipsowo-kartonowe. Układa się je w jednej warstwie. Mają wykonane podcięcie na brzegach, więc można je szczelnie łączyć z zakładem. W tych miejscach należy je skleić i skręcić wkrętami lub połączyć klamrami systemowymi.
Płyty układa się na mijankę. Przed wykonaniem podłogi styki muszą być zaszpachlowane. Na płytach gipsowo-włóknowych można układać dowolnego rodzaju podłogi.
Płyty cementowe jako suchy jastrych
Płyty cementowe mają grubość 2,5 cm (2 x 1,25 cm) i wielkość 50 x 125 cm. Są zbudowane z dwóch płyt z lekkiego betonu związanych cementem. Są one przesunięte względem siebie, tak że na brzegach powstaje zakład o szerokości 5 cm. Łączy się je klejem i wkrętami właśnie na tym zakładzie. Powierzchnia płyt jest wzmocniona siatką z włókna szklanego. Są polecane zwłaszcza jako podkład podłogowy w pomieszczeniach mokrych, także z ogrzewaniem podłogowym. Można na nich układać płytki ceramiczne lub wykładziny z PCW.
Płyty drewnopochodne
Powstają z wiórów drewnianych, trocin, płatków drzewnych, paździerzy konopnych połączonych żywicą polimerową i sprasowanych w wysokiej temperaturze oraz przy podwyższonym ciśnieniu. Najpopularniejsze są płyty OSB i MFP. Na rynku można znaleźć także inne płyty wiórowe, na przykład QSB, V100, Durelis (o podwyższonej wodoodporności). Mają one budowę jednorodną (oprócz OSB), dużą wytrzymałość mechaniczną, są sztywne, twarde i mocne.
Wadą płyt drewnopochodnych jest palność. Płyty drewnopochodne są stosowane przede wszystkich w budownictwie szkieletowym i drewnianym do pokrywania stropów i jednocześnie stanowią podkład podłogowy. Mogą być także wykorzystane podczas remontów starych domów, w których często są stropy drewniane. Przykręca się je wkrętami do belek. Długość płyt musi być dobrana do ich rozstawu, żeby połączenia wypadły na belkach.
Na rynku są też płyty z wyprofilowaniem na pióro i wpust. Takie można układać na przykład na stropie betonowym, wsuwając jedną w drugą. Płyty mają duże wymiary (w marketach zwykle można znaleźć te w formacie 125 x 250 cm), więc szybko wykonuje się z nich podkład podłogowy. Jako jastrych stosuje się płyty o grubości 2-2,5 cm. Przed zrobieniem posadzki płyty muszą być przeszlifowane i zagruntowane preparatem odpowiednim do materiału wykończeniowego.
